زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دكتر دردانه ابراهیمی

سرطان یكی از عوامل اصلی بروز مرگ‌ومیر در جهان امروز است. بر این اساس آشنایی با پدیده سرطان و راه‌های مقابله با این بیماری از ضروری‌ترین اطلاعاتی است كه جامعه امروز بشری به آن نیازمند است. سرطان سومین عامل مرگ و میر در ایران است.

سالانه بیش از 40هزار نفر در اثر سرطان جان خود را از دست می‌دهند. تخمین زده می‌شود سالانه بیش از 70.000 مورد جدید سرطانی در كشور اتفاق بیافتد كه با افزایش امید به زندگی و درصد سالمندی در جمعیت كشور انتظار می‌رود بروز موارد سرطانی در دو دهه آینده به دو برابر افزایش یابد.

موسسه تحقیقات، آموزش و پیشگیری سرطان در نظر دارد مجموعه اطلاعاتی در قالب مطالب آموزشی درباره سرطان و علل احتمالی، علائم هشداردهنده، آزمون های غربالگری، تشخیص، درمان و راه های پیشگیری به شهروندان ارائه نماید .

مطالعات مربوط به رابطه زندگی سالم و خطر بروز سرطان معمولاً در اخبار منعکس می‌‌شود. با این‌حال هیچ مطالعه‌‌ای نمی‌‌تواند حرف آخر را در هر موضوع بزند و یک گزارش خبری خاص ممکن است تأکید زیادی بر موضوعی کرده باشد که محل مناقشه بوده یا نتایج متضاد دارد. در این گزارشات، خبر معمولاً حاوی تمامی نتایج مطالعه نیست. بنابراین تغییر رژیم غذایی یا فعالیت بدنی بر مبنای این گزارشات خبری روزمره عاقلانه نیست.

سؤالات زیر مربوط به نگرانی‌های شایع دربارۀ ارتباط رژیم غذایی و فعالیت بدنی با انواع سرطان‌ها است:

آنتی اکسیدان چیست و ارتباط آن با سرطان کدام است؟

بدن از برخی مواد مغذی موجود در سبزیجات و میوه‌‌ها برای محافظت بافتی در مقابل تولیدات ناشی از متابولیسم طبیعی (اکسیدان‌‌ها) استفاده می‌‌کند. از آنجا که این مواد با افزایش خطر بروز سرطان مرتبط است، مواد غذایی معروف به آنتی‌‌اکسیدان در مقابل سرطان اثر محافظتی دارند.

آنتی‌‌اکسیدان‌‌ها شامل ویتامین C، ویتامین E، کاروتنوئیدها و تعداد دیگری از مواد شیمایی گیاهی (فیتوکمیکال) هستند.

مطالعات نشان می‌‌دهند افرادی‌ که سبزیجات و میوه‌‌ بیشتری حاوی مقادیر بالایی از آنتی‌اکسیدان‌‌ها مصرف می‌‌کنند می‌‌توانند خطر بروز سرطان را کاهش دهند.

مطالعات بالینی مربوط به مکمل‌‌های آنتی‌‌اکسیدان در حال انجام است. اما تاکنون ارتباط قطعی بین کاهش خطر سرطان با مصرف مکمل‌‌های ویتامین و مواد معدنی اثبات نشده است.

برای کاهش خطر بروز سرطان در حال حاضر بهترین توصیه تأمین آنتی‌‌اکسیدان‌‌ها از مواد غذایی به جای داروهای مکمل است.

آیا آسپارتام باعث ایجاد سرطان می‌‌شود؟

آسپارتام یک ماده  قندی مصنوعی با کالری کم است که 200 بار شیرین‌‌تر از شکر است. شواهد فعلی ارتباطی را بین آسپارتام و افزایش خطر بروز سرطان نشان نمی‌‌دهد.

افراد مبتلا به اختلال ژنتیکی فنیل کتونوری می‌‌بایست از مصرف غذاها و نوشیدنی‌‌های حاوی آسپارتام خودداری کنند.

 آیا بتاکاروتن احتمال بروز سرطان را کاهش می‌‌دهد؟

از آنجا که بتاکاروتن نوعی آنتی‌‌اکسیدان مرتبط با ویتامین ‌‌A در میوه‌‌ها و سبزیجات است و از آنجا که خوردن میوه‌‌ها و سبزیجات موجب کاهش خطر بروز سرطان می‌‌شود به‌نظر می‌‌رسد مصرف زیاد مکمل‌‌های بتاکاروتن بتواند خطر بروز سرطان را کاهش دهد. اما نتایج 3 مطالعۀ بزرگ بالینی نشان می‌دهد که این مسئله درست نیست. لذا با اینکه خوردن میوه‌‌ها و سبزیجات حاوی بتاکاروتن می‌‌تواند کمک‌کننده باشد از مصرف مکمل‌‌های بتاکاروتن به مقدار زیاد باید خودداری گردد.

مهندسی زیستی چیست و آیا این نوع غذاها سالم است؟

غذاهای تولید شده به شیوه مهندسی زیستی با اضافه کردن ژن‌‌ها از سایر گیاهان یا موجودات برای افزایش مقاومت گیاهان به آفت‌‌ها و نگهداری طولانی‌تر آنها، ساخته می‌‌شوند.

بعضی از این ژن‌‌ها موجب می‌‌شوند تا غذاها طعم بهتر، مواد مغذی بیش‌تر و امکان جابه‌جایی آسان‌‌تر داشته باشند. در تئوری این ژن‌‌های اضافه شده می‌‌تواند باعث تولید مواد مضر از طریق افزایش حساسیت و آلرژی گردند. اما در حال حاضر شواهدی در دست نیست که غذاهای تولید شده به این شیوه که در بازار موجود است خطرزا بوده و موجب افزایش یا کاهش احتمال ابتلا به سرطان گردند.

آیا مصرف کلسیم با سرطان ارتباط دارد؟

مطالعات زیادی نشان داده است که مصرف غذاهای سرشار از کلسیم موجب کاهش خطر بروز سرطان کولورکتال می‌‌شود و مصرف مکمل‌‌های کلسیم ایجاد آدنوم‌‌های کولورکتال (پولیپ‌‌ها) را به‌طور متوسط کاهش می‌‌دهد. اما همچنین شواهدی موجود است که مصرف کلسیم به‌خصوص به‌صورت مکمل با افزایش خطر بروز سرطان پروستات خصوصاً نوع مهاجم آن مرتبط است...

برای خواندن بخش دوم- رابطه رژیم غذایی و سرطان- اینجا کلیک کنید.