دکتر الهام امیر آذر؛ متخصص طب سوزنی
امروزه اکثر خانم‌هایی که به هر دلیلی به مطب مراجعه می‌کنند، از درد زانو شاکی هستند، گویا زانوهای ما درگذر دهه‌ها، توان و قدرتش را از دست داده است و نسل به نسل ضعیف‌تر می‌شوند.
بعضی از محققان، نوع تغذیه ما در دهه‌های اخیر را بدون ارتباط با این مشکل نمی‌دانند.
مصرف مرغ‌هایی که در مرغداری‌های تاریک و شلوغ و بدون نور طبیعی پرورش می‌یابند، مصرف گوشت و شیر دام‌هایی که در شرایط غیرطبیعی و استرس‌زای گاوداری‌ها، رشد و تکامل پیدا می‌کنند.
و مصرف میوه‌هایی که به انواع کودهای شیمیایی و آفت‌کش‌ها آلوده‌شده‌اند گوشه‌ای از این مدعاست.
از طرفی، استرس، آلودگی هوا، عدم تحرک و کار زیاد نیز از عوامل دخیل در ضعف زانوها و آرتروز هستند.
بهر حال استئوآرتریت زانو امروزه از علل مهم دیس ابیلیتی یا ناتوانی، به‌خصوص در خانم‌های 65 سال به بالاست که علاوه بر درد، به علت کاهش فانکشن یا عملکرد زانو در افراد، ایجاد ناراحتی می‌کند.
سؤال مهم این است که علاوه بر درمان‌های دارویی (که در کشور ما متأسفانه خط اول درمان است) آیا طب مکمل و طب سوزنی به بهبود این بیماری کمکی می‌کند؟
در پاسخ باید گفت که طب سوزنی در دو مرحله به کمک بیماران می‌شتابد اول اینکه با کمک‌های روش‌های تشخیصی منحصربه‌فرد خود، که غالباً از طریق معاینه و شرح‌حال بیمار به دست می آید می‌تواند از سال‌ها قبل از شروع بیماری تشخیص دهد که بیمار درخطر این بیماری ناتوان‌کننده هست یا خیر، آیا در سال‌های آتی به آن دچار می‌شود؟
این مرحله پیشگیری و درواقع مهم‌ترین مرحله است که در چین به آن بیش از درمان اهمیت داده می‌شود، در این مرحله اگر بیمار آسیب‌پذیر تشخیص داده شود، با انجام طب سوزنی در خود زانو و تقویت کانال‌های انرژی مربوطه که عمدتاً در کانال کبد و کلیه است می‌توان از بروز بیماری پیشگیری کرد و یا بروز آن را به تعویق انداخت.
البته نقش تغذیه مناسب، حرکات اصلاحی و ماساژ و اصلاح سبک زندگی نیز بر کسی پوشیده نیست.
مرحله بعد مرحله درمان است، زمانی است که متأسفانه بیمار مبتلابه این بیماری شده است، در این مرحله با کمک طب سوزنی هم درد بیمار کاهش می‌یابد و هم فانکشن زانوها بهتر می‌شود و بیمار به زندگی عادی‌اش برمی‌گردد و از خوردن داروهای مضر که فقط درد اوراتسکین می‌دهند بی‌نیاز می‌گردد. پس طب سوزنی هم در مرحله پیشگیری و هم درمان می‌تواند به این بیماران کمک کند.
طب سوزنی دردناک است و آیا عوارضی دارد؟
این سؤالی ست که مراجعین در زمان مشاوره اکثراً می‌پرسند، و وقتی من پاسخ منفی می‌دهم تعجب آن‌ها بیشتر می‌شود، چطور سوزن‌هایی در بدن فرو می‌روند و درد ایجاد نمی‌شود؟
باید بدانید که سوزن‌های طب سوزنی بسیار خاص هستند و به آن‌ها هیری نیدل یا سوزن مویی شکل گفته می‌شود، بنابراین ایجاد خونریزی نمی‌کنند و معمولاً دردناک نیستند، مگر اینکه برخی همکاران با متدهای افزایشی یا کاهشی و ایجاد تحریک در خود نیدل سبب ایجاد درد شوند، من عموماً از تکنیک‌های بدون درد استفاده می‌کنم و نتایج درخشانی هم می‌گیرم.
در پاسخ به قسمت دوم سؤال هم باید گفت که طب سوزنی در ایران، اگر توسط پزشک متخصص انجام شود بدون عارضه و غالباً سودمند است.
توجه داشته باشید به افراد غیرپزشک مراجعه نکنید، مگر اینکه دوره‌های آکادمیک را در خارج از کشور گذرانده باشند.
مکانیزم اثر طب سوزنی چیست؟
طب سوزنی کلاسیک بر تنوری انرژی حیاتی (چی) استوار است و از 3000 سال قبل به‌عنوان متد درمانی شناخته‌شده است، و در کشورهای چین، کره و ژاپن کاربرد فراوانی دارد، گرچه امروزه در بسیاری از کالج‌های معتبر در امریکا و اروپا نیز تدریس می‌شود.
انرژی حیاتی یا چی، در کل بدن در مسیرهای نامرئی به نام مردین جریان دارد، و در این مسیرهای اسرارآمیز نقاطی وجود دارند به نام اکوپوینت یا نقاط طب سوزنی، که تحریک آن‌ها به‌وسیله سوزن به بدن اجازه می‌دهد از طریق بالانس کردن چی، تعادل و هارمونی را به بدن بازگرداند.
از دیدگاه طب غربی چگونه طب سوزنی باعث بهبود درد زانو می‌شود؟
دو مکانیزم در اینجا مطرح شده است:
تئوری گیت کنترل: محققان دریافتند فروکردن سوزن در اکوپوینت‌ها می‌تواند جلوی انتقال مسیر درد به شاخ خلفی نخاع، مغزمیانی، هیپوفیز و هیپوتالاموس را بگیرد.
آزادسازی نوروترانسمیترها: ثابت‌شده که طب سوزنی می‌تواند سبب آزادسازی نوروترانسمیترها یی مانند سروتونین، انکفالین و اندورفین شود، که نقش عمده‌ای در ایجاد بی‌دردی و نشاط در فرد دارند.
پومرانز و برمن 17 تحقیق در این زمینه انجام دادند. و به نتایج شگفت‌آوری دست یافتند.
در زمینه اثرات طب سوزنی بر استئوآرتریت زانو مقالات زیادی در پاب مد چاپ‌شده است.
علل استئوآرتریت زانو از دیدگاه طب سوزنی چیست؟
1. علل خارجی شامل باد پاتوژن، سرما، و رطوبت.
2، علل داخلی شامل کمبود خون در کانال کبد و کلیه (چون کانال کبد مسئول سلامت تاندون‌ها و کانال کلیه مسئول سلامت استخوان است).
لازم به ذکر است که علل ایجاد بیماری در طب سوزنی با طب مرسوم متفاوت است.
به‌طور خلاصه
آنچه که از تجربه نیاکان بشر از هزاران سال قبل برمی‌آید و نتایج تحقیقات اخیر دانشمندان نیز مؤید آن است، نشانگر این است که طب سوزنی در پیشگیری از آرتروز زانو در افراد مستعد، و کاهش درد زانو و افزایش عملکرد زانو در بیماران مبتلا، می‌تواند مفید باشد، و این اثر را حتی گاهی بهتر از فیزیوتراپی و در رده مصرف مسکن‌ها دانسته‌اند.
طب سوزنی روشی بدون عارضه، طبیعی و مؤثراست ولی به‌شرط اینکه زانوی خود را به دست پزشکان متخصص طب سوزنی بسپارید نه هر فرد غیرپزشک که اقدام به درمان می‌کند و از آشفته بازار عدم نظارت در ایران دنبال منفعت خود و بی ابرو کردن این کهن دانش مقدس است.
