چگونه میوه‌ها و سبزی‌ها را بشوییم؟
سبزی‌ها و میوه‌ها جزء گروه‌های غذایی بسیار مفید و ضروری برای سلامت انسان هستند و چنانچه اظهار داریم كه با حذف این دو گروه غذایی مهم، می‌توانیم از سلامت كامل برخوردار بوده و مقاومت خوبی در برابر عفونت‌ها و بیماری‌ها داشته باشیم، ادعایی باطل و به دور از واقعیت نموده‌ایم. سبزی‌ها و میوههای تازه با دارا بودن ویتامین‌ها و املاح مفید و نیز فاكتورهای بسیار ضروری برای تندرستی و ادامه حیات، اثرات فوق‌العاده‌ای در حفظ سلامت شخص، شادابی و نشاط، افزایش كارایی جسمی و ذهنی، پیشگیری از بسیاری از بیماری‌ها، و افزایش طول عمر انسان به عهده دارند.
به خصوص دو فاكتور غذایی موجود در میوه‌ها و سبزی‌ها- یعنی فیبر غذایی و آنتی‌اكسیدان‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند.
در دنیای صنعتی امروز و در شهرهای متمدن و پر جمعیت، به علت توسعه صنعت و وفور انواع آلاینده‌ها، محیط انسان در معرض عوارض و بیماری‌های خطرناك مختلف قرار دارد كه این بیماری‌ها گاه حتی غیرقابل درمان خواهند بود و گاه در صورت مداوا نیز، اختلالات وخیم ناشی از آن تا مدت‌ها گریبانگیر شخص خواهد بود و معلولیت‌ها و ناتوانی‌های فراوان ایجاد خواهد نمود. پس مفیدترین، سالم‌ترین و بهترین راه جهت مقابله با این امراض و بیماری‌های خطرناك و مصون ماندن در برابر عوارض وخیم و آزاردهنده ناشی از آن، پیشگیری و ایمن‌سازی خود در مقابل آن است.
تغذیه صحیح یكی از بهترین و مؤثرترین سلاح‌ها جهت پیشگیری و مقابله با اختلالات شایع قرن و بیماری‌های مزمن ناشی از صنعت است.
فواید سبزی‌ها و میوه‌ها
سبزی‌ها و میوه‌ها با دارا بودن آنتی‌اكسیدان‌ها و فیبر غذایی، سلاحی بسیار مفید و مؤثر در پیشگیری از بیماری‌های مزمن شایع در جوامع شلوغ و پر جمعیت صنعتی است. این دو فاكتور غذایی اثرات معجزه‌آسایی در ایمن‌سازی شخص و پیشگیری از امراض و اختلالات مختلف به عهده دارد.
این دو گروه غذایی یعنی سبزی‌ها و میوه‌ها به علت غنی بودن در ویتامین‌های A و C در افزایش قدرت ایمنی و پیشگیری از بیماری‌ها نقش مهمی دارند. ضمناً پیش‌ساز ویتامین A كه در سبزی‌ها و برخی میوه‌ها به وفور موجود است، در سلامت سلول‌های مخاطی به خصوص مخاط دستگاه تنفس و گوارش تأثیر بسزایی دارد.
به این ترتیب لازم است برای حفظ سلامت خود و پیشگیری و مقابله با بیماری‌های خطرناك شایع در جوامع مختلف، حتماً این دو گروه غذایی مفید را به میزان كافی (یعنی 5-3 واحد از سبزی‌ها و 4- 2 واحد از میوه‌ها) در برنامه غذایی روزانه خود بگنجانید.
اما نكته بسیار مهم و قابل توجه آن است كه میوه‌ها و سبزی‌ها چنانچه بطور صحیح مورد استفاده قرار نگیرند می‌توانند حاوی میكروب‌ها و تخم انگل‌های خطرناك باشند كه انسان را مبتلا به بیماری‌های مهلك و گاه غیرقابل علاجی نمایند.
در چه مواردی ممكن است سبزی‌ها و میوه‌ها، این بهترین دوستان انسان، تبدیل به دشمنان خطرناك بشوند؟
سبزی‌ها و میوه‌‌هاچنانچه بطور تازه و خام مصرف شوند حاوی ارزش تغذیه‌ای بالاتری نسبت به انواع پخته هستند، زیرا در فرآیند آماده‌سازی و طبخ، قسمتی از خواص تغذیه‌ای خود را از دست می‌دهند، ولی از آنجایی‌كه میوه‌ها و سبزی‌های خام ممكن است آلوده به میكروب‌ها و تخم انگل‌های مضر و خطرناك باشند، باید در شستشو و ضدعفونی كردن آن نهایت دقت را بنماییم.
در مورد میوه‌ها، برای دفع آفات گیاهی، معمولاً درختان میوه را سمپاشی می‌كنند. لازم است در این مورد توجه شود كه از سمومی كه به داخل میوه نفوذ می‌كنند و زمان ماندگاری طولانی دارند استفاده نگردد، زیرا مصرف چنین میوه‌هایی می‌تواند انسان را مسموم و بیمار نماید. پس از سمپاشی درختان، لازم است مدت زمان لازم جهت منع مصرف، رعایت شود، زیرا تا مدتی پس از سمپاشی، نباید از چنین میوه‌هایی استفاده شود. در مورد سبزیجات هم این موضوع صدق می‌كند.
میوه‌هایی كه با پوست مصرف می‌شوند یعنی پوست آنها قابل استفاده است (مانند انواع سیب، هلو، شلیل، انگور، انجیر، ازگیل و ...) بسیار مفید هستند و نباید پوست آنها را جدا نمود، ولی به همان نسبت كه مفید هستند، چنانچه در شستشو و ضدعفونی كردن آنها دقت كافی مبذول نشود، می‌توانند مضر و خطرناك باشند پس این قبیل میوه‌ها باید به خوبی شسته و ضدعفونی شوند. میوه‌هایی كه پوست آنها قبل از مصرف جدا می‌شود (مانند پرتقال و سایر مركبات، كیوی، طالبی، هندوانه، خربزه و ...) نیز لازم است به خوبی شستشو و تمیز شوند، در غیر این صورت، آلودگی‌ها به آسانی به همراه كارد، از پوست به داخل میوه نفوذ كرده و انسان را آلوده می‌نمایند.
گرد و خاك و سایر آلاینده‌های محیطی قادرند از طریق پوست میوه‌ها وارد دستگاه گوارش شخص شده و بیماری‌های مختلف را به او منتقل كنند.
اما در مورد سبزی‌ها باید دقت بیشتری بنماییم، زیرا سبزی‌ها با خاك در تماس هستند و حاوی آلودگی‌های میكروبی و انگلی بیشتری می‌باشند پس عوارضی كه در انسان ایجاد می‌كنند بسیار مهلك و آزاردهنده است. انواع میكروب‌ها و تخم انگل‌هایی كه در خاك وجود دارند به آسانی به سبزی‌ها منتقل شده و مولد بیماری‌های خطرناكی در شخص می‌شوند.
چگونه می‌توانیم از آلودگی‌های میكروبی و انگلی سبزی‌ها و میوه‌ها خود را مصون نگاهداریم؟
مهم‌ترین عامل در این مورد، پاك كردن، شستشوی دقیق و میكروب‌زدایی و انگل‌زدایی سبزی‌ها و میوه‌ها است.
عملیاتی كه قبل از مصرف سبزی‌ها و میوه‌ها لازم است انجام شود:
1- انتخاب سبزی و میوه
بخاطر داشته باشیم كه لك‌زدگی، پوسیدگی و پژمردگی گیاهان نه تنها موجب كاهش ارزش تغذیه‌ای آنها می‌شود، بلكه منبع خوبی جهت تجمع میكروب‌ها و تخم انگل‌ها نیز محسوب می‌گردد. آلودگی اولیه مواد غذایی- از جمله گیاهان- تأثیر مهمی در بهداشت مواد خوراكی مصرفی خواهد داشت. چنانچه آلودگی اولیه زیاد باشد شستشو و ضدعفونی كردن نمی‌تواند تأثیر كافی در رفع آلودگی مواد غذایی داشته باشد. بنابراین به هنگام خرید، سبزی‌ها و میوههای تازه، سالم و بدون لك‌زدگی و پوسیدگی را انتخاب كنید.
2- پاك كردن سبزی‌ها
به هنگام پاك كردن میوه و بخصوص سبزی، لازم است تمام قسمت‌های لك زده، پژمرده و له شده را جدا كرده و دور بریزید. ضمناً چون سبزی‌ها معمولاً حاوی مقداری گل‌ولای هستند باید قبل از شستشو، تمام گل و لای و آلودگی از سبزی‌ها و میوه‌ها جدا شود.
بهتر است تا حد امكان سبزی‌هایی كه به صورت پاك‌كرده و دسته‌بندی شده به فروش می‌رسند خریداری گردند، زیرا حاوی قسمت‌های پوسیده و نیز گل و لای خیلی كمتری هستند، بنابراین آلودگی اولیه آنها خیلی كمتر از سبزی‌های پاك نشده است.
3- شستشو و ضدعفونی كردن
شستشوی دقیق با آب سالم و بهداشتی، بخصوص برای سبزی‌هایی كه آلودگی بیشتری دارند ضروری است.
لازم است سبزی‌ها حداقل دو بار قبل از ضدعفونی كردن شسته شوند.
ضدعفونی كردن (میكروب‌زدایی): برای ضدعفونی كردن گیاهان، نصف قاشق چایخوری پودر پركلرین را در 5 لیتر آب حل كرده و سبزی را به مدت 5 دقیقه در این محلول قرار دهید و سپس با آب تمیز آن را بشویید.
انگل‌زدایی سبزی‌ها
سبزی‌ها چون با خاك در تماس هستند معمولاً حاوی میكروب‌ها و تخم انگل‌های زیادی می‌باشند. ضدعفونی كردن گیاهان موجب از بین رفتن تخم انگل‌ها نمی‌شود. برای پاك كردن گیاهان از تخم انگل، لازم است پس از شستشوی كامل سبزی، در ظرفی خیلی بزرگ‌تر از گنجایش سبزی، آب ریخته و به ازاء هر لیتر آب، حدود 3 قطره مایع ظرفشویی به آب اضافه نمایید و سپس سبزی شسته شده و فاقد گل و لای را درون این محلول قرار داده و در حال تكان دادن سبزی، به مدت 5 دقیقه آن را در محلول نگاهدارید، سپس سبزی را از روی محلول جدا كرده و با آب تمیز و سالم به خوبی شستشو دهید.
نكته مهم و قابل توجه آن است كه حتماً لازم است سبزی‌هایی مانند كاهو، انواع كلم، براكلی و امثال آن را برگ برگ كرده و سپس شستشو و ضدعفونی و انگل‌زدایی نمایید.
پس از ضدعفونی و انگل‌زدایی گیاهان باید آنها را به خوبی با آب بشویید تا اثرات ماده ضدعفونی و مایع ظرفشویی، از آن كاملاً زدوده شود.
به این ترتیب می‌توانیم مطمئن باشیم كه با مصرف میوه‌ها و سبزی‌های تازه به میزان كافی در برنامه غذایی روزانه، به سلامت خود و خانواده و پیشگیری از بسیاری از بیماری‌های مهلك و موذی كمك خواهیم كرد.
