دكتر وحید صادقی، فیزیوتراپیست
زانو درد را میتوان به جرات شایع‌ترین درد مفصلی نامید. در كشور ما بخصوص كمتر كسی است كه از میانسالی گذشته باشد و زانودرد نداشته باشد.
برای بسیاری از كسانی كه زانو درد دارند ورزش توصیه میشود. اما چه ورزش‌هایی برای زانوهای خراب مفید است. چه ورزشی برای زانو درد خوب است؟
ورزش‌های مفید برای زانو درد
شنا كردن اولین گزینه پزشكان است. شنا به‌جز شنای كرال پشت، برای زانوها بسیار مفید است. علاوه بر شنا میتوان در قسمت كم عمق استخر قرار گرفته و به مدت 15 دقیقه در مسیر عرض استخر راه رفت.
این كار موجب میشود بدون وارد آمدن فشار بر مفصل زانوی مبتلا به آرتروز، عضلات اطراف زانو تقویت شود تا وزن اندام‌های فوقانی به زانو وارد نیاید.
البته امكان این ورزش همیشه مهیا نیست. دومین گزینه پیاده‌روی است. پیاده‌روی فشار زیادی بر زانوها وارد نمی‌كند. پیاده‌روی سریع، اگر قبلا آسیبی در زانوهایتان نداشته‌اید، مشكلی ندارد. اما به زانوهای معیوب آسیب می‌رساند.
دوچرخه‌سواری نیز بر روی زانوها فشار زیادی وارد نمی‌كند. به‌طور كلی هرگونه فعالیتی كه فشار كمی بر زانوها وارد كند و یا فعالیت‌هایی كه در آنها شما مجبور نیستید به‌سرعت تغییر جهت بدهید، برای زانوها مشكل‌ساز نیستند.
ورزش‌های مضر برای زانو درد
هر ورزشی كه مستلزم خم‌كردن شدید زانوها باشد می‌تواند به زانو صدمه بزند. اگر خم كردن به‌همراه بلندكردن وزنه باشند، فشار مضاعفی به زانوها وارد می‌كند و می‌تواند به زانو آسیب برساند.
با این تعریف فعالیت‌های ورزشی كه در آنها خم می‌شوید یا می‌پرید، مثل بسكتبال و فوتبال برای زانوها مضرند.
ورزش‌هایی كه در آن حركت‌های خم‌شدن زانوها و فرودآمدن روی پاها به دفعات زیاد انجام میشود نیز برای زانوها مضر هستند، تنیس، بدمینتون و فوتبال از این دسته ورزش‌ها محسوب می‌شوند.
طناب‌زدن جزء موارد استثنایی است كه به رغم پریدن آسیبی به زانو وارد نمی‌كند.
ورزش‌هایی كه در آنها فرد می‌پرد، فرود می‌آید یا در حال دویدن به‌طور ناگهانی تغییر مسیر می‌دهد، فشار خیلی زیادی روی زانوها وارد می‌كند كه ممكن است منجر به آسیب به رباط‌های زانو و به‌خصوص رباط صلیبی قدامی شوند.
حتی مقادیر كم این فعالیت‌های ورزشی نیز می‌توانند باعث آسیب به غضروف یا مینیسك‌های زانو كه از غضروف آن محافظت می‌كنند، شود.
توجه داشته باشید ورزشكاران حرفه‌ای با گذراندن دوران بدن سازی و تقویت عضلات پا احتمال آسیب دیدگی را كاهش می‌دهند ضمن این‌كه قبل از شروع ورزش نیز بدن خود را بطور اصولی و مناسب گرم می‌كنند، برای همین است كه میزان آسیب در آنها كمتر است، ورزشكاران آماتوریست كه مثلا فوتبال بازی می‌كنند.
ورزش اختصاصی زانو
با چند ورزش میتوان عضلات زانو را به طور اختصاصی تقویت كرد. یكی از این ورزش‌ها، این است كه روی زمین بنشینند و پای خود را دراز كنند و به حالتی قرار گیرند كه به مفصل‌‌شان فشاری وارد نیاید.
سپس به حالت در جا عضله جلوی ران خود را منقبض كنند و تا 10 شماره به همین حالت نگه دارند. برای مثال میتوان صبح سه بار، ظهر سه بار و شب هم سه بار این كار را انجام دهید.
البته در روزهای ابتدایی بهتر است زیاد به اندام‌هایشان فشار وارد نیاورید و به تدریج و به صورت هفته‌ای یك بار، شدت یا مدت تمرین را به مقدار 10 تا 20 درصد افزایش دهید.
این نوع ورزش برای عضله چهار سر ران یا جلوی ران است. برای پشت ران هم میتوان عضله پشت ران را منقبض كرد و به طور مشابه با تعداد و مدت گفته شده عمل كرد.
