دکتر احمدرضا درستی - متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی
تحریریه زندگی آنلاین : تغییرات سبک زندگی و کاهش فرصت‌های استراحت و عجله برای خروج از منزل در هنگام صبح و همچنین فاصله کوتاه استراحت و زمان ناهار خوردن در محل‌های کار، به همراه خستگی پایان کار شبانه، در اغلب افراد امروزه عجله و سرعت بالای غذا خوردن را موجب شده است. اولین اثر نامناسب سریع غذا خوردن، ناراحتی گوارشی احتمالی است و سپس سیر نشدن و دچار اضافه وزن شدن، ناراحتی‌های اعصاب و روان و لذت نبردن از غذا را به‌دنبال دارد. مطالعات مختلفی نشان داده افراد عجول ضمناً بیشتر به دیابت، سندروم متابولیک، و بیماری‌های قلبی مبتلا می‌شوند.
مشکلات سریع غذا خوردن
یکی از بزرگ‌ترین لذات انسان، خوردن غذای لذیذ است. آرامش هنگام تغذیه موجب توجه کافی به غذای مصرفی و در نتیجه بیشترین لذت غذا خوردن می‌شود. افراد عجول بخش عمده‌ای از این لذت را از دست می‌دهند. ضمناً سرعت بالای غذا خوردن موجب می‌شود افراد به دفعات نوشیدنی و آب بنوشند و گاه در اثر عجله، حالت خفگی به آنها دست می‌دهد. در پایان غذا خوردن سریع، برخی اوقات افراد دچار سکسکه طولانی مدت می‌شوند که حداقل اثرش آزاری است که نصیب فرد می‌نماید.
بیشتر بخوانید:
روش های جلوگیری از پرخوری عصبی
هضم ناکافی مواد غذایی و ریفلاکس
به‌علاوه، سرعت بالای غذا خوردن از ترشح کافی آنزیم‌های گوارشی جلوگیری می‌کند که خود سبب هضم ناکافی مواد غذایی، ترش کردن معده، جذب ناکافی و در نتیجه انواعی از سوء‌تغذیه می‌شود. پر شدن سریع معده ضمناً ممکن است موجب تماس لقمه‌های اسیدی با محل اتصال مری به معده گردد، که این مقدمه‌ای برای ایجاد سوختگی انتهای مری و در نتیجه ریفلاکس یا بازگشت غذا از معده به مری شود.
لذت نبردن از غذا
لذت نبردن ناکافی از غذا، نگرانی هنگام غذا خوردن برای پایان سریع صرف غذا و آزار ناشی از ناراحتی‌های گوارشی در طی زمان موجب فشارهای عصبی شده و بر سلامت روانی افراد نیز تأثیر می‌گذارد. برخی افراد در هنگام عصبانیت و یا استرس، خیلی سریع و زیاد غذا می‌خورند. عده کمی نیز هنگام فشارهای روانی به‌کلی دهانشان خشک می‌شود و به کلی بی‌اشتها می‌شوند.
احساس پر بودن بیش از حد
حدود 20 دقیقه از شروع غذا خوردن طول می‌کشد تا سیگنال سیری توسط مغز صادر شود و فرد احساس سیری کند و غذای بیشتری صرف نکند؛ بدیهی است سریع غذا خوردن به این ترتیب موجب بیشتر خوردن غذا می‌شود که در طی زمان موجب افزایش سایز معده و روده‌ها شده به پرخوری و چاقی کمک می‌نماید. دیده شده کسانی که غذا را به‌سرعت میل می‌کنند، زودتر نیز گرسنه می‌شوند. اگر غذا در کمتر از 15 تا 20 دقیقه مصرف شود، به‌معنی سریع غذا خوردن در افراد است. همچنین احساس پر بودن بیش از حد پس از پایان غذا خوردن، نشانگر همین سرعت زیاد غذا خوردن است.
بیشتر بخوانید:
خوراکی‌های ضروری در رژیم غذایی زنان
راهکارهای کاهش سرعت غذا خوردن
روش‌های مختلفی برای کاهش سرعت غذا خوردن قابل پیشنهاد هستند:
اولین کار مهم، توجه به غذای در حال مصرف است و در نتیجه لازم است مغز از سایر فعالیت‌ها به دور باشد. از انجام کارهای دیگر هنگام غذا خوردن باید حتماً خودداری شود. از غذا خوردن در جلوی تلویزیون، کامپیوتر و موبایل و همچنین غذا خوردن هنگام صحبت با دیگران و با تلفن نیز باید خودداری گردد. به این ترتیب ضمناً لذت غذا خوردن نیز بیشتر می‌شود. هنگام شروع به غذا خوردن چند لحظه تمرکز لازم است تا فرد متوجه عطر، طعم و مزه غذا شود، ولی البته پس از شروع غذا خوردن و به‌ویژه در لحظات پایانی، به عطر و طعم غذا نباید توجه کرد، زیرا ممکن است عطر و طعم خوب غذا ناخودآگاه انسان را ناچار به تندخوری و پرخوری کند.
پیشنهاد دوم، انتخاب لقمه‌های کوچک، انتخاب قاشق کوچک‌تر و استفاده از چنگال برای خوردن برنج و قطعات کوچک غذا خواهد بود. بهتر است نیم‌ساعت قبل غذا آب کافی نوشیده شود تا فرد در هنگام غذا خوردن ناچار به نوشیدن آب نشود. نوشیدن به‌موقع و خارج از زمان غذا خوردن ضمناً از پر اشتهایی طی روز نیز جلوگیری می‌کند.
به‌عنوان سومین راه کار، جویدن کافی غذا و خودداری از نوشیدن هنگام غذا قابل پیشنهاد است. به این منظور، لازم است بین لقمه‌ها قاشق و چنگال را کنار گذارده و از آماده کردن لقمه بعدی نیز احتراز شود.
روش بعدی استفاده از غذاهای پرفیبر مانند سبزیجات، نان‌های پرسبوس، برنج قهوه‌ای و میوه‌های با پوست است تا فرد ناچار به جویدن کافی مواد غذایی باشد.
در انتها بهتر است با افرادی که سریع غذا می‌خورند، هم‌سفره نشوید و برعکس افرادی که به آهستگی غذا میل می‌کنند را برای هم غذایی انتخاب نمایید.
