خوراك‌های رژيمی آشپزی با عدس
عدس‌های خوشمزه
یكی از سالم‌ترین غذاهای دنیا، این بنشن سرشار از فیبر است كه به غذاها طعم دلپذیری می‌دهد؛ از سالاد گرفته تا انواع سوپ‌ها و غذاها.
تقریبا همه ما در سوپ‌ها و آش‌ها از مقداری عدس استفاده می‌كنیم، ولی بسیاری از ما نمی‌دانیم كه از چه ماده غذایی فوق‌العاده‌ای بهره‌مند می‌شویم و این دانه‌های ریز چه خواص ارزشمندی دارند. این حبوبات در اندازه‌ها و رنگ‌های متفاوتی یافت می‌شوند و البته بافت‌های مختلفی نیز دارند. پخت آنها راحت است و زود هم می‌پزند. تقریباً در تمام نقاط دنیا از عدس استفاده می‌شود.
ارزش غذایی
در میان انواع حبوبات، عدس راحت‌تر و زودتر پخته می‌شود (20-10 دقیقه زمان برای پخت عدس كافی است). عدس‌ها سرشار از پروتئین، فیبر، ویتامین‌ها و املاح می‌باشند.
عدس برای افراد گیاهخوار و كسانی كه می‌خواهند گوشت كمتری مصرف كنند، یك منبع خوب تأمین پروتئین است، اما همانند سایر بنشن‌ها، پروتئین موجود در عدس شامل همه انواع آمینو اسیدهای ضروری و مورد نیاز بدن نیست. اگر عدس را با برخی غلات مثل برنج تركیب كنید، این مشكل نیز برطرف می‌شود.
یك راه دیگر برای استفاده از عدس، استفاده از جوانه آن است. از جوانه عدس میتوانید در سالادها و سوپ‌هایتان استفاده كنید.
عدس سرشار از ایزوفلاوونوییدها است. ایزوفلاوونوییدها از مواد مغذی گیاهی هستند و همانند آنتی‌اكسیدان‌ها عمل می‌كنند و باعث تقویت سیستم دفاعی بدن می‌شوند و البته به سلامت قلب نیز كمك می‌كنند.
یك فنجان عدس پخته شده مقداری از نیاز روزانه ما به فولات، تیامین و ویتامین B6 را تامین می‌كند. عدس یكی از بهترین منابع تأمین كننده ویتامین‌های B است.
عدس سرشار از املاح (از قبیل منگنز، آهن و فسفر) نیز می‌باشد.
سعی كنید هیچگاه عدس را به صورت نیمه‌پخته مصرف نكنید، چرا كه حاوی اسیدفیتیك است و باعث كاهش جذب املاحی مثل كلسیم، منیزیم و آهن می‌شود. در ضمن عدس نیمه پخته به سختی هضم می‌شود و ممكن است برخی اختلالات گوارشی را به بار آورد.
عدس حاوی تركیباتی به نام پورین می‌باشد كه میتوانند طی اكسیداسیون تجزیه شده و به اسید اوریك تبدیل شوند. افرادی كه به نقرس و بیماری‌های كلیوی دچارند، باید در خوردن آن احتیاط كنند.
عدس سبز
این نوع عدس، قدیمی‌ترین و متداول‌ترین شكل عدس است كه در اغلب فروشگاه‌ها یافت می‌شود. این نوع عدس بعد از پخت نیز شكل خود را حفظ می‌كند، اما اگر زیاد پخته شود، كمی وا می‌رود. از این عدس در سالادها، سوپ‌ها، خوراك‌ها و ... استفاده می‌شود. از پخته شده آن می‌توان در تركیب با سایر غلات استفاده كرد. زمان پخت آن 25-15 دقیقه است.
عدس قرمز
در كشور‌های خاورمیانه بیشتر از این شكل عدس استفاده می‌شود. رنگ آن تقریباً صورتی است و بعد از پخته شدن كِرِم‌رنگ می‌شود، ولی به نام عدس قرمز معروف است. بسیار سریع نرم و پخته می‌شود (حدود 10 دقیقه)، برای غذاهای هندی و عربی بسیار مناسب است و می‌توان از آن همراه با سیر، پیاز و برنج در تهیه برخی غذاها استفاده نمود. عدس قرمز برای تهیه پوره، بهترین نوع عدس است.
نگهداری عدس
عدس را باید در محیط خشك و تاریك نگهداری كنید. در محیط‌های مناسب می‌توان عدس را تا چند ماه و حتی تا چند سال نگهداری كرد، فقط باید محیط نگهداری آنها سرد و خشك باشد. اگر هم تاریك باشد، بهتر است، زیرا نور باعث خشك كردن تدریجی عدس می‌شود. اگر عدس را بپزید و درِ آن را خوب بگذارید، میتوانید تا 3 روز در یخچال نگهداری كنید و در فریزر نیز تا 6 ماه قابل استفاده است.
دارو شناختی و اثرات مهم عدس
به گفته بعضی منابع، دانه عدس كوچك است، ولی كار‌های بزرگی انجام می‌دهد. یكی از اثرات خوب عدس كاهش كلسترول می‌باشد که به خاطر مقدار قابل ملاحظه و نوع فیبر‌های آن است. همین فیبر‌ها میتوانند به كاهش قند خون کمک کنند. در افرادی كه قند خون بالا دارند، عدس مانع از آن می‌شود كه پس از صرف غذا قند خونشان به سرعت بالا برود.
عدس با داشتن مواد معدنی مهم، ویتامین‌های گروه B، میزان كافی فیبر و پروتئین و مقدار كم چربی و قند، یكی از حبوبات باارزش است كه برای همه افراد بسیار مفید می‌باشد.
عدس مقدار زیادی آهن دارد و به همین دلیل از كمبود و فقر آهن، به‌خصوص در زنان حامله و نوجوانان كه به آهن بیشتری نیاز دارند، جلوگیری می‌کند.
سالاد عدس و ادویه
مواد لازم برای 4 نفر
لوبیا سبز خرد شده 250 گرم 60 کیلوکالری
عدس سبز پخته 200 گرم 210 کیلوکالری
عدس قرمز پخته 200 گرم 200 کیلوکالری
كرفس خرد شده 150 گرم 10 کیلوکالری
پیاز ریز خرد شده یك‌دوم عدد 5 کیلوکالری
روغن زیتون 2 قاشق چایخوری 90 کیلوکالری
پودر زیره 1 قاشق سوپخوری 0 کیلوکالری
پودر تخم گشنیز 1 قاشق سوپخوری 0 کیلوکالری
پاپریكا 2 قاشق چایخوری 0 کیلوکالری
ماست كم‌چرب 140 میلی‌لیتر 60 کیلوکالری
پوست لیموترش رنده شده 2 قاشق چایخوری 0 کیلوکالری
آبلیمو 60 میلی‌لیتر 4 کیلوکالری
روش تهیه:
لوبیا سبز را بپزید تا كمی نرم شود. سپس زیر آب سرد بگیرید و آبكشی نمایید. عدس‌ها، لوبیا سبز، كرفس و پیاز را در ظرف بزرگی بریزید. در قابلمه كوچكی روغن را گرم كنید و ادویهها را در آن تفت دهید و خوب هم بزنید تا عطر آنها به مشام برسد. اكنون مخلوط ادویهها، ماست، پوست لیموترش و آبلیمو را به مخلوط عدس بیفزایید و خوب هم بزنید.
یادآوری: توجه داشته باشید كه زمان پخت دو نوع عدس با یكدیگر متفاوت است، بنابراین آنها را به‌طور جداگانه بپزید، البته میتوانید عدس سبز را به مدت 2 ساعت بخیسانید، اما عدس قرمز احتیاج به خیساندن ندارد.
