مسمومیت‌های غذایی
باكتری سالمونلا در دستگاه گوارش پرندگان و حیوانات زندگی می‌كند. این باكتری از طریق غذای آلوده به مدفوع حیوانات به انسان منتقل می‌شود و موجب اسهال، دردهای شكمی و تب می‌گردد.
منبع
انسان با خوردن مواد غذایی كه به نظر طبیعی و سالم می‌رسد، ولی آلوده به مدفوع حیوانات و باكتری‌های سالمونلا است به آن مبتلا می‌شود. باكتری سالمونلا بر طعم، ظاهر و بوی مواد غذایی تاثیری نمی‌گذارد. بیشترین منابع غذایی آلوده، منابع حیوانی همچون گوشت گاو، مرغ، شیر و تخممرغ هستند و در صورتی كه فرد مبتلا پس از رفتن به دست‌شویی دست‌های خود را با آب و صابون نشوید، این باكتری به راحتی به دیگران نیز سرایت می‌كند. گاه سبزیجات نیز بدین ترتیب از منابع آلودگی هستند.
علل مسمومیت غذایی سالمونلا
مسمومیت سالمونلا و یا سالمونلوز با خوردن ناخواسته مواد غذایی آلوده به این باكتری رخ می‌دهد. آلودگی اغلب ناشی از تماس با مدفوع حیوانات آلوده، به ویژه دام و طیور بوجود می‌آید.
شیر و فرآورده‌های لبنی غیر پاستوریزه
باكتری سالمونلا می‌تواند در دستگاه گوارش گاوهای شیر نیز زندگی كرده و به این ترتیب، شیر را آلوده كند. شیر خام غیر پاستوریزه ممكن است حاوی سالمونلا و یا دیگر با كتری‌های بیماریزا باشد. بنابراین نوشیدن شیرخام و یا خوردن محصولات لبنی تهیه شده از آنها فرد را دچار مسمومیت می‌كند.
میوه‌ها و سبزیجات خام
آلودگی اتفاقی میوه‌ها و سبزیجات به این باكتری نیز می‌تواند از علل ابتلا به بیماری شناخته شود. احتمال آلودگی میوه‌ها و سبزیجاتی كه در عمق كم زمین رشد می‌كنند، بیشتر است. طالبی، فلفل، گوجه‌فرنگی و توت‌فرنگی از جمله موادی هستند كه به این باكتری آلوده می‌شوند، بنابراین میوه‌ها و سبزیجات به ویژه محصولات صیفی را باید به دقت بشویید، مخصوصاً اگر مصرف آنها بصورت خام است.
آبمیوه پاستوریزه نشده
اكثر آبمیوه‌های تجاری برای از بین بردن سالمونلا و دیگر باكتری‌های بیماریزا پاستوریزه می‌شوند. مصرف آبمیوه‌های پاستوریزه نشده خطر ابتلا به آلودگی و این مسمومیت را افزایش می‌دهد.
مرغ و گوشت خام و یا نیم‌پز
گوشت و مرغ آلوده از اصلی‌ترین منابع ابتلا به آلودگی‌ها هستند. پخت‌وپز با درجه حرارت مناسب سالمونلا و سایر باكتری‌های بیماریزا را می‌كشد. حداقل درجه حرارت برای گوشت قرمز 72 درجه سانتیگراد و در مرغ 75 درجه سانتیگراد است. میتوانید هنگام پخت‌وپز از یك دماسنج ویژه استفاده كنید تا مطمئن شوید كه داخل گوشت شما به این درجه رسیده باشد.
تخممرغ
تخممرغ آلوده نیز یكی دیگر از علل شایع سالمونلا است. مدفوع مرغ آلوده پوسته بیرونی تخممرغ را آلوده می‌كند.
اگرچه در اكثر موارد این باكتری‌ها به داخل تخممرغ نیز نفوذ پیدا می‌كنند. با این‌حال با اجتناب از خوردن تخممرغ خام میتوانید تا حدودی خود را از ابتلا به این بیماری محافظت كنید و به یاد داشته باشید كه از آنجا كه در تهیه انواع مختلف غذاها و سالادها و یا بستنی‌ها از مخلوط زرده تخممرغ و شیر استفاده می‌شود، حتماً پس از دست زدن به تخممرغ، دست‌های خود را بشویید.
انتخاب تخممرغ برای پیشگیری از ابتلا به مسمومیت غذایی
هنگام خرید تخممرغ تاریخ انقضاء روی تخممرغ را بررسی كنید و از خرید تخم‌مرغ‌هایی كه تاریخ آنها گذشته است خودداری نمایید.
پس از خرید دقت كنید كه هیچ‌یك از تخممرغها كثیف و یا ترك‌خورده نباشد، تخم‌مرغ‌های كثیف را با پارچه مرطوب تمیز كنید، ولی آنها را با آب نشویید، چون لایه محافظ سطح پوسته تخممرغ از بین می‌رود. تخم‌مرغ‌های ترك خورده را دور بیندازید و تنها تخم‌مرغ‌های سالم و تمیز را داخل یخچال قرار دهید.
ذخیره و نگهداری تخممرغ
در اولین فرصت ممكن پس از خرید، تخممرغ را داخل یخچال قرار دهید. بهترین دما برای نگهداری تخممرغها 4درجه سانتیگراد و یا پایین‌تر از آن است. حداكثر تا سه هفته پس از خرید تخممرغ و قبل از تاریخ انقضاء آنها را مصرف كنید و ابتدا تخم‌مرغ‌هایی را مصرف كنید كه تاریخ انقضاء آنها زودتر است.
حمل ایمن
برای جلوگیری از احتمال انتقال آلودگی تمامی سطوحی را كه تخممرغ با آن تماس برقرار می‌كند (مثل تخته‌برش و ظروف) و دست‌های خود را با آب و صابون بشویید. پس از آن میتوانید سطوح را با یك ماده سفید كننده و یا اسپری ضد باكتری ضدعفونی كنید.
پیشگیری
از خوردن مرغ و یا گوشت نیم‌پز خودداری كنید و خوردن تخممرغ نیم‌پز و یا خام و یا شیر و لبنیات غیر پاستوریزه را نیز فراموش كنید. برخی از غذاهای خانگی از جمله انواع سس‌ها و خمیر كیك‌ها و یا شیرینی‌ها از تخممرغ خام تهیه می‌شوند.
مواد غذایی را كاملاً بشویید و از نگهداری مواد غذایی خام در كنار مواد غذایی پخته اجتناب كنید. هیچ‌گاه چند ماده غذایی مختلف را روی یك تخته و با یك چاقو خرد نكنید و حتماً پس از خرد كردن یك محصول، تخته و چاقو را كاملاً بشویید.
پخت تخممرغ
از خوردن تخممرغ خام و یا نیم‌پز خودداری كنید كه احتمال ابتلا به سالمونلا و دیگر مسمومیت‌های غذایی افزایش می‌یابد. اطمینان حاصل كنید كه هم زرده و هم سفیده تخممرغ از حالت مایع خارج شده و كاملاً سفت شده باشند.
درمان
هیچ نوع واكسنی برای سالمونلا وجود ندارد و در واقع برخی از باكتری‌ها نسبت به آنتی‌بیوتیك‌ها مقاومت نشان می‌دهند. در برخی موارد كه عفونت به روده‌ها گسترش می‌یابد، معمولاً در عرض 5 تا 7 روز و تنها با درمان مایعات خوراكی بیماری درمان می‌شود.
اگر اسهال شدید باشد، برای پیشگیری از بی‌آبی بدن ممكن است مایعات داخل وریدی نیز تزریق شوند.درصد كمی از افراد مسموم، به درد مفاصل مبتلا می‌شوندكه می‌تواند به آرتریت مزمن تبدیل شود.
نكات بیشتر
بلافاصله پس از پخت هر غذایی با تخممرغ آن را میل كنید و هیچ‌گاه بیش از دو ساعت آن را بیرون یخچال نگهداری نكنید و در نهایت 3 تا 4 روز پس از تهیه باید آن غذا خورده شده باشد.
در غیر این‌صورت آن را دور بریزید. اگر قصد دارید تخممرغ را در خارج از منزل و در پیك‌نیك میل كنید، حتماً آنها را در جای خنك و جلوی خودرو و در ظرف منجمد و حاوی یخ نگهداری كنید.
نقش مردم
رعایت بهداشت مواد غذایی و عدم تماس با مدفوع حیوانات خانگی سبب می‌شود كمتر به این بیماری مبتلا شوید. خطر این مسمومیت در نوزادان، كودكان، زنان باردار، افراد مسن و افرادی كه سیستم ایمنی ضعیفی دارند، بیشتر است.
اگر پس از تماس با یك حیوان خانگی دست‌های خود را نشویید، احتمال ابتلا به بیماری بیشتر می‌شود. به كودكان خود اجازه ندهید به حیوانات خانگی نزدیك شوند.
خطرات خوردن تخممرغ تاریخ گذشته
بسیاری از كارشناسان بهداشت و درمان، تخممرغ را به عنوان یك غذای استثنایی می‌شناسند كه سرشار از پروتئین و ویتامین‌ها است و به لطف مقررات جدید تولید كننده‌ها، تخممرغها با بالاترین ایمنی بهداشتی تولید می‌شود.
با این‌حال گاه احتمال وجود سالمونلا و باكتری‌های دیگر وجود دارد. اگر تخممرغها درست نگهداری شوند، می‌توانند تا 4 یا 10 هفته سالم در یخچال بمانند. علاوه بر اینكه هنگام استفاده از تخممرغ باید به تاریخ انقضای آن دقت كنید، باید به رنگ، بو و مقدار قوام تخممرغ پس از شكستن آن نیز توجه نمایید.
