گلوکومانان نوعی ترکیب شیرین است که از ریشه گیاه کنژاک بدست می آید. گلوکومانان برای کاهش وزن و یبوست کودکان و بزرگسالان، کنترل قند خون در بیماران دیابتی نوع 2 و کاهش کلسترول بکار می رود. در صنایع غذایی به عنوان قوام دهنده و ایجاد کننده حالت ژله ای بکار می رود. گلوکومانان به صورت آرد و پودر در تهیه غذاها استفاده می شود.
گلوکومانان در معده و روده فعالیت می کند. این ماده با جذب آب تولید مدفوعی حجیم نموده که برای درمان یبوست استفاده می شود. این ماده همچنین با جذب قند و کلسترول از روده به کنترل قند خون و کلسترول خون کمک می کند.
گلوکومانان در چه بیماریهایی موثر است ؟
یبوست : تحقیقات علمی نشان داده اند که مصرف خوراکی گلوکومانان در کودکان و بزرگسالان موجب کاهش یبوست می شود.
دیابت : دریافت خوراکی گلوکومانان در بیماران دیابتی به کاهش قند خون، فشار خون و کلسترول خون کمک می کند.
کلسترول بالا : مطالعات نشان می دهند که دریافت گلوکومانان خوراکی موجب کاهش کلسترول در افراد دیابتی و یا غیر دیابتی خواهد شد.
در مورد برخی بیماریها هنوز شواهد کافی وجود ندارد. یک نوع بیماری معده به نام سندرم دامپینگ وجود دارد که تحقیقات اولیه نشان می داد دریافت گلوکومانان موجب کاهش خطر افت قند خون در بیمارانی که جراحی معده داشته اند می گردید. البته تمام تحقیقات موافق این امر نبودند و بیان می کردند که در کودکان جذب گلوکز بعد از جراحی معده افزایش نمی یابد.
همچنین در مورد هیپرتیروییدی مطالعات گذشته نشان می داد که گلوکومانان در کنار متی مازول و پروپرانولول موجب کاهش سطوح هورمون تیرویید در بیمارانی می شد که هورمونهای تیروییدی بیشتری در بدنشان وجود داشت. در رابطه با چاقی هم تحقیقات ابتدایی نشان می دادند که دریافت خوراکی آن موجب کاهش وزن در بزرگسالان و کودکان چاق می شود که در این زمینه ها نیازمند مطالعات بیشتری هستیم.
عوارض جانبی :
دریافت گلوکومانان به شکل پودر و یا آرد، هنگامی که در غذا مصرف شوند کاملا ایمن هستند. وقتی که این محصول به صورت کپسول در آورده می شوند هم اگر کمتر از 4 ماه مصرف شوند، در اغلب بزرگسالان و کودکان ایمن هستند. تنها خطر در این زمینه این است که کپسول موجب خفگی کودکان شوند.
توجهات ویژه :
حاملگی و شیردهی : هنوز شواهد کافی برای ایمن بودن مصرف گلوکومانان در بارداری و شیردهی وجود ندارد لذا بهتر است از مصرف این محصول در دوران بارداری و شیردهی پرهیز نمود.
دیابت : گلوکومانان ممکن است با کنترل قند خون تداخل نماید، بنابراین بیماران باید به دقت قند خون خود را کنترل نمایند در صورتیکه از این مکمل استفاده می کنند.
جراحی: گلوکومانان ممکن است با کنترل قند خون حین و پس از جراحی تداخل نماید لذا باید مصرف گلوکومانان 2 هفته قبل از جراحی قطع شود.
تداخلات دارویی :
داروهایی که برای درمان دیابت بکار می روند می توانند با گلوکومانان تداخل داشته باشند چون گلوکومانان هم مانند داروهای ضد دیابت موجب کاهش قند خون می شود که در صورت مصرف همزمان گلوکومانان با این داروها ممکن است افت قند خون بسیار شدبد باشد. از جمله داروهای ضد دیابت که با گلوکومانان تداخل دارند می توان به گلی بوراید، پیوگلیتازون، روزیگلیتازون، انسولین، کلرپروپامید، گلی پیزید و تولبوتامید اشاره نمود.
هر دارویی که از طریق خوراکی مصرف می شود، جذبش توسط گلوکومانان تحت تاثیر قرار می گیرد و کاهش می یابد، بنابراین بهتر است که گلوکومانان یک ساعت پس از فراورده های دارویی مورد استفاده قرارگیرد.
دوز مناسب گلوکومانان برای مبتلایان به دیابت نوع 2 که کلسترول بالایی هم دارند روزانه 6/3 تا 6/10 گرم در روز می باشد.
