زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

متخصصان تغذیه انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی ایران، زیر نظر دکتر فروغ اعظم طالبان و دکتر تیرنگ‌رضا نیستانی

در بدو تولد، سرخرگ‌ها صاف و دارای خاصیت كشسانی هستند و خون به راحتی داخل آنها جریان می‌یابد.

از یك سالگی الیاف چربی می‌تواند در زیر لایه سلولی غشای سرخرگ‌ها ظاهر شود.

این ذخایر چربی با تبدیل شدن به پلاك كم كم قطر داخلی رگ‌ها را تنگ و جریان خون را با سختی مواجه می‌كنند.

پلاك، كلسترول و كلسیم را كه باعث سخت شدن غشا می‌شوند جذب می‌كند.

سرخرگ‌ها كم كم ضخیم می‌شوند و كشسانی خود را از دست می‌دهند و مانع عبور آسان خون می‌شود و در نتیجه لخته‌های خون تشكیل می‌شود.

علائم آترواسكلروز تا وقتی كه سرخرگ‌ها تا 90 درصد مسدود نشده‌اند ظاهر نمی‌شود.

اگر سرخرگ كرونر باریك شود درد قفسه سینه كه آنژین نامیده می‌شود؛ به وجود می‌آید.

اگر سرخرگ‌های كرونر مسدود شوند درد ناگهانی، شدید و دائمی قفسه سینه كه منجر به حمله قلبی می‌شود به وجود می‌آید.

اگر سرخرگ‌های مغز باریك شوند اختلال موقتی در تعادل، صحبت، بینایی و استفاده از بازوان و پاها به وجود می‌آید یا نشانه بیماری می‌تواند یك حمله ایسكمیك زود گذر باشد.

در صورتی كه سرخرگ مغزی مسدود شود، اختلال در استفاده از دست و پاها، اختلال در صحبت كردن یا حمله ناگهانی و گاهی اوقات عدم هوشیاری به وجود می‌آید.

كاهش جریان خون می‌تواند باعث تپش غیر عادی قلب شود كه ممكن است به مرگ ناگهانی منجر شود.

آترواسكلروز پاها می‌تواند دلیل لنگیدن متناوب یا پا درد در بخش پشتی زیر زانو به هنگام قدم زدن یا درد ناگهانی سرخرگ رانی شود.

نقص مادرزادی كه باعث افزایش سطح اسید آمینه هموسیستئین می‌شود می‌تواند همراه با حمله قلبی باشد.      

عواملی كه خطر آترواسكلروز را افزایش می‌دهد عبارتاند از LDL كلسترول كه اگر با رادیكال‌های آزاد اکسید شود خطرناك می‌شود، پرفشاری خون، مصرف سیگار، دیابت و سابقه خانوادگی بیماری، پرخوری كه باعث ذخیره غذایی به شكل چربی شود، استرس، كم تحركی و شخصیت‌های تیپ A، یعنی افراد کم تحمل و خشن.

استرس باعث تشكیل رادیكال‌های آزاد و تحریك آزاد شدن آدرنالین می‌شود كه آدرنالین چسبندگی پلاكت‌ها و غلظت خون را افزایش می‌دهد.

مطالعات کالبد شكافی نشان داده است كه افرادی كه پاك‌ترین سرخرگ‌ها را داشته‌اند بیشترین سطح اسیدهای چرب امگا 3 را در بافت‌ها داشته‌اند و بیشتر سرخرگ‌های مسدود كمترین سطح امگا 3 را در بافت‌های بدنشان داشته‌اند.

هر چه نسبت امگا 3 به امگا 6 در رژیم غذایی بالاتر باشد خطر بیماری كمتر خواهد بود.

اسیدهای چرب امگا 3 اغلب به مقدار زیاد در ماهی چرب و امگا 6 ها در مارگارین، روغن‌های گیاهی مثل، روغن آفتابگردان و ذرت و غذاهای فرآوری شده تهیه شده با روغن‌های گیاهی یافت می‌شوند.

چربی‌های اشباع كه در گوشت و فراورده‌های شیری چرب وجود دارند و اسیدهای چرب ترانس موجود در مارگارین و غذاهای فرآوری شده آترواسكلروز را تشدید می‌كنند.

غذاهای حاوی كلسترول، كلسترول سرم را به اندازه چربی‌های اشباع بالا نمی‌برند، و نیز غذای كم چربی، كلسترول سرم را بالا نمی‌برد.

آترواسكلروز با خوردن غذای كم چربی، رژیمی كه پایه گیاهخواری داشته باشد، ورزش، یوگا، مدیتیشن یا سایر تدابیر كاهش استرس، از بین می‌رود.

الف) مواد مغذی مفید در درمان آترواسکلروز

ویتامین سی - 100 تا 200 میلی‌گرم، آنتی اكسیدانی كه مانع اكسید شدن LDL کلسترول می‌شود و سطوح هموسیستئین را پایین می‌آورد.

بیوفلاونوئیدها- با ویتامین C به صورت هم افزا (Synergistic) كار می‌كنند.  ویتامین E – 100 تا 200 واحد بین المللی همراه با توكوفرول مخلوط، LDL کلسترول را از صدمات اكسیداتیو حفظ می‌كند.

از تشكیل لخته خون غیر عادی پیشگیری می‌كند، جریان خون را افزایش می‌دهد.

سلنیوم – 100 تا 200 میكروگرم، آنتی اكسیدان بوده و چسبندگی پلاكت‌ها را كاهش می‌دهد.

كوئرستین- 35 میلی‌گرم، LDL كلسترول را از اكسیداسیون حفظ می‌كند.

هگزاتیاسینات اینوزیتول- 1500 میلی‌گرم تا 3 گرم، كلسترول و تری‌گلیسرید سرم را كاهش می‌دهد، 2 گرم روزی 2 بار

ال- كارنیتین- 1 تا 3 گرم، کلسترول و تری‌گلسیریدهای سرم را كاهش می‌دهد، 4 گرم، در صورت لنگی متناوب، فاصله گام‌ها را افزایش می‌دهد.

روغن Evening primrose- سه تا چهار گرم، سطح كلسترول را كاهش می‌دهد، در صورت لنگیدن متناوب تحمل فعالیت بدنی را افزایش می‌دهد.

كروم- 200 میكروگرم یا 2 قاشق غذاخوری مخمر آبجو، كلسترول LDL را كاهش و كلسترول HDL را افزایش می‌دهد.

اگر سطح هموسیستئین بالاست:

ویتامین 6 ب- 50 میلی‌گرم؛

ویتامین 12 ب- 100 تا 300 میكروگرم؛

فولیك اسید– 500 تا 800 میكروگرم؛

ب) غذاهای مفید برای درمان آترواسکلروز

ماهی چرب؛ آرتیشو؛  

ماهی آزاد؛ پیاز؛       

ساردین؛ غلات كامل؛           

ماهی خال مخالی؛ جو دوسر (oats)؛ 

شاه ماهی؛ حبوبات؛

ماهی تن ؛ لوبیای سویا؛          

عدس؛     

میوه‌های تازه؛ بادام؛       

انواع آلو؛ ماست كم چرب؛     

سبزی‌های تازه؛ روغن زیتون کاملاً خالص؛   

قارچ چتری ریشی؛ سیر؛       

 شنبلیله؛   

خیار؛ تخم بزرك (Flaxseed) چرخ كرده، 1 تا 2 قاشق غذاخوری.               

عصاره‌ها

آب چغندر؛

آب هویج؛ آب خیار؛

میوه‌های توتی تیره؛ آب كرفس.

ج) گیاه درمانی مفید جهت آترواسکلروز

جینكو- از عمل فاكتور شیمیایی چسباننده پلاكت‌ها (PAF )ممانعت می‌كند.

این فاكتور ممكن است در بدن بیش از نیاز تولید و موجب به هم چسبیدن پلاكت‌ها شود، جریان خون به مغز و پاها را افزایش می‌دهد، كلسترول LDL را از اكسید شدن محافظت می‌كند.

سیر- از كلسترول LDL محافظت می‌كند و از تریگلیسیریدها می‌كاهد. به دلیلتركیبات آلیسین و آجوئن موجود، مانع چسبندگی زیاد پلاكت‌ها می‌شود.

زردچوبه-  پیگمان موجود در آن دارای فعالیت ضد پلاكتی بالا می‌باشد.

زالزالك - جریان خون به قلب را زیاد می‌كند.

سیب زمینی هندی وحشی (wild yam) – 2تا 3 میلی‌لیتر تنتور یا 1 تا 2 كپسول روزی 3 بار، كلسترول HDL را بالا و تری‌گلیسیریدها را پایین می‌برد.

 شنبلیله، چای سبز- تری‌گلیسیریدها را كم می‌كند.

د) سایر توصیه های مفید جهت آترواسکلروز

رایحه درمانی

گیاه ارس و لیموترش- ماساژ باعث فروپاشی رسوب‌ها و لردهای چرب می‌شود.

سوسنبر یا نعناع فلفل، گل سرخ، اسطوخودوس، مرزنگوش، رزماری- ماساژ می‌تواند ماهیچه‌های قلب را قوی‌تر كند.

در صورت بارداری از مصرف مرزنگوش اجتناب كنید.

اسطوخودوس، فرنجمشك (Melissa)، نرولی برای تپش قلب مفید است.

طب چینی

گیاهان علفی تجویز شده به همراه طب سوزنی- پلاك‌های رگ را حل می‌كند، كلسترول را كاهش و گردش خون را افزایش می‌دهد.

طب فیزیكی

ماساژ – استرس را كم و گردش خون را تحریك می‌كند؛

ماساژ درمانی شیاتسو؛

تمرینات بدنی ذهنی تای چی- جریان یافتن انرژی حیاتی  را در بدن تشویق می‌كند، فشاری به قلب وارد نمی‌شود؛

درمان ذهنی – جسمی

مراقبه- ذهن را در آرامش متمركز می‌كند و از فشار و استرس می‌كاهد؛

یوگا– آرام بخش است، از استرس می‌كاهد و به گردش خون كمك می‌كند.