تكنيكهای جويدن بهتر
خوب جویدن غذا یکی از آن هنرهای ارزنده و تكنیكهای برتری است كه اغلب افراد از به كارگیری آن خودداری مینمایند یا به آن اعتقادی ندارند؛ در حالیكه به كارگیری این منش غذاخوردن میتواند تاثیر بسیار زیادی در تامین و تثبیت سلامتی افراد داشته باشد. وقتی ما غذا میخوریم، اولین مرحله هضم آن، حین جویدن آرام و آغشته شدن با بزاق در حفره دهان رخ میدهد، به همین دلیل میل كردن غذا با سرعت و عجله یا هنگام صحبت کردن نه تنها کاری دور از نزاكت است، بلکه تاثیرات ناگواری نیز بر سلامتی دارد.
چرا خوب جویدن یكی از عوامل حفظ سلامتی تلقی میشود؟
نقش خوب جویدن در کاهش یا افزایش وزن
قبل از هر چیزی، اگر شما نگران افزایش وزن خود هستید، یکی از بهترین راههای حفظ یا کاهش وزن، خوب جویدن و آرام میل كردن غذاها میباشد. شاید این امر کمی عجیب و اغراقآمیز به نظر برسد، زیرا میزان غذایی که شما میل میكنید، در واحد زمانی تغییر خواهد كرد.
چگونه این کار در کاهش وزن شما تاثیر میگذارد؟ اولاً، جویدن طولانی مدت غذا، این تصور را برای شما ایجاد مینماید كه به اندازه كافی غذا تناول كردهاید، در نتیجه زودتر و برای مدت طولانیتری احساس سیری به شما دست میدهد، چرا كه مركز كنترل سیری و گرسنگی بین 5 دقیقه تا نیمساعت زمان لازم دارد تا عكسالعمل نشان داده و تأمین نیاز بدن را به مواد مغذی اعلام نماید.
به همین دلیل هر چه غذا سریعتر خورده شود، میزان آن نیز بیشتر از نیاز واقعی فرد خواهد بود. وقتی غذا آرام خورده میشود، به بدنتان اجازه میدهید به شما فرمان سیر شدن و به اندازه غذا دریافت كردن را انعكاس بدهد و از پرخوریهای احتمالی شما جلوگیری مینماید؛ البته محاسن دیگری نیز در خوردن آرام غذاها گزارش گردیده، مثلا خوب جویدن غذا به این معنا است كه تكههای غذا در اندازههای ریزتری وارد معده شوند، در نتیجه غذای میل شده، فضای كمتری را اشغال میكند و در نهایت، معده كمتر اتساع مییابد و حجیم نمیشود. این امر به مرور زمان اهمیت خود را نشان میدهد، زیرا هرچه معده حجیمتر و بزرگتر شود، باید برای انعكاس احساس سیری و پركردن معده، غذای بیشتری دریافت گردد و اگر این روند بهطور مداوم تكرار شود، یعنی ما هر روز بیشتر از روز قبل باید غذا بخوریم.
بهبود روند هضم غذا
خوب جویدن غذا، به هضم غذای خورده شده کمک بسیاری میکند. علت آن در این نهفته است که ذرات کوچکتر غذا علاوه بر آنكه به سهولت و راحتتر و بدون ایجاد خراش و آزردگی از مری عبور داده میشوند و به معده هدایت میگردند، انرژی و آنزیمهای هضمی كمتری برای تجزیه غذاهای تناول شده لازم میگردد، به همین خاطر افرادی که غذای خود را خوب میجوند، کمتر دچار درد معده و مشکلاتی در هضم غذاها میشوند.
همچنین احساس سنگینی، خستگی و خوابآلودگی بعد از میل غذا به میزان قابل توجهی کاهش مییابد، در نتیجه بعد از هر وعده غذایی شادابی و انرژی بیشتری برای کار و فعالیت پدیدار میشود.
خوب نجویدن و سریع غذاخوردن باعث میشود كه همراه با غذایتان، مقداری هوا هم بلعیده شود كه بعد از چند دقیقه، انبساط هوای بلعیده شده، تحت تأثیر گرمای معده، موجب شکلگیری بادگلو و بازگرداندن مقداری از غذای آغشته شده با اسید معده (رفلاکس) به دهانتان میشود كه این امر التهاب مری و آسیب دیدن دندانها و لثهها را زمینهسازی میكند.
ضمنا خوب جویدن و آرام غذاخوردن مانع آن میگردد كه به ناگهان قسمتی از غذا به حلق پریده و اسباب زحمت فراوان و ندرتاً خفگی را موجب شود.
جذب غذا
وقتی شما غذا را خوب میجوید، به دستگاه گوارشی خود کمک میکنید که غذا را بهتر و راحتتر تجزیه کرده و قابل جذبتر نماید، چرا كه هر چه تكههای غذا ریزتر گردند، آنزیمهای هضمی در سطح گستردهتری عمل كرده و راحتتر میتوانند عمل تجزیه را به خوبی انجام دهند و در نتیجه بدن شما بهتر و بیشتر میتواند از غذاهای كاملا هضم و تجزیه شده، ویتامینها و املاح موجود را جذب كند و مورد استفاده قرار بدهد.
اگر شما غذایتان را به سرعت و با عجله میل كنید، مواد غذایی از سیستم گوارش شما عبور میكنند، بدون اینكه مواد مغذی آنها به شكل موثری امكان جذب پیدا نماید، اما اگر شما غذایتان را با آرامش میل كرده و آن را خوب بجوید، بدن شما میتواند خیلی راحتتر و بیشتر، مواد مغذی (درشت مغذیها و ریز مغذیها) را به خوبی جذب و به ارگانهای مختلف بدن كه به آنها نیاز دارند، منتقل و از همه آنها استفاده بهینه كند.
با توجه به همه نكاتی كه در سطور قبل ذكر گردید، به این نتیجه میرسیم كه خوب جویدن غذا و با آرامش غذاخوردن، برای سلامتی جسم و آمادهسازی بدن برای كار و فعالیت بسیار مهم و ضروری است. حال چگونه میشود این عادت تند غذاخوردن را تغییر داد؟ در سطور بعدی نكات مفیدی را توصیه نمودهایم.
چگونه غذا را خوب بجویم؟
اولین گام در خوب جویدن غذا، همواره به یاد داشتن یا به یاد آوردن نقش و اثر مفید این روش میباشد، لذا کافی است هر زمانی كه خواستید غذا میل نمایید، یادتان باشد که باید سعی کنید در مكان معین و در زمان كافی غذایتان را میل نموده و خوب بجوید.
همین که شما اکثر اوقات به این موضوع بیندیشید و سعی نمایید آن را رعایت و اجرا کنید، باعث خواهد شد كه کمکم این عادت نیكو در شما شکل گرفته و رفتهرفته نهادینه شود كه غذایتان را خیلی خوب جویده و با كمترین سرعت و بالاترین لذت نوشجان نمایید، اما هرازگاهی خود این موضوع و یادآوری آن به فراموشی سپرده میشود، مخصوصاً در اوقاتی كه شما بنا به دلایلی عجله داشته باشید و میخواهید هرچه زودتر غذایتان را میل كنید و برای انجام كارهایتان رهسپار گردید.
در این موقع سعی باید كرد به گونهای به خودتان این موضوع را یادآوری كنید كه هدف اصلی از غذا خوردن تأمین نیازهای بدن و حفظ سلامتی میباشد.
در این راستا، مثلا یک دستبند خاص بر مچ خود ببندید یا یک برچسب بر روی ظرف غذایتان در محل کار یا غذاخوری بچسبانید و یا حتی در صورت نیاز یک نوشته بر روی میز غذاخوری خود در خانه بچسبانید و بر روی آن این نكات را درج بفرمایید. اگر این روش و منش غذاخوردن را تا سی روز ادامه بدهید، پس از سی روز خواهید توانست این قاعده و روش جدید را به طور عادتی رعایت نموده و به مرور زمان این كار پسندیده را به عادتهای دائمیتان تبدیل نمایید.
ممکن است بسیاری از افراد دوست و آشنا به شما توصیه نمایند که بهترین راه و روش برای خوب جویدن غذا این است که شما تعداد دفعاتی که غذا را میجوید برشمارید. البته این کار به دلایل گوناگونی راه موثری تلقی نمیشود، چرا كه ما غذاهای مختلفی را در طول روز و هفته تناول میكنیم و هر كدام از آنها به تناسب نوع خود و قوامی كه دارند، به تعداد دفعات جویدن متفاوتی نیاز دارند و شما نباید همانقدر که یک تکه گوشت استیک را میجوید، یک برش از كوكوی مورد علاقهتان را نیز بجوید.
دلیل دیگر این است که این کار نیاز به تمركز و توجه زیادی دارد و کمی سخت به نظر میرسد، به همین دلیل است که افراد از آن زود خسته میشوند. پس نتیجه میگیریم كه این روش معمولا خیلی کاربردی تلقی نمیگردد و به همین دلیل شما باید به دنبال راهی باشید که بتوانید از آن در همه وعدهها و با همه برنامههای غذایی پیروی و تبعیت كنید.
تکنیکهای جویدن غذا
جویدن بیشتر
یک راه برای ایجاد این عادت خوب این است که هرگاه پس از چند بار جویدن خواستید غذای خود را ببلعید، جلوی بلعیدن را گرفته و سه الی چهار بار دیگر آن را مجدداً بجوید و بعد آن را قورت بدهید. با اینکار شما بیش از همیشه غذای خود را جویده و با بزاق آغشته كردهاید.
غذا باید خمیری شکل شود
یک راه دیگر این است که شما آنقدر غذا را بجوید که در دهانتان به شکل خمیر نرمی درآید. در این حالت است که احتمالا تمام تركیبات غذاها خوب جویده و آماده شده است. با تکرار این پیشنهاد به مرور متوجه خواهید شد که هر غذا را چقدر باید بجوید تا به این شکل آماده بلع درآید.
لقمههای خود را کوچکتر کنید
شما میتوانید بخشی از کار را قبل از وارد شدن غذا به دهانتان انجام دهید، یعنی تکههای غذا را آنقدر کوچک انتخاب نمایید که جویدن آنها برای شما راحتتر و آسانتر از همیشه باشد. با این کار شما حتی اگر غذایتان را مانند سابق بجوید، غذا ریزتر و آمادهتر خواهد شد و بهتر هضم و جذب خواهد گردید.
کارد و چنگال را در دست خود نگه ندارید
یکی از راههای ساده این است که هنگامی که شما در حال جویدن غذا هستید، قاشقتان را در حالیکه پر از غذا است در نزدیکی دهان خود نگه ندارید و در عوض آن را در بشقاب خود بگذارید و صبر کنید تا لقمهای که به دهانتان هدایت كردهاید، به خوبی جویده و آماده بلع شود. بعد از بلعیدن غذا، قاشق را بردارید و سهم بعدی را در دهان خود بگذارید.
از یک جایگزین استفاده کنید
اگر شما در هضم غذاهای خود با مشکلات زیادی روبرو میگردید، پس احتمالا مشکل از نوع غذای انتخابی شما است. سعی کنید از غذاهای سادهتر استفاده کنید که هضمشان راحتتر است. اگر باز هم مشكل قبلی پا برجا ماند، توصیه میگردد در این خصوص به یك پزشك متخصص گوارش مراجعه نمایید.