دکتر میر غضنفری؛ دكتری تخصصی (PhD) فیزیولوژی پزشكی، پژوهشگر طب سنتی ایرانی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ارتش
تنظیم: دکتر راحله حسنی؛ دکترای تخصصی (PhD) سیستماتیک گیاهی، پژوهشگر طب سنتی ایرانی
نقرس که به دلیل فزونی اسید اوریک خون و درگیر شدن معمولاً مفصل انگشت شست پا در آقایان بیشتر اتفاق می‌افتد، در افراد با مزاج گرم و مخصوصاً گرم و تر شایع‌تر است.
شاید دلیل این شیوع بالا این باشد که در مزاج گرم و تر، احتمال امتلاء (تجمع مواد زائد در بدن) بیشتر از سایر مزاج‌ها می‌باشد.
البته در هر مزاجی ممکن است این بیماری به دنبال پرخوری، عدم فعالیت و عدم رعایت تدابیر مزاج، رخ دهد.
درمان در درجه اول، پرهیز می‌باشد.
افراد با مزاج گرم و تر که دچار مشکلات امتلائی ازجمله نقرس، فشارخون بالا، چربی خون بالا و امثالهم می‌باشند، باید خوردنی‌های غلیظ، گرم و سنگین را پرهیز کنند که از این دسته می‌توان به گوشت قرمز مخصوصاً گوشت گاو، کله‌پاچه، کنسرو جات یا گوشت‌های دودی و مانده، شیرینی‌ها، چربی‌ها و تندی‌ها اشاره کرد.
مصرف گوشت قرمز در افراد مبتلابه نقرس بایستی بسیار محدود شود. برای تأمین انرژی موردنیاز این افراد، در کنار در نظر گرفتن تدابیر مربوط به مزاج هر فرد، می‌توان از مواد غذایی لطیف استفاده کرد.
غذاهای لطیف، غذاهایی با حجم کم و انرژی بالا هستند که به‌راحتی هضم می‌شوند و مواد زاید زیادی تولید نمی‌کنند.
ازاین‌رو مصرف غذاهای لطیف برای اطفال و سالخوردگان نیز توصیه می‌شود؛ مانند حریره‌های بادام و برنج، شیره بادام، عصاره نارگیل، انجیر تازه، انگور رسیده، مویز، تخم‌مرغ آب‌پز عسلی (در هفته 2-3 بار)، آب عسل (ماءالعسل)، آب سیب، آب به، شیره انگور، رب سیب، رب به. گوشت پرندگان هم به‌صورت محدود می‌تواند مصرف شود؛ مانند گوشت جوجه‌خروس آب‌پز یا بخارپز شده و کبک.
بایستی در نظر داشت که خوردن گوشت پرندگان کوچک مانند بلدرچین که حرارت بالایی دارند می‌تواند باعث بدتر شدن علائم بیماری شود. لذا بایستی خوردن آن‌ها محدود شود.
روش‌های پاک‌سازی بدن و خون که در طب سنتی به آن‌ها اشاره‌شده، با نظر طبیب طب سنتی، می‌توانند بسیار مفید باشند ازجمله حجامت، فصد، زالو درمانی و مسهل‌ها. مصرف ماء الجبن به مدت 7 تا 14 روز صبح ناشتا می‌تواند کمک شایانی به پاک‌سازی بدن بنماید.
آب چغندر باعث بهبود برخی از انواع درد مفصل و نیز نقرس می‌شود.
تاب‌سواری که با عنوان "ارجوجه" در کتب طب سنتی یادشده است، به‌عنوان یک ورزش می‌تواند برای افراد دچار نقرس مفید باشد.
طرز تهیه آب عسل (ماءالعسل)
یك واحد عسل به‌اضافه دو تا شش واحد آب، بجوشانند تا یک‌سوم آن كم شود و كف گیری شود.
اگر در آخر، كمی زعفران یا زنجبیل یا نعنا یا هل یا دارچین داخل كیسه پارچه‌ای ریخته داخل محلول اواخر جوش آن بیندازند كه در این صورت مزاج آن گرم‌تر خواهد شد، روزی تا دو لیوان به‌صورت جرعه‌جرعه مخصوصاً در موارد ضعف، صبح ناشتا یا گاهی بعد از غذا نوشیده شود.
طرز تهیه رب سیب یا به
برای تهیه رب میوه، یک تا دو کیلو از آن میوه را شسته و آب‌گیری کرده، آب‌میوه را در ظرف فلزی روی کتری آب جوش قرار داده تا با حرارت غیرمستقیم تغلیظ شود.
می‌توانید کمی نبات یا عسل نیز به آن اضافه نمایید. حجم مایع که به یک‌سوم رسید (تا حدودی قوام پیدا کرد) آن را از روی حرارت بردارید. این کار ممکن است چند ساعت طول بکشد.
حریره بادام
10 عدد بادام شب تا صبح خیس شود، پوست آن‌ها کنده‌شده و مخلوط‌کن شود.
سپس مخلوط حاصل به‌اضافه نصف لیوان آب حرارت داده‌شده و تدریجاً شكر یا عسل اضافه می‌شود تا مخلوط به شکل مربایی شل درآید.
صبح ناشتا و گاهی بعد غذا، به‌صورت میان وعده (مثلاً ساعت 10 صبح و 4 عصر) یا در موارد ضعف می‌تواند مصرف شود.
شیره بادام
10 عدد بادام شب تا صبح خیس شود، پوست آن‌ها کنده‌شده، به‌اضافه 1 لیوان آب، چند بار مخلوط‌کن شده تا به‌صورت مایع نسبتاً یكدستی درآید.
صبح ناشتا و گاهی بعد غذا، به‌صورت میان وعده (مثلاً ساعت 10 صبح و 4 عصر) یا در موارد ضعف قابل‌مصرف است.
عصاره نارگیل
6 قاشق چای‌خوری پودر نارگیل به همراه 1 لیوان آب جوشانیده تا حجم آن نصف شود، با پارچه دولا کاملاً صاف شود.
عصاره به‌دست‌آمده به همراه 1 قاشق شكر یا عسل نیم ساعت بعد از صبحانه میل شود.
صبح ناشتا، به‌صورت میان وعده (مثلاً ساعت 10 صبح و 4 عصر)، گاهی بعد غذا یا در موارد ضعف می‌تواند مصرف شود.
ماء الجبن (آب‌پنیر)
دو لیوان شیر را حرارت داده تا به جوش آید.
سپس یک قاشق سرکه طبیعی (انگور یا سیب) به آن اضافه کرده که طبیعتاً باعث بریدن شیر می‌شود.
در مرحله بعد پنیر تولیدشده جدا می‌گردد و آب‌پنیر به‌دست‌آمده را دوباره می‌جوشانند و کف آن را می‌گیرند.
مایع به‌دست‌آمده حدود یک لیوان است که هم طعم و هم‌رنگ شیر را دارد.
