بيماريی های مرتبط با شيوه زندگی
بنا به تعریف، شیوه زندگی به مجموعه عادات و الگوهای رفتارهای انسانی اطلاق میشود كه سلامت فیزیكی و روانی مطلوب او را تضمین كند. بررسیها نشان دادهاند كه بیش از 80 درصد بیماریهای قلبی- عروقی، بیش از 90 درصد موارد ابتلا به بیماری دیابت نوع 2 و حدود 30 درصد از سرطانها با تغذیه سالم، وزن مناسب و فعالیت فیزیكی مناسب قابل پیشگیری هستند و تغییر در شیوه زندگی را مهمترین عامل كاهش شیوع بیماریهای مزمن میدانند. در مورد بیماریهای مرتبط با شیوه زندگی، تعاریف مختلفی ارائه گردیده است.
در یك نگاه، این بیماریها شامل گروهی از بیماریها میشود كه ظهور علائم پیشرفت آنها تحت تأثیر عملكرد روزانه فرد از قبیل غذا خوردن، فعالیت فیزیكی، استراحت، سیگار كشیدن، نوشیدن و ... قرار دارد.
تعریف دیگر این بیماریها آن است كه عادات روزمره زندگی ظهور آنها را تحت تأثیر قرار میدهد.
و عدهای دیگر این بیماریها را بیماری بزرگسالان مینامند.
ویژگیهای بیماریهای مرتبط با شیوه زندگی:
با افزایش سن ارتباط مستقیم دارند و اغلب در میانسالی و سالمندی مشاهده میشوند.
در اثر تعامل عوامل ژنتیكی و محیطی ایجاد میشوند.
كسب سلامت كامل بعد از ابتلا به آنها ناممكن است.
زمانی كشف میشوند كه دیگر خیلی دیر شده است زیرا ایجاد و پیشرفت آنها سالها قبل از بروز علائم بوده است.
احتمال اینكه هر فردی به این بیماریها مبتلا شود وجود دارد.
پیشگیری از آنها نیازمند رویكردهای چند جانبه است.
شیوه زندگی سالم میتواند در توقف و حتی معكوس كردن پیشرفت آنها اثر بسزایی داشته باشد.
انواع بیماریهای مرتبط با شیوه زندگی:
بیماریهای قلبی- عروقی
دیابت
بیماریهای عروق مغز
سرطانها
چاقی
پرفشاری خون
چربی خون بالا
اسید اوریك بالا
كبد چرب
سیروز كبدی و ...
وضعیت موجود جامعه ما:
مقایسه الگوی مصرف مواد غذایی در كشور ما با الگوی مصرف توصیه شده جهانی نشان میدهد كه در جامعه ما تغییرات زیادی رخ داده است از جمله آنكه:
راههای زیاد خوردن و كمتر سوزاندن آسانتر شده است.
صرف زمان برای انجام فعالیتهای به اصطلاح «نشستنی» از قبیل تماشای تلویزیون، بازیهای كامپیوتری و رانندگی افزایش یافته است.
صرف زمان برای فعالیت فیزیكی كمتر شده است. بعنوان مثال به جای پیادهروی و یا دوچرخه سواری، رفت و آمدها با ماشین صورت میگیرد و یا به جای انجام كار سرپایی معمولاً پشت میز كار مینشینیم.
اندازه سهم غذا در هر وعده افزایش یافته است.
مصرف قند، نوشابهها و شیرینیجات افزایش یافته است.
دسترسی به غذاهای پركالری افزایش یافته است.
عوامل زمینهای شدت گرفتن این بیماریها:
شتاب روز افزون شهر نشینی
تغییرات وسیع مواد غذایی و شیوه غذا خوردن
گرایش به مصرف زیاد مواد غذایی بهویژه چربیها
كاهش فعالیتهای فیزیكی
استعمال دخانیات
میزان كالری دریافتی از غذاها:
جدول زیر، نمونههایی از میزان كالری دریافتی از برخی از غذاها را در بیست سال گذشته مقایسه كرده است.
نام غذا كالری دریافتی 20 سال قبل كالری دریافتی امروز اختلاف كالری
ساندویچ 320 820 500
چیزبرگر 333 590 257
كیك 210 500 290
نوشابه 85 250 165
نتیجهگیری:
امروزه با توجه به گذار جمعیتی، تغییر ساختار سنی جامعه به سمت سالمندی، صنعتی شدن، توسعه شهرنشینی و كنترل بیماریهای واگیر شایع، مشكلات سلامت جامعه چهره دیگری به خود گرفته است. آمارها نشان میدهند كه جمعیت كودكان رو به كاهش و جمعیت میانسال و سالمند رو به افزایش گذاشته است و این گذار جمعیتی میتواند تمام ابعاد اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و بهداشتی جامعه را تحت تأثیر قرار دهد.
همزمان با این تغییر ساختار جمعیتی، اپیدمیولوژی بیماریها نیز در حال گذار از بیماریهای عفونی واگیر به بیماریهای مزمن غیرواگیر بوده است. در این راستا در پیش گرفتن یك رژیم غذایی مناسب و انتخاب شیوه زندگی سالم، بهترین سلاح برای مقابله با شیوع این بیماریها به شمار میرود.