دكتر سـید مهدی میرغضنفری؛ پزشك و دكترای تخصصی فیزیولوژی، رئیس هیأت موسس انجمن تحقیقات طب سنتی ایران
مراحل تهیه شیره بادام
تعدادی بادام را به دلخواه، چند ساعت خیس نمایید سپس پوست نازك آن را جدا نموده، در مخلوطكن خرد کنید. میتوانید كمی شكر یا پودر نبات یا عسل نیز به آن بیفزایید. محلول یكدست حاصله شیره بادام است. اصولا هضم موادسفت و سخت برای معده مشكل است، نظیر پوستی كه روی مغز بادام وجود دارد، بنابراین وقتی پوسته خارجی آن جدا شده، خرد هم بشود، عمل هضم آن آسانتر میگردد.
مراحل تهیه حریره بادام
مقداری پودر بادام را به همراه كمی شكر و آب حرارت داده تا مخلوط یكنواختی حاصل گردد. ماده حاصله حریره بادام است.غذاییت این ماده زیاد بوده و از طرفی هضم آن راحت است لذا جزو اولین غذاهایی است که برای كودك توصیه میشود. علاوه براین برای افراد ضعیف، افرادی كه از كمخونی رنج میبرند، افرادیكه مزاج یا معده سرد دارند، بچههای ضعیف، افراد مسن(كه جویدن و هضم معدی برایشان مشكل است)،جهت تقویت حافظه، افرادیكه قصد بارداری دارند ودچار ضعف جنسی هستند وحتی افراد باردار مفید است.
برگ تازه درخت بادام
خاصیت مسهل داشته و از آن جاییكه در فصل بهار توصیه به مصرف مسهل شده است مصرف آن به شرطی كه با احتیاط صورت گیرد مناسب است. خاصیت دیگر آن دفع كرمها و انگلهای احتمالی از بدن میباشد.
شكوفه بادام نیز خالی از خاصیت نبوده و مصرف مقدار مناسب آن موجب تقویت قوای جنسی در مردان و بالعكس تضعیف آن در خانمها میشود. معدههای ضعیف قادر به هضم مناسب بادام نبوده بنابراین توصیه میشود این افراد شیره یا حریره آن را میل نموده یا بعد از مصرف كمی عسل بخورند.
بادام تازه (چاقاله)
گرمی كمتر و تری بیشتری دارد بنابراین برای مزاجهای گرم وخشك بسیار مناسب است .همانطور كه در احادیث هم داریم كه از میوههای نوبر حتما استفاده كنید كه شاید بخاطر مناسب بودن مزاج آنها با شرایط فصل باشد.چاقاله مقوی معده ،ریشه دندانها و لثه بوده و حرارت زیاد بدن را فرو مینشاند.
بادام تلخ
برای خوردن مناسب نیست زیرا دارای سمومی است كه مضرند. اما مصرف آن بصورت موضعی (روغن آن) فواید زیادی دارد. اصولا طعمها دارای مزاج مشخصی هستند و طعم تلخ مزاج گرم دارد از این رو بادام تلخ هم مزاج گرم وخشك داشته و حرارت بالایی دارد. بنابراین ماساژ روغن بادام تلخ به عضلات و مفاصل مخصوصا در افراد سرد مزاج که دچار اسپاسم و درد عضلانی و یا تورم و درد مفصل (مخصوصا صبحگاهی) هستند بسیار توصیه میشود. ماساژ این روغن روی شکم و معده برای تقویت معده و رودههای سرد و نفاخ یا یبوست ناشی از کم تحرکی رودهها بسیار مفید خواهد بود.
روغن بادام شیرین
روغن بادام شیرین همانند بادام كه برای اكثر افراد عارضه ایجاد نمیكند، مطابق طبع بوده و برای اغلب افراد مفید است. میتوان گفت كه شایعترین روغن مورد استفاده در طب سنتی است. به دو صورت خوراكی و موضعی كاربرد دارد. حرارت زیادی نداشته و با اغلب پوستها سازگار است. رطوبت بخش بسیار خوبی است و از آن جاییكه بدن ما به رطوبت كافی نیاز دارد در مواقعی نظیر روزهداری، ورزش،استرسها، كم خوابی و بیخوابی و فصول گرم سال كه پوست و مخاط رو به خشكی میرود یكی از بهترین راههای كاهش خشكی، مصرف خوراكی روغن بادام شیرین حدود یك الی سه قاشق غذاخوری در روز است. همچنین در مواردی نظیر یبوست یا افرادی كه دچار التهاب یا خونریزی دستگاه گوارشی هستند یا زخم مقعد(شقاق) دارند، مصرف آن هر هشت ساعت یك قاشق غذاخوری (نیم ساعت بعد از غذا) توصیه میشود.
ریواس(ریباس)
مزاج ریواس سرد و خشك (در درجه متوسط) است. این گیاه خودرو در اواسط بهار (معمولا اردیبهشت ماه) به دست میآید و بهترین زمان مصرف آن بهار و تابستان است زیرا دراین زمان، امكان غلبه صفرا زیاد است و مزاج انسان روبه گرمی میرود که از نشانههای آن بروز جوشهای پوستی است. از این رو در فصل بهار، بدن انسان نیاز به خنكیجات بیشتری دارد. مصرف ریواس جلوی عوارض ناشی از گرمی را میگیرد و مخصوصابرای كسانی كه كبد گرم دارند، دهان آنها تلخ است و عطش زیادی دارند،بسیار مفید است. خشكی دهان، آفت دهان، زردی چهره، تندی رنگ ادرار، آلرژیهای پوستی ممكن است نشانه كبد گرم باشد.
كنگر
گیاهی است با مزاج گرم و خشك كه از مهمترین خواصش مدر بودن آن است. ازاین رو برای كسانی كه سنگ كلیه دارند، مفید است زیرا منجر به شستشوی سیستم كلیوی و ادراری میشود. خاصیت گرم بودن آن باعث از بین رفتن نفخ میشود و افرادی كه بر اثر مصرف خورشهای حاوی سبزیجات مختلف دچار نفخ میشوند میتوانند بدون نگرانی از خورش كنگر استفاده كنند چون قاعدتاً نفخ را از بین میبرد. برای هضم غذا هم خوب است. اصولا موادی كه دارای مزاج گرم هستند (مثل ادویهجات)، شیرینیجاتی نظیر نبات و عسل برای هضم غذا مفیدند و توصیه میشود بعنوان چاشنی و دسر بعد از غذا مصرف شوند. البته مواد دارای طبع گرم نظیر كنگر در صورتیكه درمصرف آن زیادهروی شود (بخصوص كسانی كه طبع گرم دارند) تولید صفرا را زیاد میكند كه حالاتی نظیر تهوع را بدنبال خواهد داشت.
كرفس
دارای طبیعت گرم و خشك است. ضد نفخ بوده و خوشبو كننده دهان است (بعد از مصرف سیر اگر كمی برگ كرفس را بجویدبوی بد دهان را کم میکند همانند گیاهانی چون ترخون و جعفری ). ازگیاه كرفس یا عرق آن امروزه جهت كاهش وزن استفاده میكنند. این گیاه تعریق رانیز زیاد میكند.
گوجه سبز
یكی از میوههای فصل بهار است كه مزاج سرد و خشك دارد و هر چه مزه آن ترشتر باشد سردی و خشكی آن بیشتر است. تقریبا نكاتی را كه برای چاقاله گفتیم در مورد این میوه نیز صدق میكند. برای رفع صفراو اعتدال مزاج (گرم) خوب است به طوریكه فرد گرم مزاج از خوردن آن نفع بیشتری میبرد. برای كاهش سردی آن، میتوان از نمك (كه طبع گرم دارد) بهره جست. افرادی كه دچار ضعف معده هستند باید در مصرف آن احتیاط كنند یا در صورت مصرف، آن را خوب بجوند. آلوهایی كه در این فصل در بعضی مناطق كوهستانی به دست میآیند و شبیه گوجه سبز بوده و ترش هستند، سردتر از سایرآلوها میباشند وبهتر است حتما بامصلح مصرف شوند.
چاقاله زردآلو
طبع زردآلو خنك است چاقاله زردآلو هم سرد و تر است و اگر ترش باشد به سمت سردی و خشکی میرود. مواردی كه برای گوجه سبز گفتیم در این مورد نیز صادق است. مصرف پودر زیره، گرمیجات، نبات و عسل، سردی آن را تعدیل میكند.