زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

زینب مختاری؛ دانشجوی دكترای تغذیه، دکتر آزیتا حکمت دوست؛ متخصص تغذیه

پس از جراحی بیمار نیاز به استراحت دارد. مراقبت‌های پس از جراحی متناسب با نوع روش جراحی متفاوت است.

در اولین روز پس از عمل، بیمار پس از اجازه پزشک می‌تواند مایعات صاف شده هم دما با دمای اتاق را بنوشد.

بیمار باید مایعات صاف شده را در مقادیر کم و بر حسب تحمل مصرف کند. پس از تحمل رژیم مایعات صاف شده، بیمار ترخیص می‌شود.

2 هفته پس از جراحی در صورت تحمل رژیم مایعات، بیمار می‌تواند رژیم پوره شده را شروع کند.

بیمار بایستی نوشیدنی‌ها را جدا از مواد غذایی پوره شده مصرف کند. بیمار یک ماه پس از جراحی در صورت تحمل مراحل قبل می‌تواند غذاهای جامد را شروع نماید.

معمولاَ بیمار دو ماه پس از جراحی می‌تواند رژیم غذایی معمولی را تحمل کند.

جهت کاهش عوارض جراحی برای فرد ضروری است که توصیه‌های زیر را تا مدت‌ها پس از جراحی رعایت نماید:

مصرف غذاها در وعده‌های کوچک و مکرر، مصرف غذا به آهستگی و جویدن کامل غذاها، پرهیز از نوشیدن مایعات 30 دقیقه قبل و پس از وعده غذایی، پرهیز از نوشیدنی‌های گازدار، مصرف کافی منابع غذایی پروتئین (مرغ، گوشت قرمز کاملا بدون چربی، ماهی)، دریافت یک رژیم غذایی متعادل، محدود کردن مواد غذایی پرکالری (نظیر بستنی، انواع کیک، کلوچه، شیرینی‌جات و شکلات).

سندرم دامپینگ

سندرم دامپینگ از رایج‌ترین علائم گوارشی است که پس از جراحی باریاتریک به ویژه پس از بای‌پس معده، بیماران با آن مواجه می‌شوند.

برای جلوگیری و یا تخفیف علائم آن بهتر است از مصرف نوشیدنی‌های شیرین، شکلات و شیرینی‌ها پرهیز شود.

از مصرف نوشیدنی‌ها در فاصله 30 دقیقه قبل و بعد از خوردن مواد غذایی جامد خودداری شود.

فرد لازم است تحت نظر رژیم ‌درمان، یک رژیم غذایی با مقدار پروتئین بیشتر و مواد قندی کمتر را رعایت کند.

بیماران تا مدتی پس از جراحی به لاکتوز عدم تحمل دارند.

لذا، بهتر است از مصرف شیر و بستنی خودداری شود و ماست و پنیر جایگزین آن گردد.

نفخ و اسهال، در مواردی یبوست، بلع مشکل غذاها، احساس تهوع، عدم تحمل غذایی و کم آب شدن بدن از جمله علائم رایج پس از جراحی محسوب می‌شوند.

البته تمامی این علائم در یک فرد بروز نمی‌کند. بیمار پس از جراحی در هنگام مواجه شدن با هر یک از این علائم لازم است به رژیم درمان مراجعه کند.

رژیم درمان متناسب با روش جراحی بیمار، شرایط فرد و علائم بیمار برای وی رژیم مناسب تنظیم کرده تا این علائم را به حداقل برساند.

تغذیه بعد از جراحی

در روش‌های جراحی که بخشی از معده برداشته می‌شود شامل جراحی اسلیو و بای پس معده، احتمال کمبود ریزمغذی‌ها پس از جراحی بسیار زیاد است.

در اکثر بیماران پس از جراحی بای‌پس معده استفاده همیشگی مکمل مولتی ویتامین - مینرال لازم می‌باشد.

پس از جراحی اسلیو استفاده حداقل یک سال مولتی ویتامین - مینرال لازم است. پس از آن بایستی بر اساس نظر رژیم‌درمان عمل گردد.

علاوه بر آن، متناسب با روش جراحی و زیرنظر رژیم درمان بایستی از مکمل های کلسیم، ویتامین D، آهن و ویتامین B12 در مقادیر مناسب استفاده نماید.

بیمار در سال اول پس از جراحی در ماه‌های اول، 3، 6، 9 و 12 پس از جراحی بایستی مورد ارزیابی کاهش وزن، وضعیت تغذیه و عوارض جراحی قرار گیرد، پس از آن سالانه یکبار بایستی مورد ارزیابی قرار گیرد.

برگشت وزن پس از جراحی‌های کاهش وزن

کاهش وزن ناکافی، یا اضافه وزن کردن و عمل جراحی مجدد از جمله پیامدهای نامطلوبی است که ممکن است پس از جراحی باریاتریک روی دهد.

عواملی نظیر BMI بیشتر قبل از جراحی، گشاد شدن معده و تمایل زیاد به مصرف غذاهای پرکالری، ترکیب بدنی با درصد عضلانی کمتر و سن بیشتر ممکن است سبب عدم موفقیت در حفظ وزن کاهش یافته پس از جراحی‌‌گردد.

چنانچه بیمار پس از مدتی برگشت وزن پیدا کرد. بایستی به مرکز درمانی که مورد جراحی قرار گرفته مراجعه نماید تا مجدداَ توسط تیم مراقبتی ارزیابی گردد و علت برگشت وزن که می‌تواند شامل عوامل پزشکی، روانی و سبک زندگی فرد باشد، شناسایی گردد و اقدامات لازم جهت رفع مشکلات مرتبط با آن صورت پذیرد.  

برخی از موارد برگشت وزن با رعایت یک رژیم کم کالری و افزایش فعالیت بدنی قابل برگشت است. در برخی از موارد ممکن است، جراحی مجدد لازم باشد.

معمولا جراحی مجدد در مواردی که آناتومی معده و روده کوچک تغییر می‌کند مثلا در فیستولا که یک اتصال اضافی بین معده و روده ایجاد می‌شود ضروری می‌شود.

در جراحی مجدد، احتمال بروز تمام عوارض مربوط به جراحی‌ از جمله عفونت، خونریزی و نشت از لوله گوارش چند برابر می‌شود.

به این دلیل معمولا اگر برگشت وزن فقط ناشی از عادت‌های غذایی و یا فعالیت فیزیکی نادرست باشد عمل جراحی مجدد انجام نخواهد شد.

در انتها باید گفت اگر چه جراحی باریاتریک اثراتی فراتر از یک جراحی آناتومیک بر فرد می‌گذارد. با این وجود، یک روش معجزه آسا نبوده و برای هر فردی مناسب نمی‌باشد.

عمل جراحی باریاتریک به تنهایی نمی‌تواند کاهش وزن و حفظ آن در طولانی مدت را تضمین کند و موفقیت طولانی مدت این روش درمانی به تغییر در رژیم غذایی و فعالیت بدنی وابسته است.

در واقع، پس از جراحی اگر فرد تغییرات اساسی در سبک زندگی خود ایجاد ننماید، بایستی منتظر برگشت وزن خود باشد.