به قلم : شکوفه قاسمی ؛ کارشناس ارشد صنایع غذایی ؛ دانشگاه علوم پزشکی تهران
تحریریه زندگی آنلاین : چای ترش نوعی دمنوش است که از گیاه گل جامائیکا یا گیاه هیبیسکوس (Hibiscus Sabdariffa) تهیه می‌شود. منشاء این گیاه در شمال آفریقا و آسیای جنوب شرقی است، اما اکنون در بسیاری از مناطق با آب و هوای گرمسیری و نیمه گرمسیری رشد می‌کند. در منطقه ما گیاه هیبیسکوس در قسمت‌هایی از عربستان به‌طور وسیع کشت می‌شود و به همین دلیل برخی آن را به نام چای مکی می‌شناسند. در ایران هم کاشت این گیاه در استان سیستان‌و‌بلوچستان وجود دارد.
خواص چای ترش بسیار متنوع است. این چای به دلیل طعم ترش منحصر به‌فردش و همچنین نداشتن کافئین از محبوبیت زیادی برخوردار است. استفاده از دمنوش چای ترش به دوران باستان برمی‌گردد، زمانی که مصریان فکر می‌کردند این گیاه می‌تواند تب را کاهش دهد و سایر بیماری‌ها را درمان کند. از گیاه هیبیسکوس در طب سنتی چینی هم استفاده می‌شود. چای ترش یک نوشیدنی با کالری پایین است که می‌توانید به عنوان یک نوشیدنی سالم از آن استفاده کنید.
ارزش غذایی یک لیوان چای ترش در حالت معمولی برابر است با:
- کالری: ۰
- پروتئین: ۰ گرم
- چربی: ۰ گرم
- کربوهیدرات: ۶ گرم
- فیبر: ۰ گرم
- آهن: ۱%
چای ترش بسته به نوع و محل رشد، مواد مغذی متفاوتی دارد، اما اگر به صورت تازه استفاده شود، معمولاً حاوی کلسیم، آهن، فسفر، نیاسین،
ویتامین C و ریبوفلاوین است.
بیشتربخوانید:
خواص چای ترش : 8 خاصیت اثبات شده علمی
سرشار از آنتی‌اکسیدان
آنتی‌اکسیدان‌ها مولکول‌هایی هستند که به محافظت از بدن در برابر ترکیباتی به نام رادیکال‌های آزاد، کمک می‌کنند؛ رادیکال‌های آزاد می‌توانند به سلول‌های شما آسیب برسانند.
یکی از خواص چای ترش، آنتی‌اکسیدان‌های قوی آن است که می‌تواند از آسیب و بیماری ناشی از تجمع رادیکال‌های آزاد جلوگیری کند.
یک مطالعه بر روی افراد مبتلا به سندرم مارفان، یعنی اختلالی که روی بافت پیوندی اثر می‌گذارد، نشان داد که مصرف عصاره چای ترش باعث کاهش استرس اکسیداتیو و افزایش سطح آنتی‌اکسیدان خون می‌شود.
نتایج مشابه در یک مطالعه روی حیوانات نشان داد که عصاره چای ترش به محافظت از بدن موش‌های در برابر آسیب سلولی کمک می‌کند.
با این حال، در این مطالعات به جای چای ترش، دوزهای غلیظی از عصاره آن مورد استفاده قرار گرفته است. برای مشخص شدن تأثیر احتمالی چای ترش بر انسان باید تحقیقات بیشتری انجام شود.
کمک به سلامت کبد
کبد شما عملکردهای متعددی دارد، از جمله تولید پروتئین‌ها، ترشح صفرا و تجزیه چربی، که برای سلامت کلی بدن ضروری است. جالب است بدانید که مطالعات نشان داده‌اند، خواص چای ترش به تقویت سلامت کبد و عملکرد مؤثر آن کمک می‌کند. یک مطالعه کوچک در سال ۲۰۱۴، روی ۱۹ فرد مبتلا به چاقی نشان داد که مصرف عصاره چای ترش به مدت ۱۲ هفته باعث بهبود کبد چرب می‌شود. این وضعیت ناشی از تجمع چربی در کبد است که می‌تواند باعث نارسایی کبد شود.
همچنین یک مطالعه روی موش‌ها، خواص احتمالی عصاره چای ترش در محافظت از کبد و کاهش علائم آسیب کبدی را نشان داد.
در سال ۲۰۲۲، یک مطالعه روی موش‌هایی که رژیم غذایی پر چرب داشتند، نشان داد که مصرف عصاره چای ترش، وضعیت کبد چرب آن‌ها را بهتر کرده است.
با این حال، همه این مطالعات برای بررسی خواص عصاره چای ترش انجام شده‌اند، بنابراین برای بررسی خواص چای ترش بر سلامت کبد انسان باید مطالعات بیشتری انجام شود.
کاهش فشار خون
یکی از چشمگیرترین فواید این چای، کمک به کاهش فشارخون است. با گذشت زمان، فشار خون بالا می‌تواند فشار بیشتری بر قلب وارد کند و باعث ضعیف شدن آن شود. فشار خون بالا همچنین با افزایش خطر بیماری قلبی مرتبط است. طبق تحقیقات، چای هیبیسکوز می‌تواند فشار خون سیستولیک و دیاستولیک را کاهش دهد، البته در حالی که چای ترش ممکن است راهی ایمن و طبیعی برای کمک به کاهش فشار خون باشد، اما پیشنهاد می‌شود در این باره با پزشک خود مشورت کنید تا با داروهای‌تان تداخل نداشته باشد.
بهبود سلامت قلب
آنتی‌اکسیدان‌های موجود در چای ترش، از آسیب سلولی ناشی از رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کنند و در پیشگیری از بیماری‌های قلبی عروقی از جمله آنژین قلبی، سکته قلبی و نارسایی قلبی مؤثر هستند، زیرا آنتی‌اکسیدان‌ها عملکرد سیستم عروقی را بهبود می‌بخشند، به گشاد شدن عروق کمک می‌کنند و از این طریق مانع ایجاد سکته قلبی می‌شوند.
خواص ضد التهابی چای ترش به کاهش التهاب در دیواره رگ‌های خونی کمک می‌کند. التهاب مزمن می‌تواند علت بیماری قلبی باشد. در نتیجه، کاهش التهاب باعث بهبود سلامت قلب و عروق می‌شود.
بیشتر بخوانید:
خواص بی نظیر چای ترش برای زیبایی و سلامتی
نحوه مصرف چای ترش چگونه است؟
درباره نحوه مصرف چای ترش نیز باید بگوییم که کاملاً به مزاج شما بستگی دارد. شما می‌توانید شیرین‌کننده مورد علاقه خود را به این نوشیدنی اضافه کنید یا به صورت کاملاً ترش سرو نمایید. منتهی اگر برای لاغری از این چای استفاده میکنید، بهتر است شیرین‌کننده را به مقدار کم اضافه کنید.
هشدار: دوز مناسب چای ترش یا مکمل‌های آن برای نوشیدن وجود ندارد، اما به صورت کلی مصرف بیش از دو تا سه فنجان در روز توصیه نمی‌شود.
روش اول
یک و نیم قاشق چایخوری چای ترش خشک شده را در آب جوش بریزید و به مدت پنج تا ده دقیقه صبر کنید و سپس بنوشید.
روش دوم
طرز تهیه چای ترش به روش دوم نیز به این شرح است که یک قابلمه آب را روی اجاق به جوش بیاورید. چای ترش خشک شده را به آب در حال جوش اضافه کنید. می‌توانید بسته به طعم چای که ترجیح می‌دهید، مقدار زیاد یا کم را به آب جوش اضافه کنید. بعد از اینکه جوش آمد، دمکرده را به آرامی داخل قوری بریزید. سپس اجازه بدهید که بیش از پنج دقیقه دم بکشد. چای را با استفاده از یک صافی فلزی در فنجان بریزید.
بهترین زمان مصرف چای ترش
از نظر کارشناسان تغذیه بهترین زمان مصرف چای ترش حدود نیم ساعت پیش از وعده اصلی غذایی می‌باشد. همچنین اگر قصد لاغری با این چای محبوب را دارید، باید بگوییم که بهترین زمان مصرف چای ترش برای لاغری، نیم ساعت قبل از پیاده‌روی یا سایر ورزش‌ها است.
