زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

كیوان علوی‌زاده؛ كارشناس ارشد روان‌شناسی

آیا شما ترس بیش از اندازه از سطح سلامت خود دارید؟

اگر جواب شما مثبت است و نگرانی زیادی از مواردی مانند كلسترول بد، فشارخون، وزن زیاد، رژیم غذایی، استرس، افسردگی، عدم ورزش و تناسب اندام دارید، در یك پاسخ كوتاه می‌توان گفت: شما به خاطر نگرانی زیاد و به دنبال آن تلاش افراطی برای كسب سلامت، خود به خود بیماری‌ها را به خودتان نزدیك‌تر می‌كنید و با این كار داشتن یك زندگی متعادل، یعنی لذت از زندگی را برخود حرام می‌كنید. در واقع چاه نگرانی كه برای خود می‌سازیم ما را از درك این واقعیت غافل می‌سازد كه بیماری‌ها از سه بعد زیستی، روانی و اجتماعی (biopsychosocial model) به هم وابسته‌اند.

تندرستی و شفا فرآیندی است كه علاوه بر جسم، ذهن، عواطف، معنویت و رابطه با دیگران را نیز شامل می‌شود. بسیاری از هزینه‌‌هایی كه صرف كسب تندرستی می‌كنیم، صرفا نمی‌تواند زندگی سالم‌تری را برای ما نصیب كند؛ بلكه رویكردی پیوندگرا، مبتنی بر عشق، توجه به خود و دیگران و دنیای اطراف و كلا داشتن یك زندگی متعادل هم می‌تواند ما را نجات دهد. شواهد نشان داده است كه رویدادهای مثبت اجتماعی و ارتباطی می‌توانند تاثیر مثبت و قوی بر كاركرد نظام ایمنی بدن داشته باشند. فعالیت‌های ساده لذت‌بخش نظیر شام خوردن با چند تن از دوستان و اطرافیان یا قدم زدن با آنان در مكانی زیبا، می‌تواند تاثیر فوری بر تقویت سیستم ایمنی بدن، پایین آوردن فشار خون و... داشته باشد. با مطالعه عنوان‌های بعدی این موضوع برای شما روشن‌تر می‌شود.

آیا شما نگران شاد نبودن خود هستید؟

می‌دانیم كه خنده باعث افزایش برخی انتقال‌دهنده‌های عصبی در مغز (مانند آندروفین) و در نتیجه، بازدهی سیستم تنفسی (اكسیژن‌رسانی به سلول‌ها) و نیز كاهش درد می‌شود. پژوهش‌ها نشان داده‌اند كه بین هیجان‌های مثبت و احساس خوشبختی با سطح سلامت عمومی، می‌تواند ارتباط وجود داشته باشد. به عنوان مثال، فردی به نام «نورمن كازینز» (Norman Cousins) در كتاب «آناتومی یك بیماری»، بهبودی خود از یك بیماری مهلك را به نگرش و هیجان‌های مثبتی نظیر خنده، امید، اعتماد به نفس و میل به زنده ماندن نسبت می‌دهد.

وی با توجه به این نكته كه هیجان‌های منفی می‌توانند به صورت منفی بر شیمی بدن اثر بگذارند، متقاعد شد كه نگرش مثبت و خنده نیز می‌تواند به بهبودی او كمك كند. وی با همكاری پزشك خود یك برنامه بهبودی را به وجود آورد كه ضرب‌المثل «خنده بهترین داروست»، را به نوعی ثابت می‌كند. «كازینز» معتقد است كه رویكرد جدی و نگران‌آمیز وی به زندگی باعث تسریع بیماری‌اش شده بود و نتیجه گرفت از طریق خنده و كنار گذاشتن نگرانی‌ها می‌تواند وضعیت معكوسی را در سلامت خود به وجود آورد. وی آنقدر این روند را ادامه داد تا درد و سایر علائم بیماری بتدریج ناپدید گردید.

با این‌حال، این نكته را نیز در نظر داشته باشید كه «شاد نبودن صرفا به معنی بیماری نیست». اگرچه افسردگی مزمن و حاد نیاز به درمان فوری دارد، برخی از حالت‌های افسردگی می‌توانند به نوعی سلامت‌آفرین نیز باشند. كمی افسردگی واقعیت مورد نیاز را وارد زندگی فرد كرده و «توازنی» در افكار و فیزیولوژی بدن پدید می‌آورد.

اساس و پایه زندگی صرفا داشتن طرز تفكر مثبت نیست؛ بلكه آمیزه متوازنی از خوش‌بینی و واقع‌بینی است. شادی غیرمنطقی می‌تواند زیانبار باشد. افرادی كه همیشه بشاش هستند، اغلب افرادی هستند كه فوری و بدون فكر، واكنش نشان می‌دهند و اغلب عادت‌های سلامت آفرین را نادیده می‌گیرند. اما افرادی كه اینطور نیستند، توانایی دیدن واقعیت‌ها را هم دارند و آن‌ها را انكار نمی‌كنند. از طرفی افراد را به لحاظ تیپ شخصیتی می‌توان در دو بعد درونگرا و برونگرا قرار داد. گفته می‌شود كه درونگرایان، خویشتندار، متفكر، كنترل شده و جدی‌تر هستند و همچنین مردم‌آمیز و معاشرتی نمی‌باشند. اما این دو بعد شخصیتی، تا حد زیادی تفاوت‌های فردی و رفتاری را مشخص می‌كنند و نمی‌توان به تمام افراد درونگرا برچسب افسردگی زد.

ادامه مطلب