نكتههای غذایی مفید برای ترك سیگار
در ابتدا باید اشاره کرد که مصرف دخانیات همه ارگانهای بدن افراد مصرف کننده و افرادی که در معرض دود آن هستند را تحت تأثیر قرار میدهد.
مصرف دخانیات بر حافظه، دستگاه تنفس، قلب و دستگاه گردش خون تاثیر میگذارد. علاوه بر این کسانی که دخانیات مصرف میکنند نسبت به کسانی که مصرف نمیکنند، احتمال بیشتری برای ابتلاء به سرطان دهان، گلو و مری دارند. خطر این سرطانها برای پیپ و سیگار برگ بیشتر از سیگارهای فیلتردار است. سرطان معده و پانکراس و سرطان گردن رحم با شیوع بیشتری در افراد مصرف کننده دخانیات رخ میدهد.
افرادی که دخانیات مصرف میکنند در معرض خطر بیشتری برای حمله مغزی هستند.
صورت بسیاری از افراد مصرف کننده دخانیات بعد از مدتی چین و چروک زیادی پیدا میکند و صورتی لاغر و زرد خواهند داشت.
نتیجه یک تحقیق نشان میدهد استعمال دخانیات در افراد میانسال باعث ضعف حافظه و فراموشی میشود.
همچنین میزان ضعف شنوایی با میزان استعمال دخانیات و چاقی، رابطه مستقیم دارد و بعد از یک سال از شروع استفاده از دخانیات، وضع شنوایی بدتر میشود.
بر خلاف دیگر اعضا و اندامهای بدن، آسیبدیدگی قدرت شنوایی ترمیم پذیر نیست.علاوه بر آن تازهترین پژوهشها نشان میدهد که کشیدن سیگار به میزان قابل توجهی خطر از دست دادن بینایی را با بالا رفتن سن افزایش میدهد.
همچنین استعمال دخانیات باعث ضعف حافظه و کاهش توانایی استدلال کلامی در افراد میشود.
باید بدانیم که بیماریهای از بین برنده نورونهای مغزی، از جمله آلزایمر، به شدت در حال پیشرفت هستند (بنابر گزارش جهانی آلزایمر، تعداد موارد جدید ابتلا به این بیماری هر 20 سال، دو برابر میشود)، و در این میان دخانیات به عنوان یکی از مهمترین عوامل خطرزا مطرح میشود.
باید اشاره کرد که مصرف دخانیات عامل خطر اصلی بیماریهای انسدادی مزمن ریه است.مواد محرک دود تنباکو (قطران و گاز سیانید) مسئول بروز برونشیت و آمفیزم هستند. تقریباً تمام بیماران مبتلا به آمفیزم، مصرف کننده دخانیات هستند.
آمفیزم در اثر تخریب ریه به وجود میآید که میتواند به دلیل صدمه مستقیم دود دخانیات، اکسیدانهای القاء شده و یا تولید مواد واسطهای التهابی جدید بهدلیل تماس با دود باشد.برونشیت مزمن نیز ناشی از مکانیسمهای مشابه در راههای تنفسی است.
ابتلا به سرطان ریه در کسانی که دخانیات مصرف میکنند، بیشتر از غیر مصرف کنندهها است.در حقیقت مصرف دخانیات عامل خطر اصلی بروز سرطان ریه است. مثلا در ارتباط با کشیدن سیگار، ایجاد سرطان ریه مستقیماً با تعداد سیگارهای کشیده شده در روز، مدت سیگار کشیدن و محتوای قطران (قابل ذکر است که خطرناکترین ماده شیمیایی موجود در دود دخانیات از جمله سیگار «قطران» است که شناخته شدهترین عامل سرطانزای موجود در جهان معرفی شده است) و نیکوتین سیگارهای کشیده ارتباط دارد.اکثر کسانی که بهعلت سرطان ریه میمیرند، مصرف کننده دخانیات هستند.
بسیاری از مواد موجود در دود دخانیات – بویژه هیدروکربنهای چند حلقهای آروماتیک – ممکن است در سرطانزایی شرکت داشته باشند.
افراد مصرفکننده دخانیات بر اثر استفاده از دخانیات، کماشتها میشوند. در واقع آثار موقت نیکوتین در کاهش انسولین، باعث کاهش اشتها میشود. به همین دلیل است که بیشتر آنها نحیف و لاغر هستند و سیستم ایمنی بدن آنها به خوبی قادر به مقابله با بیماریها نیست. از سوی دیگر تمایلی هم به مصرف میوه و سبزیجات ندارند. به همین جهت در مواجهه با بیماریهای مختلف، آسیبپذیرتر هستند. همچنین سیگار کشیدن باعث عدم جذب کافی ویتامینها و املاح و کمبود آنها در بدن میشود.
مصرف دخانیات اثرات مخربی روی متابولیسم و میزان جذب ویتامین D و همچنین متابولیسم و جذب کلسیم دارد. قابل ذکر است که مهمترین ماده مغذی که تحت تاثیر سیگار قرار میگـیرد، ویتامین C اسـت. هـر چقـدر مصرف دخانیات بیشتر باشد، مقـدار بیشـتری ویتامین C در بافتهای بدن و خون از بین میرود. به دلیل آسیبی که مصرف دخانیات به سلولهای بدن وارد میکند، بدن برای خنثی کردن این آسیب، ویتامین C بیشـتری نیاز دارد.
همچنین مصرف دخانیات اثرات مخربی روی سایر ویتامینها و مواد معدنی از جمله ویتامین A، ویتامین E و عنصرهای «سلنیوم» و «روی» دارد. موادمغذی مذکور نقش مهمی در جلوگیری از بــروز برخـی بیماریها مثـل ســرطان و بیماری قلبـی دارند.
بررسیها نشان میدهند که هم افراد مصرف کننده دخانیات و هم افرادی که با آنها زندگی میکنند، در معرض این خطرات قرار دارند.
به جز مشکلاتی که درباره آن صحبت شد، نیکوتین دود دخانیات از طریق پوست نیز به فرزندان انتقال داده میشود. به طور مثال، به ماده کوتینین اشاره میکنیم (کوتینین، متابولیت نیکوتین در بدن است و اغلب به عنوان شاخص زیستی مصرف یا مواجهه با نیکوتین به کار گرفته میشود) که بررسیها نشان میدهد سطح کوتینین در کودکان گروه مصرفکننده دخانیات به طور قابل ملاحظهای بالاتر از گروه عاری از دخانیات است. همچنین دود دخانیات به لباس و پوست ما نیز میچسبد و هنگام بغل کردن کودکان مقدار دیگری از آن را به کودکان منتقل میکنیم.
سیگار کشیدن والدین پیش از دوران بارداری، حین دوران بارداری و پس از زایمان مشکلات تنفسی بیشماری برای کودکان به دنبال دارد. همچنین استنشاق دود سیگار به وسیله مادر و هنگامی که جنین در شکم مادر است، روی دستگاه عصبی او تأثیر میگذارد.
میزان بروز آسم در کودکانی که والدین سیگاری دارند، به شدت زیاد است که علاوه بر مراجعه بسیار زیاد این افراد به مراکز درمانی و بیمارستانها، کاهش پاسخدهی به درمان را دارند و افزایش خسخس سینه و سرفه در آنان بسیار بالاتر از کودکان دیگر است.
باید اشاره کرد که برخی افراد فکر میکنند قلیان اثرات مصرف دخانیات را ندارد در صورتی که هر قلیان دست کم برابر 40 تا 50 نخ سیگار است و مقدار دودی که از قلیان در فضا پخش میشود، به اندازه دودی است که یک خودروی روشن در اتاق تولید میکند. حالا بهتر میتوانید تصور کنید چه میزان مونوکسید کربن و دیگر ذرات سمی وارد بدنتان میشود.
ترس از چاقی یکی از عوامل بازدارنده در ترک دخانیات است
افزایش وزن بعد از ترک یکی از نگرانیهای افراد مصرف کننده است. در واقع بیشتر به دلیل بیکاری دست و دهان در موقع ترک که ممکن است به ریزهخواری و چاقی منجر شود، این امر اتفاق میافتد.
مثلا در مورد سیگار، افرادی که دائما در دهانشان سیگار بوده، حال که سیگار را ترک کردهاند، میخواهند این کمبود را جبران نمایند.در نتیجه غذا برای آنها، آرامش بخش میباشد.بعداز ترک، مزه و طعم غذاها را بیشتر احساس میکنند.
مصرفکنندگان دخانیات غالبا یک وعده غذا هم نمیخورند؛ مثلا به جای خوردن صبحانه یك فنجان قهوه یا چای مینوشند و چند نخ سیگار میکشند. در حالی که در هنگام ترک، هر سه وعده غذا را میخورند و از هیچ کدام صرفنظر نمیکنند.
برای جلوگیری از اضافه وزن، باید فعالیت بدنی خود را بیشتر کنید و عادات صحیح غذایی داشته باشید. فعالیت بدنی به کنترل وزن و افزایش مقدار کالری که میسوزد، کمک میکند. باعث کاهش استرس و افسردگی میشود و به بهبود حالات درونی و وضعیت بدن کمک میکند.
از دستورات زیر پیروی کنید
افرادی که در شروع ترک میباشند، برای اینکه بلافاصله بعد از غذا از دخانیات استفاده نکنند، بهتر است بعد از غذا خود را با جویدن آدامس یا نوشیدن یک لیوان آب یا حتی شستن و مسواک زدن دهان سرگرم کنند.
از رژیم غذایی متعادل و متنوع استفاده کنید.
مقدار زیادی سبزی و میوه مصرف کنید. هویج، کرفس و دیگر سبزیجات را کنار میز خود بگذارید و از آنها مصرف کنید. میوههای خشک و آجیل مصرف کنید.
غذاهای بدون چربی یا کم چرب را تهیه کنید.
نوشیدنیهای کافئین دار را کم مصرف کنید.
آدامسهای بدون قند بجوید.
چای سبز بنوشید.
آب زیاد بنوشید. آب باعث خروج سموم حاصله از نیکوتین میشود و همچنین باعث افزایش متابولیسم میگردد.
خواب کافی داشته باشید.
هیجان و تنش را از خود دور کنید. برای این کار میتوانید به وسیله یوگا، مدیتیشن، راه رفتن و نفس عمیق کشیدن، هیجان و اضطراب را از خود برانید و بدن و ذهن خود را آرام نگاه دارید.
از دوستان و اقوام کمک بخواهید که شما را بیشتر کنترل کنند.
خودتان را باور داشته باشید.
هرگاه تمایل به مصرف دخانیات داشتید، فعالیت خاصی انجام بدهید، که فکر شما را منحرف کند. مانند: باغبانی، انجام کارهای خانه، چمنزنی، بازی کردن با بچهها، پیادهروی و غیره.