د کتر سید مرتضی صفوی : متخصص تغذیه و رژیم‌های درمانی، استاد دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، رئیس هیات مدیره انجمن غذا، صنعت و سلامت
تحریریه زندگی آنلاین : اهداف
نشان دادن ارتباط بین رژیم غذایی، سلامتی و بیماری و تشخیص پیچیدگی این ارتباطات دانشمندان نشان داده‌اند که اپیدمیولوژی تغذیه‌ای می‌تواند شواهدی را اثبات کند که رژیم غذایی و سلامتی عمومی می‌تواند بر اساس سیاست باشد.
جنبه تاریخی
مشاهدات اولیه در زمینه تغذیه از کمبودهای تغذیه‌ای منشأ می‌گیرد. در اینجا تعدادی از میکرونوترینت‌‌ها را تعریف می‌کنیم (جدول) برای مثال:
اسکروی
دلیل مهمی از مرگ سربازان در قرن 15 بود و در قرن 18 کشف شد که این بیماری می‌تواند با خوردن مرکبات درمان شود و تا اوایل قرن 18 هنوز کمبود ویتامین C به عنوان دلیل این بیماری تعریف نشده بود، تا زمانی که توانستند از خوک‌‌های مستعد به این بیماری به عنوان مدل‌‌های تجربی استفاده کنند.
بیشتربخوانید:
چرا لاغری سریع خطرناک است؟
بری‌بری
بیماری که به خاطر کمبود ویتامین B1 ایجاد می‌شود و در اندونزی در طول قرن 19 در بین پرندگان و انسان‌‌هایی که برنج تصفیه شده می‌خوردند گزارش شد که می‌تواند با خوردن سبوس، برنج که نشان داده شده غنی از ویتامین است درمان شود.
ارتباط بین سطح پایین ید در غذا و نوشیدنی‌‌ها و ورم غده تیروئید در اوایل قرن 19 به عنوان گواتر شناخته شده است و نقش کلیدی ید در تشکیل هورمون‌‌های تیروئیدی در اوایل قرن 20 منتشر شد.
کمبود آهن، فولات و ویتامین B12 با آنمی شناخته می‌شود که هر کدام ویژگی‌‌های سیتولوژیک مخصوص به خود دارند، گرچه ویژگی عمومی آن‌‌ها آنمی است، ولی تشخیص و درمان در هر کدام مختلف است.
راشیتیسم
به عنوان کمبود ویتامین D تعریف می‌شود. ویتامین D را می‌توان از رژیم غذایی به دست آورد، اما برای اکثر مردم مهم‌ترین منبع آن در معرض نور خورشید قرار گرفتن و سنتز آن در پوست است. هوای مناطق روستایی نسبت به هوای پردود شهری مناسب‌تر است. نتیجه جذب نور خورشید هیدروکسیلاسیون ویتامین D در کبد و کلیه و تولید فرم فعال است، بنابراین اختلال در عملکرد سلول‌‌های کبدی و کلیه می‌تواند دلیل راشیتیسم باشد و اما نقش‌‌های دیگری که برای ویتامین D توصیف شده است در متابولیسم سلولی است.
سمیت
سمیت می‌تواند به خاطر مصرف زیاد فاکتورهای رژیم غذایی صورت گیرد، به طور مثال: مسمومیت با ویتامین A در بین مهاجران قطب شمال که مصرف کننده کبد خرس‌‌های قطبی بودند، ثبت شد. این دریافت اضافی ویتامین A باعث ایجاد ناهنجاری جنینی در اوایل بارداری می‌شود. در اوایل 1950 به نوزادانی که مقدار زیادی فرمولا (شیرخشک) داده می‌شد و مصرف مکمل روغن کبد ماهی که شامل مقدار زیادی ویتامین D بود باعث پیشرفت هایپر کلسمیا (افزایش میزان کلسیم) شد. همانطور که ارتباط بین مواد مغذی و بیماری‌‌های خاص منتشر شده، اندازه‌گیری وضعیت سلامتی عمومی به جلوگیری یا درمان بیماری‌‌ها مربوط می‌شود، به طور مثال: وضعیت فولیک اسید در زنان باردار برای جلوگیری از نقص لوله عصبی (NTD).
بیشتر بخوانید:
برای کاهش وزن آهسته غذا بخوریم یا سریع؟
فاکتورهای دیگری از رژیم غذایی که در بیماری‌‌ها دخیل هستند
در تعدادی از بیماری‌‌ها تشخیص نقش ترکیبات رژیم غذایی به صورت منفرد در بروز بیماری مشکل است، زیرا مردم غذاهایی استفاده می‌کنند که شامل نوترینت‌‌های زیادی است. این موضوع برای بیماری‌‌های قلبی و سرطان صدق می‌کند.
فاکتورهای رژیم غذایی به طور مجزا نمی‌توانند حساسیت به بیماری را افزایش دهند و تاثیرشان می‌تواند از طریق فاکتورهای دیگر تقویت شود، شامل:
استعدادهای ژنتیکی
تداخلات بین ژن و نوترینت، اوایل زندگی در محیط رحم، ویژگی‌‌های محیطی و روش زندگی حتی برای اضافه وزن که ظاهراً یک دلیل ساده دارد (دریافت انرژی اضافی نسبت به مصرف انرژی) ویژگی‌‌هایی که هر فرد دارد باعث می‌شود که این مکانیسم‌‌ها به آسانی فهمیده نشود. در واقع ممکن است فاکتورهای دیگری که به دریافت غذایی مرتبط نباشد، به عنوان مثال: ویژگی‌‌های فیزیولوژیکی و دیگر فاکتورهایی که می‌توانند در پیشرفت، درمان و جلوگیری از بیماری دخیل باشند، این پیچیدگی‌‌ها باعث سخت شدن تشخیص دقیق ترکیبات غذایی در بیماری و سیاست‌‌هایی که قصد تغییر آن را دارند، می‌شود.
بیشتر بخوانید:
لاغری شکم و پهلو با پیشنهادهای دکتر آز
با این رژیم لاغری در خواب هم وزن کم کنید
فاکتور رژیم غذایی بیماری
ویتامین C
ویتامین B1
ید
ویتامین D
آهن /فولات / ویتامین B12
ویتامین A
ویتامین D کمبودها
اسکروی
بری‌بری
گواتر
راشیتیسم
آنمی
افزایش مصرف
اختلالات نوزادی هایپرکلسمیا نوزادی
معرفی اپیدمیولوژی تغذیه‌ای
اپیدمیولوژی تغذیه‌ای مطالعه علمی راجع‌به ارتباط بین ترکیبات غذایی خاص و بیماری است. شواهد اپیدمیولوژی زمانی جمع می‌شوند که شواهد تجربی غیرممکن یا غیرعملی باشند. با وجود اینکه روابط قوی ممکن است تشخیص داده شود، شواهد تجربی هم می‌توانند علت را تشخیص و توسعه دهند.
اقدامات ساده برای رفع کمبود مواد مغذی
قبل از جوشاندن برنج برای آرد کردن مطمئن شویم که تیامین موجود از پوسته به دانه منتقل شده است.
در کمبودید علاوه بر اضافه کردن ید به نمک مطمئن شویم که به طور مکرر استفاده می‌شود.
بر اساس شواهد از مطالعات تجربی زنان در سنین باروری که می‌خواهند باردار شوند توصیه می‌شود که مکمل فولیک اسید برای کاهش خطر NTD استفاده کنند، در بیش از 60 کشور مصرف مکرر غلاتی که با فولیک اسید غنی شده باشد، یک کاهش معنی‌دار در NTD به جای گذاشته است.
بیشتر بخوانید:
وزن ايده آل خود را با این روش محاسبه کنید
لاغری شکم با یک رژیم معجزه گر!
مثال‌‌هایی از موقعیت‌‌های پیچیده دیگر یا چندین ترکیب غذایی دخیل
بیماری قلبی و عروقی
مطالعات اولیه نشان می‌دهند که نوع چربی رژیم غذایی دارای اهمیت است. با دریافت کلسترول و دریافت زیاد چربی‌‌های اشباع، سطح کلسترول پلاسما افزایش می‌یابد و باعث افزایش خطر بیماری‌‌های قلبی و عروقی می‌شود.
اخیراً فواید چربی‌‌های غیر اشباع با پیوند دوگانه از قبیل آنچه در رژیم مدیترانه مصرف می‌شود، تشخیص داده شده است.
تعادل بین انواع مختلف از چربی‌‌های غیراشباع با چند پیوند دوگانه آشکار شده؛ به طور مثال روغن ماهی که غنی از امگا 3 است.
دیگر ویژگی‌‌های رژیم غذایی که در بیماری‌‌های قلبی و عروقی دخیل هستند، مانند آنتی‌اکسیدان‌‌ها (دریافت میوه‌جات و سبزیجات) و فیبر که به عنوان یک عامل حفاظتی شناخته شده‌اند و نمک که دریافت زیاد آن باعث بروز فشارخون (که خود عاملی برای بیماری قلبی است)، می‌شود.
سرطان
نقش رژیم غذایی در پیشرفت سرطان پیچیده است، زیرا بیماری در طول یک دوره زمانی طولانی پیشرفت می‌کند و به دست آوردن اطلاعات غذایی قابل اعتماد در طول چندین سال قبل از تشخیص سخت است. فاکتورهای دخیل در علت این بیماری عبارتند از: چربی‌‌های اشباع، گوشت قرمز، الکل، نمک، کمبود فیبر غذایی، کاهش دریافت میوه و سبزی، دریافت انرژی زیاد و کارسینوژن‌‌های غذایی مثل: آمین‌‌های آروماتیک هتروسیکلیک (HAAs) که از پخت گوشت قرمز در دمای بالا ایجاد می‌شود. سرطان در قسمت‌‌های مختلف بدن با فاکتورهای غذایی مختلفی در ارتباط است، مانند: دریافت چربی زیاد و افزایش خطر سرطان سینه در مقایسه با دریافت فیبر بالا و کاهش خطر سرطان کولورکتال.
خلاصه
ارتباط رژیم غذایی و بیماری ممکن است تنها به دلیل کمبود بعضی از نوترینت‌‌ها باشد با این وجود اکثر بیماری‌‌های مرتبط با تغذیه ارتباطات پیچیده‌ای دارند. همچنین ویژگی‌‌های مختلفی در افراد که استعداد آن‌‌ها به بیماری را افزایش می‌دهد.
