دكتر سيدضياءالدين مظهری؛ متخصص تغذیه
تعیین میزان لاغری
برای درجه‌بندی كاهش وزن، ساده‌ترین روش تعیین شاخص توده بدن یا BMI است كه به آسانی قابل محاسبه می‌باشد:
BMI= 24/5-18/5: وزن متعادل و طبیعی، 29/9-25: اضافه وزن، 34/9-30: چاقی درجه یك، 39/9-35: چاقی درجه 2 و از چهل به بالا چاقی درجه سه یا مفرط را نشان می‌دهد و طبیعتا میزان BMI هر چه كمتر از عدد 18/5 باشد میزان و شدت لاغری را مشخص می‌سازد، مثلاً 18/5-17/5 لاغری درجه یك و كمتر از این مقدار نمایان‌گر لاغری‌های شدید می‌باشد.
اقدامات لازم در قبال افرادی كه هنوز به مرحله حاد نرسیده‌اند
- در درجه اول برطرف نمودن عوامل تأثیرگذار چه از بعد روحی و چه از بعد نوع و نحوه تغذیه و مصرف داروها توصیه می‌شود.
- تأمین و تجویز انرژی و مواد مغذی در چهارچوب تحمل فردی از غذاهای نرم، سبك، زودهضم و اشتهاآور در وعده‌های سه‌گانه اصلی و سه میان‌وعده. به خصوص برای افرادی كه بی‌اشتها می‌باشند، افزایش دفعات تغذیه بسیار تأثیرگذار خواهد بود.
- به مدت 2-1 هفته در یك برنامه غذایی منظم، پروتئین‌های سهم‌الهضم با ارزش بیولوژیكی بالا گنجانده شود.
- مقدار انرژی روزانه از 50-20 كیلوكالری برای هر كیلوگرم وزن بدن در روز شروع شود. هدف نهایی، رسانیدن مقدار انرژی به 100-60 كیلوكالری به ازای هر كیلوگرم وزن بدن و در مورد كودكان تا 180 كیلوكالری در روز می‌باشد. این موضوع باید به تدریج و با ظرافت و بدون اعمال فشار صورت پذیرد.
- در شروع تغییر نحوه تغذیه، افراد نباید به زور و اجبار به خوردن غذاهای پركالری در حجم زیاد وادار گردند، بلكه بهتر است تغذیه از مواد غذایی شروع شود كه مورد علاقه بیماران بوده و همان مقدار میل گردد كه با رغبت و اشتها خورده می‌شود.
- به جای وعده‌های كم با حجم زیاد، تعداد دفعات تغذیه افزایش یابد و مقدار و حجم غذاهای مصرفی در هر وعده بنا به میل و رغبت فردی هماهنگ گردد.
- تغییر برنامه غذایی با یك فعالیت بدنی منظم به صورت پیاده‌روی، شنا، ورزش‌های كششی و یوگا كه در افزایش اشتها و تسهیل هضم غذاهای میل شده موثر می‌باشد، توأم شود.
- از نوشیدن نوشابه‌های غیرالكلی قبل، حین و بعد از خوردن غذاها اجتناب شود و از آب خالص و پاكیزه، شیر، آبمیوه‌های حاوی ویتامین C تهیه‌شده در منزل از میوه‌های فصل استفاده گردد كه نه تنها میل و رغبت بیشتری را فراهم می‌سازد، بلكه با كمك به جذب آهن از غذاها در رفع كم‌خونی‌های احتمالی نیز موثر واقع می‌شود، چرا كه ابتلا به كم‌خونی خود عامل بی‌اشتهایی تلقی می‌گردد.
- استفاده از كارد و چنگال برای غذا خوردن و قراردادن مقدار كمتر غذا در دهان، ضمن امكان جویدن بهتر و آغشته‌سازی غذا با بزاق دهان، باعث جذب بهتر مواد مغذی و كاهش بار كاری معده و روده‌ها می‌گردد.
- البته همان طور كه توصیه می‌گردد نباید به سرعت لاغر شد، در قبال افزایش دادن وزن و رسیدن به وزن ایده‌آل و ماندگار نمودن وزن به دست آمده نیز برنامه‌های تدوین شده به صورتی خواهد بود كه افزایش وزن كمتر از یك كیلوگرم در هفته صورت پذیرد.
