دكتر لادن گیاهی؛ عضو هیات علمی پژوهشگاه ابن سینا
کم آبی بدن در ماههای گرم سال بویژه زمانیکه با ایام روزه داری مقارن میشود میتواند به کارائی سلولهای اعضای مختلف بدن آسیب برساند و کارائی ذهنی و جسمی را به شدت کاهش دهد. بنابراین توجه به استفاده از ترکیب نوشیدنیها و مواد غذائی که بتوانند بهتدریج آب بدن را تأمین کنند بویژه در مورد سالمندان و نوجوانان بسیار ضرورت دارد.
بطورکلی میوهها و سبزیها درصد بالائی آب دارند و گاه تا 90درصد وزن میوه و سبزی را آب تشکیل میدهد. بطور معمول 20درصد از مایعات مورد نیاز بدن ما از سبزیها و میوهها تأمین میشود و از آنجاییکه این مواد غذائی حاوی فیبر هستند بهتدریج آب را در بدن آزاد میکنند و به رفع عطش تا اواسط روز کمک میکنند.
در این قسمت فهرست سبزیها و میوههائی که بیشترین میزان آب را دارند و انتخابهای مناسبی در ایام روزه داری هستند ذکر شده است:
هندوانه 93درصد آب
خیار 96درصد آب
کدو و تربچه 95درصد آب
توت فرنگی 92درصد آب
طالبی 90 درصد آب
هلو 89 درصد آب
آناناس 87 درصد آب
زردآلو 86 درصد آب
سیب و موز رسیده، انگور سرد، کیوی، انبه و آلو در بین میوهها و اسفناج، هویج، کرفس و نعنای تازه در میان سبزیها جزء انتخابهای برتر هستند. شربت دانههای لعابدار مانند خاکشیر و تخم شربتی، آب لیمو ترش تازه، بیدمشک، سکنجبین و گلاب از بهترین نوشیدنیهای ضد عطش هستند.
در مقابل باید به یاد داشت که نوشیدنیهای کافئیندار باعث افزایش تشنگی میشوند. غذاها و ادویههای گرم و خشک، غذاهای مولد صفرا، خوراکهای چرب و سرخکردنیها نیز باعث تشنگی میشوند. خوراکیهائی که حاوی قند ساده هستند مانند بستنی، زولبیا، بامیه و کیکها باعث تشدید تشنگی میشوند، زیرا آب بدن را برای تجزیه قندها میگیرند.
البته ژله و ژلاتین به همراه تکههای میوه در رفع تشنگی موثرند. ماءالشعیر طبی نیز نسخهای در طب سنتی است که گفته میشود بهتر از هر نوشیدنی دیگری میتواند در برابر استرس گرمائی و تشنگی و تحلیل رطوبت، فرد را محافظت کند.
روش تهیه آن بدین ترتیب است
۵۰ گرم جوی پوست کنده سالم (نه پرک و نه نیمکوب) با چهار لیوان آب (یک لیتر) با حرارت ملایم به مدت۴۰ تا ۵۰ دقیقه آهسته جوشانده شود تا وقتی که جوها به حالت شکفته و کاملاً پخته برسند. سپس تا قبل از سرد شدن آن را صاف کرده و در جای خنک قرار دهید.
این نوشیدنی حداکثر دو روز در یخچال قابل نگهداری است. میتوان در هر لیوان از این نوشیدنی یک قاشق مرباخوری عسل اضافه نمود. لازم به ذکر است که ماءالشعیر طبی نباید غلیظ و ژلهای شود در غیر اینصورت تأثیر آن معکوس خواهد شد.
تدابیر مناسب در وعده سحر
خوردن خورشهای آلو، کرفس، هویج، اسفناج، کدو؛
خوردن سالاد حاوی کاهو، خیار، هویج، کرفس، سیب، نعنای تازه و لیمو؛
نوشیدن شربت بیدمشک با گلاب، سرکه شیره؛
مصرف آب آلو، تمرهندی و یا ماءالشعیر طبّی به جای آب و چای؛
خوردن یک واحد میوه از میوههائی که در فهرست فوق ذکر شده است.
تدابیرمناسب برای وعده افطار
سوپ سبزی با لیمو؛
مصرف خیار و سیب به همراه لبنیات؛
مصرف اب هویج و آب طالبی؛
مصرف خوراک کدو با نعنا؛
استفاده از خاکشیر با گلاب و بیدمشک.
با توجه به مجموع آنچه گفته شد در زمان روزهداری بهتر است رژیم غذائی بر پایه سبزی باشد و به یک رژیم گیاهخواری نزدیکتر باشد.