زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

به قلم : دکتر کوروش فاتح ، جراح استخوان و مفاصل

تحریریه زندگی آنلاین : مینیسک یک بافت محکم است که حالتی ارتجاعی داشته و بصورت دو بافت تقریبا C شکل، مابین دو استخوان اصلی زانو، استخوان ران و ساق قرارگرفته است. مینیسک سطح زانو را پوشش داده و می‌تواند ضربه‌هایی که به‌طور ناگهانی به زانو وارد می شود، را کنترل کند. زانوی انسان دارای دو مینیسک داخلی و خارجی است و در حکم ضربه‌گیر برای زانو عمل کرده و سبب می‌شود که زانوها حالتی پایدار داشته باشند.

پارگی مینیسک زانو

از جمله آسیب‌ها و مشکلاتی است که بیشتر در بین افراد ورزشکار و در انجام فعالیت هایی که با پیچ خوردن و یا خم شدن ناگهانی زانو همراه هستند، مشاهده می شود. بطوریکه اگر زانوی خود را در حال تحمل وزن، بطور ناگهانی بچرخانید، ممکن است مینیسک آسیب دیده و پاره شود. در ورزش‌هایی مانند فوتبال و تنیس که بطور مکرر با چرخش ناگهانی زانو همراه هستند، فشار ناگهانی و زیاد می‌تواند سبب پارگی و آسیب مینیسک شود.

همچنین عوامل دیگری چون چمباتمه زدن طولانی مدت، بلند کردن بار سنگین و فشار واردکردن مستقیم به زانو می‌تواند موجب کشیدگی و یا پارگی مینیسک شود.

پارگی مینیسک می‌تواند در هر سنی رخ دهد و در بیشتر موارد با آسیب به رباط صلیبی قدامی همراهی دارد. با افزایش سن، تغییرات دژنراتیو زانو می تواند منجر به پارگی مینیسک با آسیب کم یا حتی بدون آسیب وارده شود.

بیشتربخوانید:

پارگی مینیسک زانو

علائم آسیب و پارگی مینیسک زانو

در اولین مرحله بعد از پارگی، ممکن است 24 ساعت یا بیشتر طول بکشد تا درد و تورم شروع شود، این درد در مواردی خفیف و اندک بوده و شخص می‌تواند فعالیت‌های روزانه را انجام دهد. اگر بخشی از مینیسک پاره شده،  بین ساق و استخوان ران گیر کند، شاهد درد شدیدی خواهیم بود.

در زمانی که پارگی خفیف باشد، همراه پارگی، درد کمی حس شده و شخص قادر است با احساس دردی که دارد همچنان به فعالیت بپردازد. بعد از گذشت 1 یا 2روز شاهد تورم زانو بوده که همچنان امکان ادامه  فعالیت وجود دارد. تقریباً  طی 2 الی 3 هفته درد و تورم از بین می‌رود.

در آسیب و پارگی‌های شدید بعد از ضربه، بلافاصله درد شدیدی حس گردیده و تورم ایجاد شده، طی 2 الی 3 روز افزایش می‌یابد. به دلیل درگیر شدن تکه‌ای از مینیسک پاره شده در مفصل، زانو حالتی قفل‌شده پیدا می‌کند و فرد ممکن است قادر به صاف کردن زانوی خود به‌طور کامل نباشد. در زانو احساس عدم تعادل نیز احساس می‌گردد.

اگر مینیسک خارجی آسیب‌دیده یا پاره شود درد در منطقه خارجی زانو حس می‌شود و اگر مینیسک داخلی آسیب ببیند درد در ناحیه داخلی زانو به وجود می‌آید. اگر پارگی مینیسک در حاشیه خارجی ایجاد شود می‌تواند سبب همارتروز یا خونریزی داخلی مفصل گردد.

به‌طورکلی علائم این عارضه در درد مفصل زانو، ورم، قفل شدن زانو، محدودیت حرکتی زانو و لنگیدن خلاصه می‌شود.

 بیشتربخوانید:

علت علائم و درمان پارگی مینیسک زانو (2)

تشخیص آسیب و پارگی مینیسک

پس از دریافت شرح حال توسط بیمار، معاینه دقیق به‌طور فیزیکی انجام می‌شود. بعضی موارد ممکن است که بعضی از مشکلات نیز علائمی شبیه به این مورد را داشته باشند لذا برای تشخیص صحیح از روش‌های تصویربرداری مختلف بخصوص ام آر آی استفاده می‌شود.

درمان آسیب و پارگی مینیسک بدون عمل جراحی

در مواردی به دلیل نوع آسیب‌ها عمل جراحی لازم نیست و در این مدت می‌توان با رعایت کردن موارد زیر به درمان آن کمک کرد:

استراحت: عدم فعالیت زانو و برای عدم تحمل فشار بهتر است از عصای زیر بغل استفاده شود.

یخ درمانی: کمپرس آب یخ به مدت چند دقیقه و چند بار در روز برای این موارد توصیه شده و دقت کنید که یخ به‌طور مستقیم روی زانو قرار نگیرد.

بانداژ و کمپرس: برای کم کردن تورم از این روش استفاده می‌شود.

بالا قرار دادن: برای کم کردن مقدار تورم در زمان استراحت، زانو بالاتر از سطح قلب قرار گیرد.

احتمال تجویز دارو برای تسکین درد نیز توسط پزشک فراوان است.

درمان آسیب‌های مینیسک با جراحی

در زمانی که آسیب‌ها و علائم اولیه به‌طور مکانیکی باشند از جمله قفل شدگی زانو، جراحی نتایج بهتری را به همراه خواهد داشت.

 بیشتربخوانید:

علت علائم و درمان پارگی مینیسک زانو (1)

انواع جراحی برای درمان آسیب و پارگی مینیسک در نظر گرفته می‌شود:

جراحی‌ترمیم مینیسک: در این روش ترمیمی آناتومی زانو به فرم و حالت طبیعی خود بازگردانده شده و اگر با موفقیت انجام شود اثرات مثبت طولانی به همراه دارد.

پیوند مینیسک: از عضو اهدا شده توسط فرد متوفی برای این کار استفاده می‌شود. برای موارد پارگی حاد مینیسک استفاده نمی‌گردد.

روش جراحی آرتروسکوپی: روشی عالی و کم تهاجمی است که با داخل شدن لوله و تجهیزات کوچک در ناحیه آسیب‌دیده انجام می‌شود. با دیدن تصاویر داخلی و کنترل آن از خارج بدن، بخشی از مینیسک برداشته می‌شود. البته بهتر است حداکثر مقدار مینیسک حفظ شود. در این عمل نیاز به جراحی سخت و باز کردن بافت و بخیه نیست و با کنترل خوبی خارج از عضو انجام می‌شود و مراحل کار توسط صفحه نمایش قابل‌مشاهده است.

توانبخشی بعد از درمان مینیسک

پس‌ازآنکه ترمیم و روش‌های درمانی برای فرد انجام پذیرفت، نیاز به بازتوانی و ورزش ضروری به نظر می‌رسد. ورزش‌های مشخص و منظم باهدف حفظ نمودن توان و قدرت عضله‌ها در ناحیه اطراف زانو و محدوده حرکتی مفاصل لازم و ضروری است. برنامه توان‌بخشی تمرینات متنوعی دارد که بخش مهمی از آن در منزل قابل انجام است و توسط پزشک به بیمار توصیه می‌شود.

قوی نگه‌داشتن ماهیچه‌های ران، گرم کردن خوب بدن قبل فعالیت، استراحت خوب ، کفش‌های مناسب و مقاوم، حفظ کردن انعطاف بدنی و عدم افزایش ناگهانی شدت حرکات ورزشی می‌تواند از جمله عواملی باشند که خطر ابتلا به این عارضه را کاهش می دهند.

با انجام توصیه‌های پزشک در زمان درمان و بعد از درمان می‌توانید روند بهبودی را تسریع کرده و پس از گذشت این دوران، اثرات مثبت و ماندگارتری را مشاهده نمایید.