به قلم : دکتر حمید عمادی کوچک ؛ متخصص بیماری‌های عفونی
تحریریه زندگی آنلاین : فصل پاییز با سرد شدن هوا، ازدحام در فضاهای عمومی با درب و پنجره‌های بسته موجب گسترش قطرک‌های تنفسی حاوی ویروس‌های احتمالی و درنهایت عاملی مهم در شیوع بیماری شایع فصل، آنفولانزا و اصطلاحاً سرماخوردگی است. در کنار عفونت‌های فصلی دستگاه تنفس، شیوع بیماری ویروسی آنفولانزا مطرح است، طی دو سال گذشته به دلیل اپیدمی کووید، نکات بهداشتی ازجمله زدن ماسک رعایت می‌شد ولی امسال به دلیل کم‌توجهی مردم به استفاده از ماسک تنفسی احتمالاً آنفولانزا شیوع بالایی خواهد داشت.واکسن آنفولانزای فصلی در آستانه شروع فصل سرما در نیمکره شمالی، اواخر شهریور برابر با اواخر سپتامبر در داروخانه توزیع می‌شود.امسال واکسن آنفولانزا تولید داخل موسوم به فلوگارد که واکسن با فناوری نوترکیب است را در برنامه واکسیناسیون داریم؛ هرسال دو واکسن فرانسوی و هلندی در کشور وجود داشت ولی امسال واکسن ایرانی آنفولانزای فصلی هم در اختیار هم‌وطنان قرارگرفته است و وزارت بهداشت توصیه کرده هر فردی که می‌تواند واکسن آنفولانزا تزریق کند.
بیشتربخوانید:
اصلاح تغذیه و سبک زندگی در فصل پاییز
ضرورت تزریق واکسن در گروه های پرخطر
توصیه می‌شود همه کودکان تا سالمندان بخصوص افراد بالای 65سال واکسن آنفولانزا بزنند ولی برخی افراد مانند زنان باردار، افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت، بیماران تنفسی، بیماران قلبی، بیماران ریوی، بیماران کبدی و کلیوی، افرادی که شیمی‌درمانی می‌شوند یا داروهایی مصرف می‌کنند که سیستم ایمنی آنان را تضعیف میکند، کودکان، افراد چاق در اولویت بالاتری قرار دارند و باید حتماً واکسن تزریق کنند، چون اگر مبتلابه آنفولانزا بشوند احتمال مرگ آنان زیاد است پس باید برای پیشگیری حتماً واکسن تزریق کنند.
تفاوت واکسن داخلی با وارداتی
به‌عبارت‌دیگر واکسن‌های وارداتی بر پایه تخم‌مرغ ساخته‌شده‌اند اما واکسن آنفولانزا ایرانی با فناوری نوترکیب ساخته‌شده و بخش‌هایی از سطح ویروس به‌واسطه فناوری نوین تولیدشده است. واکسن‌های نوترکیب اثربخشی و ایمنی‌زایی بیشتری دارد، چون میزان آنتی‌ژن موجود در واکسن سه برابر است؛ واکسن‌های نوترکیب برای افرادی مانند سالمندان که پاسخ ایمنی‌زایی کمتری نسبت به واکسن‌های با فناوری قدیمی داشته‌اند توصیه می‌شود پس به همین خاطر افراد سالمند و بالای 65سال از واکسن نوترکیب تولید داخل استفاده کنند، چون اثربخشی بیشتری دارد. واکسن فلوگارد برای افراد بالای هجده سال توصیه‌شده و جهت افراد سنین پایین‌تر هنوز دستورالعملی اعلام‌نشده است، اما واکسن‌های وارداتی بر پایه تخم‌مرغ اثربخشی کمتر و احتمال عوارض کمتری دارند و برای کودکان نیز توصیه می‌شود، البته اگر حساسیت نداشته باشند.
واکسن ساخت ایران، تمامی مراحل بررسی‌های علمی و بالینی خود را پشت سر گذاشته و مجوز توزیع و مصرف دریافت کرده است، افزود: بعد از شیوع کووید شرکت‌های دانش‌بنیان کشورمان چابک شدند و به سمت تولید انواع واکسن‌های موردنیاز کشور حرکت کرده‌اند که نمونه آن تولید واکسن نوترکیب آنفولانزای فصلی، همچنین واکسن ضدویروس پاپیلومای انسانی در کشور است.
همیشه بین مصرف واکسن یا داروی خارجی و ایرانی بحث‌هایی وجود داشته ولی در این مورد باید گفت تفاوت مهم در فناوری تولید آن است که واکسن نوترکیب اثربخشی بیشتری دارد.
بیشتربخوانید:
این میوه پاییزی برای تقویت سیستم ایمنی بدن موثر است
بهترین زمان برای تزریق واکسن آنفولانزا
اوج اثربخشی واکسن حدود دو ماه بعد از تزریق آن است؛ اوج آنفولانزا در تهران معمولاً دی و بهمن است پس اگر بخواهیم برای این زمان ایمن زایی کرده باشیم بهتر است که مهرماه و اوایل آبان واکسن آنفولانزا تزریق کنیم.
همیشه با کمبود واردات واکسن در کشور مواجه بودیم و تقریباً اواسط مهرماه واکسن آنفولانزا، نایاب می‌شد ولی امسال با تولید واکسن آنفولانزای نوترکیب ایرانی به‌احتمال‌زیاد این مشکل پیش نخواهد آمد؛ امسال به خاطر بحث رقابت، شرکت‌های خارجی حجم بیشتری از واکسن وارد کشور کردند و بعید است که با کمبود واکسن در آبان مواجه بشویم.
بیماری های مسری در نیمه دوم سال
در کنار آنفولانزا و عفونت‌های تنفسی باید بدانیم که اگرچه بیماری کووید از حالت شدید و کشنده خود به عارضه خفیف‌تری تبدیل‌شده و مانند گذشته موجب مرگ نمی‌شود اما به‌شدت مسری است و افراد را سریع درگیر میکند. برخی افراد علائم تنفسی، آبریزش بینی، گلودرد دارند ولی در برخی دیگر بیماری کووید به شکل علائم گوارشی خودنمایی میکند؛ در منزل وقتی همه افراد یک‌باره با همدیگر در عرض مدت کوتاهی با این علائم روبرو می‌شوند، یعنی به‌احتمال خیلی زیاد بیماری کووید گرفته؛ اما آنفولانزا اینطور سریع مسری نیست.
اکنون با سه بیماری مواجه هستیم که با شروع فصل سرما هرکدام از این بیماری‌ها قابلیت تبدیل به اپیدمی دارند(انواع کووید، آنفولانزا، سرماخوردگی) پس باید توانایی افتراق داشته باشیم ولی آنچه مهم است باید ماسک زدن را جدی بگیریم و به شستشوی دست‌ها اهمیت دهیم.
بیشتربخوانید:
با مصرف این گیاه با سرماخوردگی خداحافظی کنید
توصیه آخر
رعایت اصول بهداشتی و استفاده از ماسک در محیط‌های شلوغ باید جدی باشد؛ اگر به هر یک از علائم این بیماری‌های ویروسی فصل مبتلا شدیم باید چند روزی در منزل استراحت کنیم چون بهترین درمان این بیماری‌ها استراحت در منزل است. اینکه در منزل بمانیم و استراحت کنیم دو حسن مهم دارد یکی اینکه فرد زودتر بهبود میابد و دیگر اینکه سایر افراد جامعه و اطرافیان را نیز مبتلا نمی‌کند؛ پس اگر رعایت نکنیم شاید با اپیدمی‌های وسیع و مرگ‌ومیر در افرادی که زمینه برخی بیماری‌های رادارند مواجه بشویم.
