دکتر سیدضیاءالدین مظهری :متخصص تغذیه و رژیم درمانینائبرئیس انجمن علمی پیشگیری و درمان چاقی
نقش درمانی رژیم گیاهخواری
آثار درمانی گیاهخواری در گروهی از بیماریهای شیوع یافته در جوامع بیتحرک و لذتجو و شببیداران هله هوله خور در قرن حاضر اثباتشده، بطوریکه میتواند سطح کلسترول تام را کاهش و میزان کلسترول شفابخش HDL را افزایش بدهد و تری گلیسیرید را تعدیل و کنترل نماید و از تراکم اوریکاسید در افرادی که در معرض خطر نقرس یا افزایش اسید اوریک خون میباشند، پیشگیری نماید و حتی عامل بسیار مهم و تأثیرگذاری در قبال پرفشاری خون تلقی شده و اثر بازدارندگی بر بیماریهای قلبی عروقی و بعضی تومورها دارد. بهطورکلی رژیم گیاهخواری، دوستدار عملکرد منظم قلب و عروق بوده و با کاهش انباشت چربیها در احشاء و ارگانهای مختلف بدن و جلوگیری از احیاء وزن و چاقی و از بسیاری از بیماریهای سوخت و سازی مثل دیابت – نقرس- کبد چرب و سنگهای با منشأ کلسترول در کیسه صفرا و اوراتی ها در کلیهها، هموروئید به علت خشکی مزاج مفید بوده و دهها محاسن دیگر دارد.
آیا پیروی از رژیم گیاهخواری همیشه مفید است؟
متأسفانه عدم آگاهی افراد از روشهای درست گیاهخواری و نحوه تلفیق و غنیسازی و استفاده نامناسب از انواع و اقسام روشهای نامبرده شده بدون در نظر گرفتن سن و جنس و وضعیت فیزیولوژیکی و شرایط محیطی و کاری، ممکن است افراد را در معرض کمبودهای درشت و ریزمغذیهای متعددی قرار دهد.
ازجمله کمبودها و عوارض ناشی از گیاهخواری بدون آگاهی میتوان به: عدم تأمین ویتامین B12، آهن، اسیدهای آمینه ضروری، کلسیم، روی، ویتامین D، کمبودید و ابتلا به انواع آلرژیها و مسمومیتهای ناشی از ترکیبات طبیعی گیاهان مختلف و یا سایر ترکیبات بازدارنده نظیر انواع گواتروژنها و جذب پروتئینهای لازم مثل ترکیبات آنتی تریپسینها اشاره نمود. بنابراین اتکا نمودن صرف به رژیم گیاهخواری و عدم رعایت نکات اصولی در طراحی آن حتی ممکن است آثار سوئی نیز در بدن داشته باشد.
انواع رژیمهای گیاهخواری
گیاهخواری انواع مختلفی دارد. بهعنوانمثال افراد VEGAN هیچیک از انواع فراوردههای حیوانی را نمیخورند. افراد لاکتواوو وگان علاوه بر مواد گیاهی، محصولات لبنی و تخم پرندگان را نیز میخورند. افراد ماهی گیاهخوار، افراد ماکیان گیاهخوار و خام گیاهخواران نمونههای دیگری از گیاهخواران هستند. شایانذکر است که آثار هریک از این نوع رژیمها بر پوست متفاوت میباشد.
کمبود ریزمغذیها در روشهای گیاهخواری نامتعادل احتمال بروز چه عوارضی برای طراوت و جوان ماندن پوست به دنبال دارد؟
استفاده بلندمدت از رژیم نامناسب گیاهخواری موجب عدم تأمین کافی مواد سازنده درروند نوسازی شده و ترمیم و بازسازی سلولهای پوستی را مختل مینماید. ازجمله اثرات چنین کمبودهای احتمالی میتوان به تغییر رنگ پوست و گرایش آن به رنگ خاکستری و ابتلا به خشکی پوست و ظهور ترکهایی در پوست و یا شکستگی ناخنها و زخم شدن گوشههای دهان و آغاز ریزش مو، بروز پیدرپی عفونتهای پوستی و تغییر سریع و غیرقابلبرگشت پوست چهره اشاره نمود.
مقایسه رژیم گیاهخواری با رژیمهای غذایی خاص
باید توجه داشت چنانچه رژیمهای گیاهخواری بهصورت غیراصولی و بدون مشاوره با کارشناسان تغذیه گرفته شوند همانند رژیمهای جادویی کاهشدهنده برقآسا که تهی یا ناکافی از مواد مغذی موردنیاز و ضروری روزمره میباشند و هیچگونه تناسب و تعادلی در محتویات آنها وجود ندارد، میتوانند عوارض غیرقابل جبرانی برای سلامتی اجراکنندگان ایجاد نماید که در بلندمدت علاوه بر مشکلات عمومی سوءتغذیه نشانههای بالینی آنها بهطور اختصاصی نیز در ارتباط با نوع ریزمغذی و مدت عدم دریافت کافی آن تجلی پیدا خواهد کرد.
رژیم گیاهخواری درچه صورت برای کاهش وزن مفید است؟
در مطالب پیش گفت به رژیمها و متدهایی تأکید گردیده که فاقد اهداف سهگانه (پیشگیری از پیری چهره و تثبیت و تقویت سلامتی و ماندگاری طولانیمدت نتایج حاصل) توجه لازم مبذول شده است وگرنه رژیمهای اصولی و علمی باهدف معین به مدت مشخص که توسط کارشناسان و یا متخصصان کارآزموده، با در نظر گرفتن جمیع جهات بهصورت فردی تعیین و توصیه میگردد مشکل جدیدی را زمینهسازی نخواهد نمود. باید توجه داشت استفاده از تولیدات تکمیلکننده مواد غذایی بفرمهای انواع ویتامین و مواد معدنی و اسیدهای آمینه و اسیدهای چرب و غیره نمیتواند کمبودهای مورداشاره را پوشش داده و جلوی عوارض احتمالی را بگیرد. اگر بدون توجه به نتایج بررسی و آزمایشات روتین و چکاپهای انجامشده بهصورت فرد درمانی به اتکای رپرتاژ آگهیها، مکملهای عرضهشده غیرضروری استفاده شوند نهتنها مفید فایده نخواهند بود بلکه عوارض ناگوار پیشبینینشدهای را موجب خواهند شد و بهموازات مصرف بیرویه این قبیل تولیدات، واکنشها و اقدامات غریزی و طبیعی بدن افراد بهموقع انجامنشده و مواد لازم برای ترمیم و حفظ و نگهداری بافتهای بدن به میزان کافی تولید نمیشود.