تحریریه ماهنامه دنیای سلامت
كاهش میزان كالری دریافتی باعث بهبود حافظه و سلامت بیشتر در زنان و مردان میشود. افرادی كه میزان كالری دریافتی بدن خود را تا 30 درصد كاهش میدهند، از نظر ذهنی عملكرد بهتری دارند. رژیمهای غذایی كم كالری و سرشار از اسیدهای چرب اشباعنشده (مثل روغن زیتون و روغن ماهی) برای عملكرد مغز بسیار مفید هستند و موجب تقویت حافظه میشوند.
برای رسیدن به این نتیجه، گروهی از دانشمندان روی 50 فرد سنگین وزن كه حدوداً شصت ساله بودند، تحقیقاتی انجام دادند. آنها این افراد را به سه گروه تقسیم كردند. گروه اول، میزان كالری دریافتی بدن خود را تا 30 درصد كاهش دادند، گروه دوم، مصرف اسیدهای چرب اشباعنشده را 20 درصد افزایش دادند و گروه سوم، بدون هیچ تغییری به برنامه غذایی قبلی خود ادامه دادند.
بعد از گذشت سه ماه، گروه اول به طور میانگین 20 درصد بهبود وضعیت حافظه داشتند؛ در حالی كه در دو گروه دیگر هیچ نوع تغییری در عملكرد حافظه دیده نشد. به این ترتیب دانشمندان نتیجه گرفتند كه محدود كردن میزان كالری دریافتی و كاهش میزان انسولین موجب بهبود حافظه در افراد میانسال میشود.
برخی عوامل محافظت كننده در برابر از بین رفتن حافظه عبارتند از:
كاهش استرس
استرس مزمن، برای سلامت مغز و حافظه خطرناك است. هورمونهای استرس اثرات مخربی بر عملكرد هیپوكامپ (قسمتی از مغز كه در حافظه و یادگیری مؤثر است) دارند. قرار گرفتن در موقعیتهای استرسزا، سبب اختلال در حافظه میشود.
فعالیت جسمانی
فعالیت جسمانی باعث افزایش خونرسانی به مغز و رشد سلولهای عصبی میشود. افرادی كه در سنین 20- 60 سالگی فعالیت بدنی مناسب داشتهاند، با احتمال كمتری به آلزایمر دچار میشوند؛ به خصوص اگر فعالیت جسمی از نوع هوازی باشد.
غذای سالم
افراد چاق در معرض ابتلا به دیابت و افزایش فشارخون هستند كه به نوبه خود بیماریهای عروقی مغز را افزایش میدهند و منجر به كاهش حافظه میشوند. مصرف غذاهای كمچرب در دوران جوانی سبب كاهش خطر آلزایمر در پیری میشود. البته برخی از چربیها، مثل اسیدهای چرب اشباعنشده، برای بدن بسیار مفید هستند. ساكنان نواحی مدیترانه در غذاهای خود از مقادیر زیادی روغن ماهی و روغن زیتون استفاده میكنند و كمتر به آلزایمر دچار میشوند.
فعالیتهای مغزی
خطر ابتلا به آلزایمر در افرادی كه از نظر مغزی فعال هستند، كمتر است. فعالیت مغزی بالا در دهه سوم زندگی سبب عملكرد بهتر مغز در آینده میشود. افرادی كه مدت زمان بیشتری را صرف مطالعه میكنند یا مشاغلی دارند كه به فعالیت فكری بیشتری نیاز دارد؛ همچنین افرادی كه تحصیلات بیشتری دارند، كمتر در معرض خطر این بیماری هستند.
سایر عوامل
افرادی كه سابقه ضربه مغزی داشتهاند نیز بیشتر در معرض زوال حافظه و آلزایمر قرار دارند. اما با تغذیه مناسب و دریافت كالری كمتر میتوان به تقویت حافظه كمك كرد.
برخی از غذاهای كمككننده عبارتند از:
ماهی چرب
ماهی آزاد، ساردین و تُن حاوی مقادیر زیادی اسیدهای چرب امگا 3 هستند و باعث افزایش قدرت و بهرهوری و سالم ماندن مغز میشوند. حدود 40 درصد از اسیدهای چرب كه در غشاهای مغز است، به وفور در روغن ماهی موجود میباشد و تا 38 درصد نیز خطر آلزایمر را كاهش میدهد.
سبزیجات با برگ سبز تیره
اسفناج، كاهو، كلم بروكلی و … سبزیجاتی هستند كه سرشار از آنتیاكسیدانها، نظیر ویتامین C و كارتئوییدها میباشند. وظیفه اصلی آنتیاكسیدانها در بدن، مبارزه با رادیكالهای آزادی است كه هدفشان تنها آسیب رساندن به سلولها و اختلال در تقسیم انرژی بدن است. سلولهای مغز نیز از آسیبپذیرترین سلولها هستند. بنابراین آنتیاكسیدانها از مغز محافظت میكنند.
شكلات تلخ
شكلات تلخی كه 70 درصد كاكائو داشته باشد، سرشار از فلاونوئید است. و از دیگر آنتیاكسیدانهای مفید برای بدن و مغز به شمار میرود. خوردن 30 گرم شكلات تلخ در روز، قدرت تمركز را افزایش میدهد. سیب، انگور، پیاز و چای نیز میتوانند به نحوی همین عملكرد را برای بدن داشته باشند.
قهوه
مصرف بیش از حد قهوه و نوشیدنیهای حاوی كافئین، باعث اختلال در عملكرد مغز میشود؛ اما مصرف مناسب و به اندازه آنها میتواند قدرت تمركز و كارایی مغز را بالا ببرد.