تحریریه زندگی آنلاین - دکتر مهدی کریمی تفرشی* : دو ماه بعد از شیوع ویروس کرونا بیش از ۶۰ کشور درگیر بیماری جدید شده‌اند. در این بین اقتصاد جهانی نیز متحمل خسارتهای سنگینی شده است.
ویروس کرونا، جدای از گرفتن جان انسانها، در کشورهای مختلف اقتصاد جهانی از آسیای جنوب شرقی، خاورمیانه تا قلب اروپا و این اواخر آمریکا و استرالیا و آفریقا را درگیر خود کرده است.
شیوع بیماری کرونا در چین تبدیل به سم مهلکی برای رشد اقتصاد جهانی شده و پیش بینی رشد تولید ناخالص داخلی جهانی فصل اول امسال را به ضعیف‌ترین حد ممکن کاهش داده است.
محدودیت مسافرتی که صنعت توریسم را تحت تأثیر قرار داده و تعطیلی گسترده کارخانه‌ها، نمایانگر شوک عرضه و تقاضای منفی است. پیش بینی رشد تولید ناخالص داخلی جهانی برای فصل اول سال 2020 نصف و به 1.3 درصد رسیده است. که می‌تواند ضعیف‌ترین رقم پس از بحران مالی جهانی باشد.
بیشتر بخوانید:
روش‌های زندگی با کروناویروس؛ از رستوران تا محل کار
سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OCDE) در تازه‌ترین گزارش خود عنوان کرد که اقتصاد جهانی در سال ۲۰۲۰ با کندی شدید روند رشد روبرو خواهد. این نهاد مالی و اقتصادی بین المللی ضمن هشدار درباره تأثیر شیوع ویروس کرونا بر روند رشد اقتصادی جهان در سال جاری میلادی، پیش بینی خود برای تولید ناخالص داخلی جهان را کاهش داد و دامنه و گستره کاهش رشد اقتصادی جهانی نامعلوم گزارش داد. بر اساس پیش بینی‌ها اقتصاد جهان در هفته‌های آینده عملاً وارد رکود می‌شود. اما، شدت و ضعف رکود اقتصادی در جهان به دنیا گیر شدن محدود و یا گسترده ویروس کرونا بستگی خواهد داشت.
این پیش بینی جدید، پایین‌ترین شاخص رشد اقتصادی جهان از زمان بحران مالی ۲۰۰۹-۲۰۰۸ میلادی است.
در چین پیش بینی رشد تولید ناخالص داخلی در این سه ماه از 6.3 درصد قبل از شیوع به 1 درصد رسیده است که یک شوک بزرگ اقتصادی است. تأثیر این شوک قطعاً هم روی کشورهای منطقه که پیوند تجاری و سفری گسترده‌ای با چین دارند احساس خواهد شد و شاهد کاهش صادرات در راستای تعدیل تقاضای مصرف کننده خواهند بود و هم روی کشورهای تولیدکننده کالا که باید با کندتر شدن تقاضای چین و پایین آمدن قیمت کالاها، شاهد کاهش رشد اقتصادی خود خواهند بود.
بیشتر بخوانید:
اپیدمی "کرونا" چه زمانی خاموش می‌شود؟
تأثیر این تعدیل تقاضا برای اقتصاد آمریکا و اروپای غربی 0.25 درصد پیش بینی شده است.
تقاضای مسکن نیز به احتمال زیاد در این سه ماه ثابت می‌ماند هرچند کاهش قیمت نفت باعث افزایش قدرت خرید خانه می‌شود.
از طرف دیگر بازارهای نفت وابسته به تقاضای چین برای نفت هستند. تقاضای نفت مهمترین عامل تغییر قیمت آن در سال ۲۰۱۹ بود. کاهش تقاضا از طرف دومین مصرف‌کننده بزرگ نفت در جهان نیز می‌تواند تأثیر شگرفی بر اقتصاد دنیا و از جمله ایران بگذارد. مجموع صادرات نفتی و غیرنفتی ایران به چین بالغ بر ۱.۵ تا ۲ میلیارد دلار در ماه برآورد می‌شود. در حالیکه طی یکماه اخیر، قیمت نفت، فرآورده‌های نفتی، مواد پتروشیمی، مواد معدنی، مواد خام و سایر کالاهای صادراتی ایران به چین، افت ۱۰ تا ۲۰ درصدی را تجربه کرده است.
مجموع صادرات نفتی و غیرنفتی کشور به چین بالغ بر ۱.۵ تا ۲ میلیارد دلار در ماه برآورد می‌شود. افت یاد شده به این معناست که کاهش صادرات به چین، حدود ۲۵۰ تا ۵۰۰ میلیون دلار در ماه از درآمد ارزی کشور می‌کاهد.
خسارتهای اقتصادی فراگیر شدن بیشتر این ویروس برای کل اقتصاد جهانی بسیار حائز اهمیت است؛ اما برای اقتصاد ایران که با تحریم‌ها از یک سو و ورود به لیست سیاه FAT از سوی دیگر دست‌وپنجه نرم می‌کند؛ چه بخواهیم چه نخواهیم این تأثیر بیشتر خواهد بود.
بیشتر بخوانید:
7فرمان برای زندگی در کنار کرونا
کرونا یک‌سری تاثیرات کوتاه‌مدت ملموس و غیرقابل جبران دارد. یکی از مهمترین این تاثیرات بر صنعت گردشگری است. بدون شک بحران موجود از حجم مسافرت‌های داخلی و خارجی می‌کاهد و فعالیت آژانس‌های گردشگری و تمامی فعالان صنعت توریسم را تحت تأثیر قرار می‌دهد. به طور حتم از نظر درمانی و پزشکی یک‌سری هزینه‌هایی در پی دارد. از سوی دیگر خرده‌فروشی نیز با زیانهای شدیدی روبه‌رو خواهد شد. همه این‌ها ضربه‌های کوتاه‌مدت اما ملموس به اقتصاد کشور می زند. بدون شک بسیاری از کسب و کارها در این شرایط آسیب جدی می‌بینند. هتل‌ها و رستوران‌ها در سراسر کشور متحمل خسارات و آسیب‌های جدی مالی می‌شوند.
قطعاً علاوه بر فعالیت‌هایی نظیر گردشگری و رستوران‌داری، ورزشگاه‌ها، سینماها، مراکز خرید، برگزاری همایش‌ها، برگزاری نمایشگاهها، سالن‌های زیبایی، هتل‌داری، حمل‌ونقل در حوزه‌های مختلف زمینی، ریلی، هوایی و سایر مورادی که در آنها اجتماعاتی شکل می‌گیرد، بیشترین لطمه‌ها را از این بحران خواهند خورد.
اینکه چقدر مدیریت و تدبیر کشورهای جهان در جلوگیری از شیوع هر چه بیشتر این ویروس به موقع و اساسی باشد در جلوگیری از بروز یک بحران فلج کننده اقتصادی در جهان می‌تواند مؤثر باشد.
* ریاست هیات مدیره اتحادیه تعاونی‌های توزیع و فروش محصولات غذایی، رئیس هیات مدیره خانه صنعت، معدن وتجارت جوانان تهران، ریاست هیات مدیره تعاونی تولید کنندگان محصولات غذایی، عضو هیات مدیره کنفدراسیون صنعت ایران، نائب رئیس هیات مدیره انجمن علوم و فناوری غلات ایران، مشاور عالی در کمیته فناوریهای نو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی، کارآفرین برتر جهان اسلام
