زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دکتر بهار عظمتی، متخصص تغذیه و رژیم درمانی

اگر به اندازه کافی به نکات مربوط به ایمنی غذا در سفر توجه نکنید، تغذیه در هنگام گردش و مسافرت می تواند برای سلامت شما خطرآفرين باشد. رعایت نکات مذکور در هنگام سفر از آن جایی اهمیت پیدا می کند که مصرف غذا یا نوشیدنی آلوده و یا عدم رعایت نکات بهداشتی در تهیه و نگهداری غذا و هم چنین عدم رعایت بهداشت فردی می تواند مسافران را دچار مسمومیتهای غذایی, اسهال, استفراغ و بیماریهای گوارشی دیگر کند. ذكر اين نكته ضروري است كه احتمال ایجاد مسمومیت‌های غذایی در سفر افزایش می یابد.

نکاتی که باید در سفر رعایت کنید:

• سعی کنید میان وعده يا وعده هاي غذايي سالم را قبل از شروع مسافرت تهیه و آماده کنید. بهتر است هنگام سفر حتما زمانی را برای صرف میان وعده و استراحت در نظر بگیرید.
• توصیه می شود که در صورتی که با وسیله شخصی سفر می کنید, یک یخدان (کلمن یخ) برای نگهداری اقلام غذایی که برای نگهداری آنها به یخچال نیاز هست (مانند: تخم مرغ پخته, پنیر, ماست و یا گوشت خام و ...) تهیه کنید. اگر هوا خيلي گرم است غذا را در یخدان (محتوي يخ) در صندلی عقب ماشین در حالی که کولر آن روشن است نگه دارید و در صندوق عقب نگذارید. اگر به یخدان دسترسی ندارید, می توانید آبمیوه یا بطری هاي آب را در فریزر نگهدارید تا یخ بزند و در این صورت هم می توانید از آنها برای رفع تشنگی و هم خنک نگهداشتن غذاها استفاده کنید.
• تاریخ تولید و انقضاء مواد غذایی که می خرید و برای سفر آماده می کنید را حتما کنترل کنید.
• دستهای خود را قبل از مصرف میان وعده یا وعده اصلی غذا بشویید و یا در صورت عدم دسترسی به آب برای شستشو, می توانید از دستمال مرطوب و ژل ضد عفونی کننده دست که نیاز به آبکشی ندارد استفاده کنید.
• به اندازه کافی آب بنوشید و از ترس عدم یافتن سرویس بهداشتی مناسب از مصرف آب و مایعات اجتناب نکنید؛ این موضوع مخصوصا زمانی اهمیت پیدا می کند که در فصل گرما سفر کنید چرا که می تواند باعث گرمازدگی و کم آبی بدن شود. اگر از سلامت آب مکانی که در آن اقامت می کنید, اطمینان ندارید اصول کلی ذیل را به خاطر بسپارید:
  • از آب معدنی استفاده کنید.
  • فقط از سبزیها و میوه هایی استفاده کنید که قادر باشید پوست آنها را بکنید.
  • برای شستشو سبزیها و میوه ها و حتی مسواک زدن از آب معدنی استفاده کنید.
• در صورتی که با وسیله نقلیه شخصی سفر می کنید؛ بشقاب, قاشق, چنگال, کارد و سایر ظروفی را که در آن غذا می خورید را از قبل بشویید و آماده کنید. بهتر است آب کافی و مواد شوینده برای شستشو آنها نیز همراه خود داشته باشید.
• قانون دو ساعت را فراموش نکنید؛ اگر غذایی باید سرد یا گرم سرو شود بیشتر از دو ساعت نمی تواند در دمای اطاق باقی بماند. اگر هوا خیلی گرم است زمان این قانون به یک ساعت تقلیل می یابد.
• اگر غذای خود را در رستورانی میل می کنید که به صورت بوفه غذا را عرضه می کند, احتیاط بیشتری به خرج دهید؛ زیرا همیشه این احتمال وجود دارد که غذاها در دمای مناسب نگهداری نشده و یا با دستهای آلوده تهیه شده باشند. هم چنين، معمولا اقلام غذایی عرضه شده در بوفه ها تازه نیست. احتمال دیگر این است که غذاهای مذکور به دفعات گرم شده باشند و خواص تغذیه ای آنها به میزان قابل ملاحظه ای کاهش یافته باشد, علاوه بر اين، گرم و سرد شدن مکرر غذا می تواند باعث تسریع رشد میکروبها شود. توصیه کلی این است که رستورانهایی را انتخاب کنید که از سلامت تهیه و سرو غذا در آنها اطمینان خاطر داشته باشيد. از مصرف غذا در رستورانهای بین راهی که از سلامت و ایمنی غذای آنها مطمئن نیستید, پرهیز کنید.
• اگر برای غذا خوردن به رستوران می روید و یا در دامان طبیعت به طبخ غذا مشغول می شوید, توجه داشته باشید گوشتی (انواع گوشت قرمز، ماكيان و ماهي) که مصرف می کنید به خوبی پخته شده و مخصوصا حرارت به قسمتهای میانی آن به طور کامل رسیده باشد. از طرفی گاهی اوقات در رستورانها غذاها از قبل تهیه شده است و هنگام مصرف فقط دوباره گرم می شود از این رو دقت کنید اگر غذای شما کاملا گرم نيست درخواست کنید به خوبی گرم شود.

بایدها و نبایدهای تغذیه در سفر:

بایدها:

شما می توانید در سفر از مواد غذایی که مصرف آنها ایمن هستند, استفاده کنید این مواد غذایی شامل:

• شیر پاستوریزه و استریلیزه که به مدت طولانی می توان آن را بدون وجود یخچال نگهداری کرد. ذکر این نکته حائز اهمیت است که بعد از باز کردن پاکت شیر در صورتی که تمام محتویات آن مصرف نشود, باید باقیمانده آن را در یخچال نگهداری كنيد. نگهداری ماست ممکن است باعث ترش شدن آن شود اما اگر در کوتاه مدت مصرف شود مشکل خاصی از لحاظ سلامتی ایجاد نمی کند.
• مصرف چای یا قهوه داغ معمولا ایمن است و اگر به صورت داغ سرو شود از لحاظ بهداشتی مشکلی ایجاد نمی کند. البته شما می توانید قبل از نوشیدن, تا خنک شدن آن صبر کنید. توصیه می شود از مصرف چای و قهوه ای که در دمای اتاق و بصورت گرم سرو می شود پرهیز کنید. هم چنین بهتر است به سلامتی و ایمنی موادی که به این نوشیدنی ها اضافه می شود مانند: خامه , لیمو و.... توجه کنید.
• بیشتر میکروبها برای رشد و بقا نیاز به رطوبت دارند از این رو مصرف غذاهای خشک مانند: نان, بیسکویت ساده, انواع آجیل و خشکبار (نخودچي، كشمش، گردو، بادام، پسته و فندق و انواع ميوه هاي خشك....), تکه های میوه و سبزی شسته شده و پوست کنده شده مانند: هویج, خیار, و کرفس خلال شده, سیب, موز, کیوی و ... ایمن هستند و مشکلی ایجاد نمی کنند. علاوه بر این، غذاهایی را که به صورت کنسرو و یا وکیوم شده (مانند: انواع تن ماهی, سوپ, حبوبات پخته و ...) و انواع غذاهای آماده عرضه می شوند را نیز می توانید تا زمانی که در آنها را باز نکرده اید در دمای اتاق نگهدارید.
• در صورت تمایل به مصرف میوه و سبزی ها از قبل آنها را بشویید, و در صورت نیاز پوست بکنید.
• غذاهای گرم را بصورت گرم و غذاهایی که بصورت سرد سرو می شوند به طور سرد مصرف کنید.
• به اندازه کافی آب سالم با خود همراه داشته باشید تا به مقصد یا جایی که بتوانید آب سالم تهیه کنید برسید. اگر قصد تهیه آب دارید، توجه کنید که معمولا آبهایی که به صورت بطری عرضه می شوند, پروانه بهداشتی و تاییدیه وزارت بهداشت را دارند سلامت هستند.

نبایدها:

• از آب شیر یا منابع دیگری که از سلامت آنها اطمینان ندارید, آب مصرف نکنید. اگر از سلامت آب مطمئن نیستید برای پخت غذا, شستشو میوه و سبزیها و مسواک زدن نیز از آب جوشیده یا آب بطری استفاده کنید.
• در صورتی که نیاز به یخ دارید حتما از قبل آن را تهیه کرده و همراه خود ببرید, هرگز نباید در طی راه به طور متفرقه یخ تهیه کنید چون نمی توانید از سلامت آب آن اطمینان داشته باشید.
• از مصرف لبنیاتی که پاستوریزه نیستند, به صورت فله ای عرضه می شوند و یا در یخچال نگهداری نشده اند اجتناب کنید.
• هرگز از دوره گردها و یا افرادی که غذای خیابانی عرضه می کنند, غذا تهیه نکنید. در صورتی که مجبور شدید از آنها استفاده کنید؛ فراموش نکنید غذاهایی را انتخاب کنید که از سلامت مواد اولیه آن اطمینان داشته باشید و بدانید که آنها در دمای مناسب (یخچال) نگهداری شده اند و غذا نیزکاملا پخته شده باشد و به طورگرم سرو شود. علاوه بر این فردی که غذا را سرو می کند باید از دستکش استفاده كرده و بهداشت فردی را نیز رعایت کند.
• از مصرف میوه ها و سبزیهایی که شستشه نشده اند و نیازمند شستشو با آب هستند پرهیز کنید. هم چنین از مصرف میوه ها و سبزیهایی که ادعا می شود شسته شده و آماده مصرف هستند خوداري كنيد. این موضوع در مورد سالاد هم صادق است. زیرا سبزیهای خرد شده محل مناسبی برای رشد میکروبها است. از مصرف سالاد در رستوران‌هایی که از سلامت غذاهای آنها اطمینان ندارید پرهیز کنید.
• بهتر است از مصرف غذاهایی که در دمای اتاق سرو می شوند خودداری کنید.
• همیشه در مورد خوردن تخم مرغ احتیاط کنید؛ زیرا مصرف تخم مرغی که به صورت خام یا نیمه پز و به طور جداگانه یا مخلوط در غذا عرضه می شود حتی در هتلهای معتبر نیز خالی از خطر نمی باشد, زیرا احتمال آلودگی آن به سالمونلا وجود دارد.
• نوشیدنیهایی را که با آب تهیه می شوند مصرف نکنید؛ مانند: شربت, آب میوه ای که 100% خالص نباشد, دوغی که در کارخانه تهیه نشده باشد.
• بهتر است در سفر از مصرف انواع سس که با مواد تازه درست می شوند پرهیز کنید, مانند: سس سالسا, سس مایونز و یا انواع سس هایی که در کارخانه تهیه نشده و یا در یخچال نگهداری نشده اند.