زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

تحريريه مجله دنيای تغذيه

غذای ارگانیك به ظاهر گران اما كم هزینه!

دكتر سید مرتضی صفوی متخصص تغذیه فرآیند تبدیل محصولات ارگانیك به جزئی از سبد مصرف‌كنندگان را اینگونه توضیح می‌‌دهد: در ابتدا، غذای ارگانیک تنها شامل سبزی‌های تازه بود و اولین مصرف کنندگانی که از غذای ارگانیک استفاده می‌کردند، به دنبال غذایی بودند بدون مواد شیمیایی، تازه و در حد امکان دارای کمترین مراحل فرآیند؛ و چون آنها باید اقلام مورد نیاز خود را مستقیماً از کشاورزان خریداری می کردند بنابراین، شعار «کشاورز خود را بشناس تا غذای خود رابشناسی» از اولین شعارهایی بود که به منظور ترویج مصرف غذاهای ارگانیک، باب شد.

اما امروزه در بسیاری از کشورهای دنیا، محصولات ارگانیک، دیگر لوکس و «خاص» به حساب نمی‌آیند و در فروشگاه‌ها، انواع محصولات ارگانیک از میوه و سبزی گرفته تا مرغ، تخم مرغ و شیر را می‌توانید با برچسب ارگانیک و تنها اندکی گران‌تر از انواع معمولی، خریداری کنید. دكتر صفوی با بیان این واقعیت که محصولات غذایی صنعتی و به ظاهر ارزان‌تر، قیمت واقعی‌شان بالاتر است، می‌‌افزاید: تقریباً یک سوم قیمت این نوع محصولات را مصرف‌کننده‌ها مستقیماً می‌پردازند و حدود یک سوم قیمت را دولت، از طریق یارانه به کشاورزان و تولیدکنندگان پرداخت می‌کند.

در عین حال باید به ضایعاتی که به صورت معمول در این محصولات وجود دارد و آسیب‌هایی که طبیعت در تولید این محصولات ایجاد می‌کند نیز توجه کرد. براساس بررسی‌های متخصصان کشاورزی و مواد غذایی و کارشناسان محیط زیست، افراد و خانواده‌هایی که از محصولات غذایی ارگانیک استفاده می‌کنند در نهایت، هزینه کمتری را نسبت به افراد و خانواده‌هایی می‌پردازند که از محصولات غذایی معمولی که به روش‌های صنعتی و ماشینی تهیه شده، استفاده می‌کنند. چرا که محصولات غذایی که با روش طبیعی و ریتمی آرام به دست می‌آید، مانند همه‌ پدیده‌های دیگر زندگی، استحکام و مقاومت و غنای بیشتری دارد. 

فواید كشت محصولات ارگانیك 

رئیس انجمن ارگانیك ایران درباره فواید كشت محصولات ارگانیك معتقد است: مهمترین نتیجه ای كه كشت محصولات ارگانیك دارد، بحث كمك به حفظ محیط زیست و بحث سلامت جامعه است. جلوگیری از استفاده نامطلوب و بی‌رویه از سموم و كودهای شیمیایی در كشت محصولات كشاورزی هم برای محیط زیست و هم برای سلامت جامعه مهم است. 

فروشگاههای عرضه محصولات ارگانیك در سطح كشور 

دكتر نورانی در مورد تعداد فروشگاههای عرضه محصولات ارگانیك در سطح كشور گفت: امروز خوشبختانه حدود 18 فروشگاه ارگانیك با مدیریت انجمن ارگانیك در سطح كشور وجود دارد و من فكر می‌‌كنم تا آخر سال به 100 فروشگاه برسد. به دلیل اینكه استقبال عمومی از محصولات ارگانیك زیاد شده است و با توجه به این همه بیماری‌‌هایی كه متاسفانه در ایران از سطح دنیا زیادتر است مردم به سمت مصرف محصولاتی كه زیان جانی برایشان نداشته باشد، می‌‌روند. بنابراین در جامعه از محصولات ارگانیك استقبال خوبی شده است. 

متولی استاندارد محصولات ارگانیك چه سازمانی است

رییس انجمن ارگانیك در مورد واحد تعیین كننده استاندارد محصولات ارگانیك در ایران اظهار داشت: در ایران متولی اصلی آن سازمان استاندارد است. این سازمان، استاندارد 11 هزار را برای محصولات ارگانیك تدوین كرده است. انجمن توانسته با همان برندی كه در دنیا ثبت شده است و در ایران هم هست یك شناسه 18 رقمی را تدوین كند.

وقتی یك تولید كننده عضو انجمن ارگانیك شده و گواهی وی نیز تایید شده است، یك شناسه 18 رقمی به او می‌‌دهیم. اگر شناسه 18 رقمی را وارد كامپیوتر كنید نشان دهنده این است كه این محصول تولید كدام استان است، چه كسی آن را تولید كرده و كدام سازمان بازرسی آن را تایید كرده است. یعنی تمام شاخص‌‌هایی كه یك كالا باید داشته باشد آن شناسه می‌‌تواند به آن كمك كند. 

دولت هیچ حمایتی از كشت محصولات ارگانیك ندارد            

دولت تا به امروز هیچ حمایتی نكرده است. در سال‌‌های گذشته دولت یارانه زیادی برای سم و كود شیمیایی با هدف تولید بیشتر اختصاص می‌‌داد، ولی برای سالم سازی و سلامت جامعه هنوز یارانه ای را در نظر نگرفته اند. جامعه سالم، كاهش تخت‌‌های بیمارستانی و واردات دارو، مستلزم این است كه كشور را واكسینه كنیم آن هم با تولید و مصرف محصولات ارگانیك.

به هر صورت تغذیه مهمترین چیزی است كه بیماری را به بدن وارد می‌‌كند. اگر واقعا دولت بخواهد یك طرح اساسی را برای سلامت جامعه ارائه كند، توسعه كشت ارگانیك بهترین راه است؛ چون با كمترین هزینه، سلامتی را با تضمین بیشتر وارد جامعه می‌‌كند. هرچند فعالان بخش خصوصی كشاورزی ارگانیك از عدم حمایت دولت گلایه می‌كنند. یك مقام مسئول در وزارت جهاد كشاورزی از برنامه آتی این وزارتخانه برای حمایت از تولید محصولات ارگانیك خبر می‌دهد. ابطالی با بیان اینكه یارانه به چند طریق به كشت محصولات ارگانیك اختصاص می‌‌یابد، می‌‌گوید: یكی مربوط به عوامل بیولوژیكی است كه حدود 65 تا 75 درصد پولش را ما می‌‌دهیم و كمتر از 30 درصد را كشاورز می‌‌دهد.

ناظرینی را كه برای آنها انتخاب كرده ایم كه كارشناسی بكنند و توصیه‌‌های فنی را به كشاورز بدهند از آنها پولی بابت ناظرین دریافت نمی كنیم. همچنین در طرح پیش بینی كردیم كه به ازای هر كارشناس مثلا 150 هكتار زمین در اختیارش باشد و بتواند برای تمامی بهره برداران آموزش و دانش روز را ارتقا دهد. یك بحث دیگری هم داریم كه بحث مربوط به ردیابی است كه توسط وزارت بهداشت انجام می‌‌گیرد و برای این مورد هم از كشاورز پولی دریافت نمی شود. تا الان یارانه ای كه به كشاورزان تعلق گرفته در سطح عمومی بوده در همین 300 هزار هكتاری كه بحث كنترل بیولوژیك داریم و در بحث شبكه مراقبت كه حدود 4 هزار كارشناس داریم. بخشی از هزینه‌‌ها را با این روشها پوشش می‌‌دهیم. 

دسته بندی محصولات بر اساس درصد مواد ارگانیک     

بیش از 95 درصد ارگانیک: بر اساس مقرارت اروپایی تولید کنندگان مجاز هستند که به محصول ارگانیک غیر فرآوری شده خود، حداکثر 5 درصد افزودنی غیر ارگانیک اضافه کنند. محصولی با این مشخصات می‌تواند دارای برچسب «کشاورزی ارگانیک» باشد.

کمتر از 95 درصد ارگانیک: برخی از محصولات فرآوری شده حاوی مواد ارگانیک هستند؛ تولیدکنندگان درصورتی که میزان مواد ارگانیک به کار رفته در تهیه محصول کمتر از 95 درصد باشد، مجاز نیستند از برچسب «کشاورزی ارگانیک» استفاده کنند بلکه باید بر روی برچسب محصول درصد مواد تشکیل دهنده‌اش – ارگانیک و غیر ارگانیک ـ به طور دقیق ذکر کنند. درصد مواد افزودنی، نوع آن‌ها و روش تولید نیز در قوانین مشخص شده است.تولید کنندگان محصولات ارگانیک باید دارای گواهینامه معتبر باشند که به صورت سالیانه صادر می‌شود. 

محصولات ارگانیک و قیمت بیشتر  

روش تولید محصولات ارگانیک و غیر ارگانیک متفاوت است و در نتیجه قیمت آن‌ها نیز متفاوت خواهد بود و این اختلاف قیمت بسته به نوع محصول متغیر می‌باشد. پایه و اساس تولید به روش ارگانیک، بر چرخه طبیعی تولید و عدم استفاده از محصولات و کودهای شیمیایی استوار است و در نتیجه چرخه تولید با در نظر گرفتن این شرایط طولانی‌تر خواهد بود. به عنوان مثال در دامداری به روش ارگانیک، رشد حیوانات کندتر است و مستلزم دسترسی به طبیعت و فضای بیشتر و تغذیه ارگانیک حیوانات می‌باشد.

از طرفی برای نظارت و نتیجه بهتر نیاز به نیروی انسانی بیشتر نیز احساس می‌شود و تمامی این‌ها منجر به هزینه تولید بیشتر و در نتیجه آن قیمت بالاتر محصولات ارگانیک می‌شود. اما با قبول هزینه بیشتر برای داشتن بهتر، در اتحادیه اروپا سعی بر این است که به کمک نظارت بیشتر، محصولات به قیمت واقعی به فروش برسند.