تحریریه زندگی آنلاین : متاسفانه تقلب در محصولات مختلف به یک رکن اساسی در فروش موفق تبدیل شده است. به هر محصولی در دور و بر خود نگاه کنید، به راحتی می‌توانید نمونه تقلبی آن محصول را بدون کوچک‌ترین تفاوتی بیابید. یکی از موارد تقلب، در مواد غذایی به چشم می‌خورد که گاهی می‌تواند سلامتی فرد را نیز تهدید کند. چون مواد غذایی دارای کاربرد عمومی هستند و همیشه مشتریان زیادی را به خود اختصاص می‌دهند، افراد سودجو و متقلب به منظور کسب درآمد بیشتر اقدام به تقلب می‌کنند.
اهمیت تقلب
از لحاظ بهداشتی: تقلب در مواد غذایی نه تنها سلامت فرد را به خطر می‌اندازد، بلکه باعث کاهش ارزش مواد غذایی هم می‌شود.
از لحاظ اقتصادی: پولی که جهت خرید آن ماده غذایی پرداخت می‌شود، بیشتر از ارزش واقعی ماده خریداری شده است و یک نوع ضرر اقتصادی برای فرد محسوب می‌شود.
از لحاظ اجتماعی: اعتماد جامعه به محصولات غذایی کاهش می‌یابد.
* تقلب در ماکارونی و رشته
در مورد ماکارونی نیز یکی از تقلب‌های متداول استفاده از آرد‌های نامناسب است. در ماکارونی رنگ زرد طرفداران زیادی دارد که در واقع مربوط به نوع مواد اولیه یعنی آرد آن است، اما عده‌ای از متقلبین، از مواد اولیه نامرغوب استفاده کرده و برای پوشاندن این عیب، مقداری مواد رنگی به خمیر ماکارونی اضافه می‌کنند.
بیشتر بخوانید:
9شگرد فریبکارانه فروشگاه‌ها که شما را مجبور به خرید می کند
تقلب در مواد غذایی
چون مواد غذایی دارای کاربرد عمومی و همواره دارای مشتری زیاد هستند، گاهی ممکن است افراد سودجو و متقلب به فکر استفاده از بازار پر فروش و پر رونق بیفتند و از این راه سلامت مردم را به خطر بیندازند. به طور کلی تقلب در مواد غذایی ممکن است به صورت‌های زیر انجام شود:
تقلب به منظور افزایش وزن و حجم محصول مانند افزودن آب به شیر، استفاده از بسته‌بندی سنگین و یا عرضه مواد غذایی به میزان کمتر از آنچه که بر روی بسته‌های آن ذکر شده است، مخلوط نمودن انواع مواد غذایی ارزان و گران‌قیمت و یا مواد غذایی با کیفیت پایین و با کیفیت بالا و فروش آن به عنوان جنس گران قیمت و مرغوب، عرضه و فروش جنسی به جای جنس دیگر، فروش و عرضه جنس فاسد و آلوده به جای جنس سالم، تقلب در علامت‌های تجاری و معروف و عرضه جنس نامرغوب با آن علامت‌ها و نام‌های تجاری، استعمال رنگ‌ها، اسانس‌ها، مواد نگهدارنده و سایر ترکیبات افزودنی غیر مجاز و یا استعمال بیش از حد مجاز برای جلوگیری از فساد، پوشاندن فساد و یا مخفی کردن عیوب کالای نامرغوب.
نمونه‌هایی از تقلب در مواد غذایی:
تقلب در نان
مقدار متوسط آب در نان‌های مختلف متفاوت است. بعضی افراد، مقداری نشاسته سیب زمینی و نشاسته برنج به نان اضافه می‌کنند و در نتیجه خمیر مقدار بیشتری آب جذب کرده و مقدار آب آن بیشتر از حالت عادی خواهد بود.
به علت متفاوت بودن قیمت آرد غلات مختلف، در مواردی آرد این غلات با یکدیگر مخلوط میگردد.
در مورد آرد‌های کهنه که به علت فساد چربی، دارای اسیدیته بالایی هستند، متقلبین مقداری کربنات یا بیکربنات سدیم به آرد اضافه می‌کنند. این مواد اسیدهای حاصل از فساد را خنثی کرده، عیب کهنگی و ماندگی آرد را می‌پوشانند.
نان‌های سفید در پاره‌ای از مناطق دارای طرفداران بیشتری هستند و لذا پاره‌ای از متقلبین مقداری زاج سفید یا سولفات مس و یا براکس را به آرد‌های تیره اضافه می‌کنند.
گاهی نیز ترکیباتی مانند گچ و پودر استخوان به آرد اضافه می‌کنند.
در مخمر نانوایی نیز که ماده‌ای باارزش است، با افزودن سویا در آن تقلب می‌شود.
تقلب در برنج
انواع برنج مرغوب و غیر مرغوب را با هم مخلوط می‌کنند و به عنوان برنج مرغوب به فروش می‌رسانند.
برنج‌های در حال فساد را دود می‌دهند و به عنوان برنج دودی با قیمت گران‌تر می‌فروشند.
تقلب در کیک و شیرینی
در تولید کیک و شیرینی که لازم است از تخم مرغ استفاده شود، متقلبین از تخم مرغ‌های ضایعاتی، شکسته و دارای پوسته آلوده استفاده می‌کنند که در نتیجه بار میکروبی این محصولات به‌طور چشمگیری افزایش می‌یابد.
تقلب در شیر
با اضافه کردن آب، حالت و رنگ شیر تغییر چندانی نمی‌کند. لذا برخی از فروشندگان سودجو، مقداری آب به شیر اضافه نموده، به فروش می‌رسانند. عده‌ای از متقلبین نیز ابتدا مقداری از چربی شیر را می‌گیرند، در این صورت وزن شیر افزایش می‌یابد، حال اگر مقداری آب افزوده شود، این دو تقلب با استفاده از وزن ویژه شناخته نمی‌شود.
برای تشخیص اینکه شیر خالص است و یا آب اضافه شده، می‌توان این آزمایش را انجام داد: یک سوزن را که از هرگونه چربی و آلودگی‌ها پاک شده است به طور عمودی در شیر فرو ببرید و سپس بیرون بکشید. اگر قطره‌ای از شیر در نوک سوزن باقی ماند شیر خالص است. در غیر این صورت اگر چیزی باقی نماند و به سرعت چکید به آن آب اضافه شده است. برای اینکه شیر رقیق شده به سادگی تشخیص داده نشود، متقلبین مقداری نشاسته به شیر اضافه می‌کنند، به نحوی که غلظت آن در حد شیر طبیعی باشد.
بیشتر بخوانید:
ترفند فروشگاه های زنجیره ای برای خالی کردن جیب شما
در اثر دما دادن شیری که نشاسته به آن اضافه شده، یک لایه ضخیم ته دیگ به شکل صاف تشکیل می‌شود، در حالی که ته دیگ شیر طبیعی و سالم، متخلخل و نازک است.
شیر در طی مراحل تولید، نگهداری و توزیع از راه‌های گوناگون آلوده می‌شود و چنانچه در شرایط نامساعد و غیر بهداشتی نگهداری شود، به سرعت فاسد می‌شود. شیر آلوده و فاسد در اثر دما لخته شده، تبدیل به دو فاز مایع و فاز دلمه میگردد که این عمل به علت بالا رفتن مقدار اسیدهای آلی سنتز شده توسط میکروب‌های آلوده‌کننده شیر است و بیان‌کننده این است که شیر فاسد بوده است.
برای پوشاندن عیب و فساد شیر، متقلبین مقداری جوش شیرین به شیر اضافه می‌کنند که موجب خنثی شدن اسیدهای سنتز شده توسط میکروب‌ها شده و به این ترتیب شیر در اثر دما دادن لخته و دلمه نمی‌شود و فساد آن مخفی می‌ماند، در حالی که سایر مواد مضر حاصل از میکروب‌ها ممکن است فعال باقی بمانند و مصرف شیر آلوده اختلالاتی را در بدن به وجود آورد.
تقلب در ماست
برای تولید ماست‌هایی که از شیر کم‌چربی تهیه شده‌اند، برای کش آمدن و غلیظ شدن به آن موادی نظیر نشاسته و کربوکسی متیل سلولز (cmc) اضافه می‌کنند. در مواقعی که از نشاسته استفاده شود، ماست زود ترش می‌شود که برای جلوگیری از این امر به آن جوش شیرین می‌افزایند. در این حالت ماست که در حالت طبیعی از آلودگی‌های میکروبی مضر به دور است، اما با تغییر اسیدیته، زمینه مناسبی برای رشد میکروب‌های بیماریزا فراهم می‌شود.
تقلب در کشک
برخی از متقلبین مواد غذایی آرد، نمک، روغن نباتی، گل سفید و اسانس را با یکدیگر مخلوط نموده، به نام کشک مرغوب به فروش می‌رسانند.
تقلب در فرآورده‌های گوشتی:
گوشت و بیشتر فرآورده‌های آن، گران‌قیمت هستند و امکان تقلب در آنها زیاد است. از جمله تقلب‌هایی که در فرآورده‌های گوشتی انجام می‌شود، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
افزودن پودر استخوان به فرآورده‌های گوشتی مانند سوسیس و کالباس.
رعایت نکردن فرمول و استاندارد فرآورده‌های گوشتی و افزودن مقادیر زیاد مواد پرکننده.
فرآورده‌های گوشتی مانند سوسیس، کالباس و همبرگر هر کدام دارای ترکیبات خاصی هستند که متقلبین با کاهش درصد گوشت و افزایش میزان سویا و آرد در این مواد تقلب می‌کنند.
در مواد غذایی تقلبی که دارای گوشت کمتر از حد استاندارد هستند، با استفاده از رنگ‌های قرمز غیر مجاز و یا رب گوجه فرنگی رنگ آنها را طبیعی جلوه می‌دهند.
افزودن نیتریت و نیترات به مقدار بیش از حد، برای بهبود رنگ و جلوگیری از رشد میکروارگانیسم‌ها در موارد آلودگی شدید.
بیشتر بخوانید:
کارهایی که جیب و کارت های بانکی شما راخالی می کند!
تقلب در کره
با افزودن مواد جاذب‌الرطوبه به کره، میزان جذب آب در آن افزایش می‌یابد و مقدار آب را از 18 درصد به 22 درصد می‌رسانند.
در کره گاهی رنگ زرد ظاهر، مطلوب و مورد توجه مصرف‌کنندگان است. به همین جهت کره را با مواد رنگی مخلوط می‌کنند.
در مواردی برای جلوگیری از بروز نشان‌های تندی و ترش‌شدگی، بی‌کرومات به آن اضافه می‌شود.
تقلب در عسل
عسل طبیعی حاصل از زنبور دارای بهای بالایی است، اما موادی مانند گلوکز مایع که از کارخانه‌های نشاسته و گلوتن به دست می‌آید، به مراتب ارزان‌تر است. در حالی که دارای ویژگی‌های ظاهری کم و بیش شبیه عسل می‌باشد.
نوع دیگر تقلب در عسل به این ترتیب صورت می‌گیرد که زنبورداران در اطراف لانه زنبور، مقداری شکر، شیره خرما، شیره انگور، و یا شیره سایر میوه‌های دارای مقدار زیاد فروکتوز قرار می‌دهند. به این ترتیب زنبور‌ها به جای استفاده از شهد گل‌ها و گیاهان طبیعی برای تغذیه خود از این مواد استفاده می‌کنند و در نتیجه عسل دارای تمام ویژگی‌های عسل طبیعی نخواهد بود.
تقلب در کیک و شیرینی
در تولید کیک و شیرینی که لازم است از تخم مرغ استفاده شود، متقلبین از تخم مرغ‌های ضایعاتی، شکسته و دارای پوسته آلوده استفاده می‌کنند که در نتیجه بار میکروبی این محصولات به‌طور چشمگیری افزایش می‌یابد.
تقلب در شیر
با اضافه کردن آب، حالت و رنگ شیر تغییر چندانی نمی‌کند. لذا برخی از فروشندگان سودجو، مقداری آب به شیر اضافه نموده، به فروش می‌رسانند. عده‌ای از متقلبین نیز ابتدا مقداری از چربی شیر را می‌گیرند، در این صورت وزن شیر افزایش می‌یابد، حال اگر مقداری آب افزوده شود، این دو تقلب با استفاده از وزن ویژه شناخته نمی‌شود.
برای تشخیص اینکه شیر خالص است و یا آب اضافه شده، می‌توان این آزمایش را انجام داد: یک سوزن را که از هرگونه چربی و آلودگی‌ها پاک شده است به طور عمودی در شیر فرو ببرید و سپس بیرون بکشید. اگر قطره‌ای از شیر در نوک سوزن باقی ماند شیر خالص است. در غیر این صورت اگر چیزی باقی نماند و به سرعت چکید به آن آب اضافه شده است. برای اینکه شیر رقیق شده به سادگی تشخیص داده نشود، متقلبین مقداری نشاسته به شیر اضافه می‌کنند، به نحوی که غلظت آن در حد شیر طبیعی باشد.
در اثر دما دادن شیری که نشاسته به آن اضافه شده، یک لایه ضخیم ته دیگ به شکل صاف تشکیل می‌شود، در حالی که ته دیگ شیر طبیعی و سالم، متخلخل و نازک است.
شیر در طی مراحل تولید، نگهداری و توزیع از راه‌های گوناگون آلوده می‌شود و چنانچه در شرایط نامساعد و غیر بهداشتی نگهداری شود، به سرعت فاسد می‌شود. شیر آلوده و فاسد در اثر دما لخته شده، تبدیل به دو فاز مایع و فاز دلمه میگردد که این عمل به علت بالا رفتن مقدار اسیدهای آلی سنتز شده توسط میکروب‌های آلوده‌کننده شیر است و بیان‌کننده این است که شیر فاسد بوده است.
برای پوشاندن عیب و فساد شیر، متقلبین مقداری جوش شیرین به شیر اضافه می‌کنند که موجب خنثی شدن اسیدهای سنتز شده توسط میکروب‌ها شده و به این ترتیب شیر در اثر دما دادن لخته و دلمه نمی‌شود و فساد آن مخفی می‌ماند، در حالی که سایر مواد مضر حاصل از میکروب‌ها ممکن است فعال باقی بمانند و مصرف شیر آلوده اختلالاتی را در بدن به وجود آورد.
تقلب در ماست
برای تولید ماست‌هایی که از شیر کم‌چربی تهیه شده‌اند، برای کش آمدن و غلیظ شدن به آن موادی نظیر نشاسته و کربوکسی متیل سلولز (cmc) اضافه می‌کنند. در مواقعی که از نشاسته استفاده شود، ماست زود ترش می‌شود که برای جلوگیری از این امر به آن جوش شیرین می‌افزایند. در این حالت ماست که در حالت طبیعی از آلودگی‌های میکروبی مضر به دور است، اما با تغییر اسیدیته، زمینه مناسبی برای رشد میکروب‌های بیماریزا فراهم می‌شود.
تقلب در کشک
برخی از متقلبین مواد غذایی آرد، نمک، روغن نباتی، گل سفید و اسانس را با یکدیگر مخلوط نموده، به نام کشک مرغوب به فروش می‌رسانند.
تقلب در فرآورده‌های گوشتی:
گوشت و بیشتر فرآورده‌های آن، گران‌قیمت هستند و امکان تقلب در آنها زیاد است. از جمله تقلب‌هایی که در فرآورده‌های گوشتی انجام می‌شود، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
افزودن پودر استخوان به فرآورده‌های گوشتی مانند سوسیس و کالباس.
رعایت نکردن فرمول و استاندارد فرآورده‌های گوشتی و افزودن مقادیر زیاد مواد پرکننده.
فرآورده‌های گوشتی مانند سوسیس، کالباس و همبرگر هر کدام دارای ترکیبات خاصی هستند که متقلبین با کاهش درصد گوشت و افزایش میزان سویا و آرد در این مواد تقلب می‌کنند.
در مواد غذایی تقلبی که دارای گوشت کمتر از حد استاندارد هستند، با استفاده از رنگ‌های قرمز غیر مجاز و یا رب گوجه فرنگی رنگ آنها را طبیعی جلوه می‌دهند.
افزودن نیتریت و نیترات به مقدار بیش از حد، برای بهبود رنگ و جلوگیری از رشد میکروارگانیسم‌ها در موارد آلودگی شدید.
* تقلب در مرغ
معدودی از فروشندگان، با قرار دادن مرغ ذبح شده در آب باعث جذب آب و سنگین شدن وزن آن می‌شوند.
با فشار دادن استخوان جناغ سینه مرغ از قسمت داخل به بیرون به وسیله دست، مرغ‌ها را به مشتری چاق نشان داده و به فروش می‌رسانند.
جوجه‌هایی که در حال مرگ هستند را ذبح می‌کنند و به عنوان جوجه کبابی در بازار به فروش می‌رسانند.
تقلب در ماهی
برخی از افراد سودجو، ماهی‌های فاسد و مانده را با مرکوکروم یا خون حیوانات مختلف رنگ نموده، به نام ماهی تازه به فروش می‌رسانند.
تقلب در زعفران
زعفران یکی از گرانبهاترین محصولات کشاورزی است که از ارزش غذایی بسیار بالایی برخوردار است. در این میان عده‌ای از افراد سودجو در این محصول دست برده، در آن تقلب می‌نمایند. قیمت بالای زعفران موجب شده که این ماده مورد تقلب‌های زیادی قرار گیرد. زعفران از پرچم گل‌های گیاه آن تهیه می‌شود. برای تقلب در زعفران، عده‌ای از متقلبین از پرچم گیاه گلرنگ و گیاهان مشابه استفاده می‌کنند و آن را با زعفران مخلوط می‌کنند. عده‌ای دیگر از ریشک‌های اطراف ذرت استفاده کرده و آن را با رنگ‌های مصنوعی متمایل به رنگ زعفران رنگ می‌کنند. البته در این تقلب چون ریشک‌های بلال مستقیم است و پرچم زعفران انحنا دارد، به تشخیص تقلب کمک می‌شود. گاهی زعفران را با روغن آغشته می‌کنند تا افزایش وزن پیدا کند.
برای تشخیص تقلب در زعفران از روش‌های زیر استفاده می‌شود:
هنگام فشردن با دست، زعفران باید کاملا خشک و شکننده باشد.
با قرار دادن زعفران بین کاغذ صافی و فشار دادن آن نباید لکه‌های چربی بر روی کاغذ مشاهده شود.
زعفران حقیقی و خالص آب را به رنگ زرد درمی‌آورد، ولی در مورد زعفران تولیدشده از رنگ تقلبی غالبا قرمز میخکی یا نارنجی است.
تقلب در خردل
پودر خردل از نرم کردن دانه خردل سیاه یا سفید و یا از مخلوط این دو به دست می‌آید و گاهی آن را با آبغوره یا سرکه مخلوط کرده، خردل خمیری به‌دست می‌آورند. متقلبین از نشاسته و آرد غلات استفاده کرده و برای ایجاد رنگ مورد نظر، مقداری خردل طبیعی و زردچوبه به آن اضافه می‌کنند.
تقلب در مربا
برای جلوگیری از کپک زدن مربا که حاصل عدم رعایت اصول و موازین بهداشتی و فنی در تهیه، بسته‌بندی و نگهداری است، از نگهدارنده ماده ضد کپک به نام بنزوات سدیم استفاده می‌کنند که مصرف بیش از حد مجاز آن در کشورهایی که مصرف این ماده مجاز است، تقلب محسوب می‌شود. گاهی نیز تقلب با اضافه کردن کربوکسی متیل سلولز (cmc) که در مربا جهت ایجاد استحکام بافت و غلظت استفاده می‌شود، انجام میگردد.
تقلب در فلفل
برای تقلب در فلفل از موادی نظیر خاک اره نرم، نرم‌کرده پوست فندق و گردو، آرد نخودچی، نرم‌شده هسته خرما، تفاله زیتون و مواد مشابه به عنوان پایه استفاده می‌شود و برای ایجاد تندی، رنگ و مزه، آن را با پودر فلفل فرنگی یا خردل سیاه مخلوط می‌کنند.
تقلب در آبلیمو:
یک نوع آبلیموی تقلبی به این ترتیب تهیه می‌شود که مقداری کاه زبر را با آب ولرم مخلوط کرده و مدتی به حال خود قرار می‌دهند که در این صورت پس از مدتی، مایع زردرنگی حاصل می‌شود که آن را روی لیموی آب گرفته و گاه چرخ شده قرار می‌دهند و سپس پوست لیمو‌ها را جدا می‌کنند و مقداری اسید سیتریک یا جوهر لیمو به آن می‌افزایند. در پاره‌ای موارد، تنها مقداری آب به لیموی آب گرفته و چرخ شده اضافه کرده و پس از مدتی مخلوط را به هم زده، قسمت مایع را جدا می‌کنند و مقداری جوهر لیمو به آن می‌افزایند.
تقلب در رب گوجه فرنگی
در تولید رب گوجه‌فرنگی تقلبی، مقداری پوره کدو و یا کدوی پخته و له شده را با رب گوجه فرنگی مخلوط می‌کنند و می‌جوشانند و برای تنظیم رنگ از مواد رنگی مصنوعی استفاده می‌کنند. در پاره‌ای از موارد نیز مقداری سیب زمینی پخته و له شده به آن اضافه می‌کنند. به علاوه مقداری نشاسته نیز به رب گوجه فرنگی می‌افزایند تا نشاسته مقداری از آب رب را جذب کند و در نتیجه رب سفت و غلیظ به نظر برسد.
تقلب در آبغوره
برخی از فروشندگان، جوهر لیمو را با آب و کمی‌آبغوره مخلوط کرده، به عنوان آبغوره به فروش می‌رسانند.
تقلب در چای
متقلبین با اضافه کردن مرکوکروم و یا پرمنگنات پتاسیم به تفاله‌های چای و یا چای درجه 2 و 3 و همچنین اضافه کردن مواد معطر، چای تقلبی تهیه می‌کنند.
تقلب در قهوه:
برخی از افراد سودجو مخلوطی از قهوه، نخودچی سوخته و آرد سوخته را به عنوان قهوه خالص و مرغوب به فروش می‌رسانند.
تقلب در کاکائو:
متقلبین با افزودن خاک رس و اسانس به کاکائو در آن تقلب کرده و این تقلب را با افزودن مقداری نشاسته، اکسید فرو و رنگ غیر مجاز تکمیل می‌کنند.
