زير نظر دكتر سيدمرتضی صفوی و نفيسه شكری؛ دانشجوی كارشناسی ارشد تغذيه دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
آیا سرطان یک بیماری قابل پیشگیری است؟
سرطان، همانند دیگر بیماری‌های پیچیده است که هیچ کس نمی‌تواند در مقابل آن بیمه شود، اما از آنجایی که به‌طور قوی با نوع رژیم غذایی مصرفی و شیوه زندگی در ارتباط است، مراحل مثبت بی‌شماری به‌منظور کمک به پیشگیری از آن وجود دارد. توصیه‌های ارائه شده در این مقاله به ما کمک می‌کند که مصرف نوشیدنی‌ها و غذاهای خود را متعادل کنیم. ایجاد چنین تغییرات مثبت در شیوه زندگی، به پیشگیری از بروز سرطان کمک خواهد کرد.
توصیه اول:
حفظ وزن در محدوده سلامت
چگونگی نگهداری وزن در محدوده سلامت در گرو فهم این مطلب است که باید کالری دریافتی روزانه شما با سطح فعالیت شما یکسان باشد. اگر میزان وزن‌گیری در دوران میانسالی به کمتر از5 کیلوگرم برسد، مطمئناً شما خطر سرطان را کاهش داده‌اید. در حال حاضر، ارتباط قوی بین اضافه وزن و چاقی و سرطان اندوتلیوم، کولون، کیسه صفرا، پروستات و سرطان سینه در زنان پس از یائسگی دیده شده است. همچنین مطالعات جدید، ارتباط قوی بین سرطان‌های تیرویید و مری با چاقی را مشاهده کرده‌اند. بنابراین بهتر است که وزن سلامت خود را محاسبه کرده و جهت نگهداری وزن در این محدوده به نکات زیر توجه کنید:
الف) استفاده از سبزیجات، غذاهای کم‌کالری و غذاهای کم‌چرب و همچنین استفاده از روش‌های مناسب پخت غذا، مانند آبپز کردن، بخارپز کردن و روش‌های پخت بدون چربی توصیه می‌شود.
ب) هنگام گرسنگی، از غلات کامل و حبوبات به‌جای غذاهای پرکالری استفاده کنید.
ج) افزایش فعالیت فیزیکی در زندگی روزمره توصیه می‌شود. بهتر است پیاده‌روی یا دوچرخه‌سواری را جایگزین استفاده از وسیله نقلیه در رفت و آمد روزانه کنید.
توصیه دوم:
روزانه 5 واحد میوه و سبزی بخورید
مصرف روزانه 400 تا800 گرم یا 5 واحد از انواع مختلف میوه‌جات و سبزیجات توصیه می‌شود. تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف 5 واحد از گروه سبزیجات و میوه‌جات در روز، خطر ابتلا به سرطان را به میزان20 درصد کاهش می‌دهد. مصرف فراوان سبزیجات و میوه‌جات، محافظت بدن در مقابل بسیاری از سرطان‌ها مثل دهان، مری، معده، کولون و رکتوم را برعهده دارد و همچنین بر حفظ بدن در مقابل سرطان‌های سینه، صفرا، کبد و کلیه مؤثر است. اثرات محافظتی مواد موجود در سبزیجات و میوه‌جات همچون ویتامین‌ها، فیبرها و بیوکمیکال‌ها به اثبات رسیده است، در نتیجه این ترکیبات گیاهی به دفاع بدن در مقابل سرطان کمک می‌کنند.
بنابراین بهتر است همیشه میزان مصرف روزانه میوه‌جات و سبزیجات خود را محاسبه کنید. استفاده از 2 یا 3 قاشق غذاخوری از میوه‌های خشک یا سبزیجات پخته شده یا یک لیوان متوسط از آبمیوه‌ها گزینه مناسبی در انتخاب مصرف این گروه از مواد غذایی است.
توصیه سوم:
هر روز حداقل 7 واحد غلات كامل و حبوبات میل نمایید
مصرف روزانه 600 تا 800 گرم یا 7 واحد از گروه غلات (به‌ویژه غلات کامل) و حبوبات توصیه می‌شود. علاوه بر این، بهتر است مصرف غذاهای با کربوهیدرات تصفیه شده را محدود کنید. کربوهیدرات‌ها در حال حاضر حدود نیمی از کالری مصرفی غذای روزانه را به‌خود اختصاص می‌دهند. لغت کربوهیدرات برای موادی چون نشاسته‌ها، پلی‌ساکارید‌های غیرنشاسته‌ای و شیرین‌کننده‌های طبیعی به‌کار برده می‌شود. باید به خاطر بسپاریم که غذاهای تصفیه‌نشــده، غنــی از ترکیبــات نشاســته‌ای و پلی‌ســـاکارید‌های غیرنشاسته‌ای (فیبرها) هستند که حاوی مقادیر قابل توجهی از ویتامین‌ها، مواد معدنی و فیبرهای غذایی هستند که همه این مواد، در پیشگیری از سرطان اهمیت دارند.
فرآیند كردن غذاها می‌تواند مواد مغذی و ترکیبات مفید غذایی موجود در غذاها را از بین ببرد که گاهی حتی غنی‌سازی این مواد نیز نمی‌تواند کمبود ایجاد شده را جبران کند. بنابراین بهتر است از نان‌های تهیه شده از غلات کامل، برنج قهوه‌ای و سبوسدار استفاده کنید.
قابل ذکر است که غذاهای حاوی قند‌های تصفیه شده همچون شکر، خطر سرطان کولون و رکتوم را افزایش داده و همچنین عاملی جهت افزایش خطر اضافه وزن و چاقی هستند. پس بهتر است همیشه برچسب‌های غذایی موجود بر روی غذاهای مصرفی را چک کرده و غذاهای حاوی قند‌های تصفیه شده و یا نشاسته‌های فرآیند‌شده را کمتر استفاده نمایید و به‌جای انتخاب مواد غذایی مثل کیک‌ها و بیسکویت‌ها از میوه‌های کامل تازه یا خشک استفاده کنید.
