مترجم : مرضیه عارف
تحریریه زندگی آنلاین : این عارضه استخوان هارا ضعیف می کند و آنها را مستعد شکستگی های ناگهانی و غیرمنتظره می کند. این بیماری اغلب بدون هیچ علامت یا دردی پیشرفت می کند و تا زمانی که استخوان ها شکسته نشود، مشخص نمی شود. شما می توانید اقداماتی را برای پیشگیری از این بیماری انجام دهید و درمان هایی نیز وجود دارد.
پوکی استخوان چیست؟
واژه پوکی استخوان به معنای استخوان متخلخل به این معنی است که توده و استحکام استخوانی کمتری وجود دارد. تا زمانی که استخوان های ضعیف شده باعث شکستگی های دردناک نشود این بیماری کشف نمی شود. بیشتر شکستگی ها در ناحیه لگن، مچ دست و ستون فقرات اتفاق می افتد.
چه کسانی به پوکی استخوان مبتلا می شوند؟
حدود 200 میلیون نفر در سراسر جهان به پوکی استخوان مبتلا هستند. در ایالات متحده ، این رقم حدود 54 میلیون نفر است . زنان 4 برابر بیشتر از مردان در معرض ابتلا به این بیماری هستند. بعد از 50 سالگی ، از هر دو زن یک نفر و از هر چهار مرد یک نفر در طول زندگی خود دچار شکستگی ناشی از پوکی استخوان می شوند. 30 درصد دیگر تراکم استخوان پایینی دارند که آنها را در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان قرار می دهد. این وضعیت استئوپنی نامیده می شود. طبق آخرین آماردر ایران حدود 26 میلیون نفر در وضعیت استئوپنی قرار دارند.
بیش از 2 میلیون شکستگی در سال در اثر پوکی استخوان اتفاق می افتد و این تعداد همچنان در حال افزایش است. اقداماتی وجود دارد که می توانید برای جلوگیری از بروز پوکی استخوان انجام دهید. اگر پوکی استخوان دارید ، درمان ها می توانند سرعت تحلیل رفتن استخوان هارا کاهش دهند.
بیشتربخوانید:
ضربه فنی پوکی استخوان با ویتامین D
راه برای جلوگیری از پوکی استخوان
چه عواملی باعث پوکی استخوان می شوند؟
استخوان های شما از بافت زنده و در حال رشد ساخته شده اند. داخل استخوان سالم شبیه اسفنج است. به این قسمت از استخوان ترابکولار میگویند. یک پوسته بیرونی از استخوان متراکم در اطراف استخوان اسفنجی پیچیده می شود. این پوسته سخت قشر مغز استخوان نامیده می شود. هنگاهی که پوکی استخوان رخ می دهد، سوراخ های بزرگترو بیشتر در قسمت اسفنج ایجاد می شود که باعث ضعیف شدن داخل استخوان می شود. استخوان ها از بدن و اندام های حیاتی بدن محافظت می کنند . همچنین کلسیم و سایر مواد معدنی را برای بدن ذخیره می کنند. زمانی که بدن به کلسیم نیاز دارد، تجزیه می شود و استخوان را بازسازی می کند. این فرایند که بازسازی استخوان نامیده می شود ، کلسیم مورد نیاز بدن را تامین می کند و در عین حال استخوان ها را قوی نگه می دارد.
تا حدود 30 سالگی ، به طور معمول بیشتر از آنچه که از دست می دهید ، استخوان می سازید. پس از 35 سالگی ، تجزیه استخوان سریعتر از تشکیل آن اتفاق می افتد، که باعث از بین رفتن تدریجی توده استخوانی می شود. اگر پوکی استخوان دارید ، توده استخوانی را با سرعت بیشتری از دست می دهید. پس از یائسگی ، تجزیه استخوان با سرعت بیشتری اتفاق می افتد.
علائم پوکی استخوان چیست؟
معمولا هیچ علائمی برای پوکی استخوان وجود ندارد. به همین دلیل است که گاهی اوقات آن را یک بیماری خاموش می نامند. با این حال، باید مراقب موارد زیر باشید:
کوتاه شدن قد ( حدود 2و نیم سانتی متر )
تغییر در وضعیت بدن ( خمیدگی )
تنگی نفس ( ظرفیت کمتر ریه به دلیل فشرده شدن قفسه سینه )
شکستگی استخوان
درد در قسمت پایین کمر
بیشتربخوانید:
3 راه برای جلوگیری از پوکی استخوان
چه افرادی در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان هستند؟
عوامل خطر زیادی وجود دارد که شانس ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می دهد که دو مورد از مهمترین آنها جنسیت و سن است.
خطر شکستگی های ناشی از پوکی استخوان در همه افراد با بالا رفتن سن افزایش می یابد.با این حال، زنان بالای 50 سال یا زنان یائسه بیشترین خطر ابتلا به پوکی استخوان را دارند. زنان در 10 سال اول یائسگی دچار تحلیل سریع استخوان می شوند، زیرا یائسگی تولید استروژن را کند می کند ، استروژن هورمونی است که از تحلیل استخوان به شدت محافظت می کند.
سن و پوکی استخوان بر مردان نیز تاثیر می گذارد. شاید تعجب کنید اگر بدانید که مردان بالای 50 سال بیشتر در معرض شکستگی استخوان ناشی از پوکی استخوان هستند تا سرطان پروستات. سالانه در حدود هشتاد هزار مرد دچار شکستگی لگن می شوند. آمار مردانی که پس از شکستگی لگن جان خود را از دست می دهند بیشتر از زنان است.
خطر ابتلا به پوکی استخوان با قومیت شما نیز مرتبط است. زنان قفقازی و آسیایی بیشتر در معرض ابتلا به پوکی استخوان هستند. با اینحال، زنان آفریقایی، آمریکایی -اسپانیایی تبار نیز در معرض خطر هستند.
عامل دیگر ساختار استخوان و وزن بدن است. افراد ریزه اندام و لاغر در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به پوکی استخوان هستند، زیرا استخوان کمتروظریف تری برای از دست دادن نسبت به افراد درشت تر دارند.
سابقه ی خانوادگی نیز در خطر ابتلا به پوکی استخوان نقش دارد. اگر والدین یا پدربزرگ و مادربزرگ شما علائمی از پوکی استخوان ، مانند شکستگی لگن پس از یک زمین خوردن جزئی داشته اند، ممکن است خطر ابتلا به این بیماری در شما افزایش یابد.
در نهایت، برخی از شرایط پزشکی و داروها خطر ابتلا را افزایش می دهند. اگر هر یک از شرایط زیر را دارید یا داشته اید که برخی از آنها به سطح نامنظم هورمون مربوط می شود، بهتر است هر چه زودترآزمایشات لازم از نظر پوکی استخوان را در نظر بگیرید.
پرکاری تیروئید، پاراتیروئید یا غدد فوق کلیوی، سابقه جراحی چاقی ( کاهش وزن ) یا پیوند عضو، درمان هورمونی برای سرطان سینه یا پروستات یا سابقه پریود نشدن ، بیماری سلیاک یا بیماری التهابی روده، بیماری های خونی مواردی هستند که ممکن است خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش دهند.
برخی از داروها عوارض جانبی ایجاد می کنند که ممکن است به استخوان آسیب برساند و منجر به پوکی استخوان شود. اینها شامل استروئیدها، داروهای سرطان سینه و داروهای مربوط به تشنج است.
ممکن است بر این باور باشید که هر عامل خطر مربوط به عواملی است که خارج از کنترل شماست، اما این درست نیست. شما به برخی از عوامل کنترل دارید. عواملی که شما بر آنها کنترل دارید شامل موارد زیر هستند:
عادات غذایی: اگر بدن شما کلسیم و ویتامین D کافی نداشته باشد، احتمال ابتلا به پوکی استخوان افزایش می یابد. گرچه اختلالات غذایی مانند پرخوری عصبی یا بی اشتهایی از عوامل خطر هستند، اما قابل درمان هستند.
سبک زندگی: افرادی که سبک زندگی کم تحرک دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان هستند.
مصرف دخانیات: سیگار خطر شکستگی را افزایش می دهد.
مصرف الکل: مصرف دوباریا بیشتر الکل در روز خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می دهد.
پوکی استخوان چگونه تشخیص داده می شود؟
پزشک شما می تواند آزمایشی را تجویز کند تا اطلاعاتی را در مورد سلامت استخوان های شما قبل از شروع مشکلات به دست آورد. آزمایش تراکم مواد معدنی استخوان(BMD) نیز یکی از راه های تشخیص این عارضه است.
تمام زنان بالا 65 سال باید آزمایش تراکم استخوان انجام دهند. اسکن DEXA نیز ممکن است برای تشخیص بیماری افرادی که عوامل خطر ابتلا به پوکی استخوان را دارند انجام شود. مردان بالای 70 سال یا مردان جوانی که عوامل خطر ابتلا در آنها مشاهده می شود باید آزمایش تراکم استخوان را انجام بدهند.
پوکی استخوان چگونه درمان می شود؟
درمان پوکی استخوان می تواند شامل ورزش، مکمل های ویتامین و مواد معدنی و دارو باشد. ورزش و مکمل ها اغلب برای کمک به پیشگیری از پوکی استخوان پیشنهاد می شود.
چه داروهایی برای درمان پوکی استخوان تجویز می شود؟
دسته های مختلفی از دارو ها برای درمان پوکی استخوان استفاده می شوند. پزشک شما با توجه به شدت بیماری شما نوع دارو را انتخاب می کند.
هورمون درمانی: این درمان شامل استروژن ، تستوستورون و تعدیل کننده گیرنده استروژن، رالوکسیفن می باشد. به دلیل احتمال لخته شدن خون ، سرطان های خاص و بیماری های قلبی ، درمان با استروژن احتمالا در زنانی که نیاز به درمان علائم یائسگی دارندو در زنان جوان تر استفاده می شود.
در مردان ممکن است تستوسترون برای افزایش تراکم استخوان تجویز شود.
رالوکسیفن : مانند استروژن عمل می کند. این دارو به شکل قرص موجود است و هر روز مصرف می شود. علاوه بر درمان پوکی استخوان در برخی از بانوان برای کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه استفاده می شود. این دارو برای درمان پوکی استخوان به مدت 5 سال استفاده می شود.
کلسی تونین- سالمون (Miacalcin – Fortical) : یک هورمون مصنوعی است که احتمال شکستگی ستون فقرات را کاهش می دهد، اما نه لزوما شکستگی لگن یا انواع دیگر شکستگی ها را. می توان آن را تزریق کرد یا از طریق بینی استنشاق کرد. عوارض جانبی شامل آبریزش بینی و سردرد برای فرم استنشاقی آن است. برای عوارض جانبی فرم تزریقی میتوان به بثورات و برافروختگی اشاره کرد. این دارو به عنوان انتخاب اولیه توصیه نمی شود. عوارض جانبی جدی تری مثل خطر ابتلا به سرطان نیز وجود دارد.
بیس فوسفونات: به عنوان داروی ضد جذب در نظر گرفته می شود، که در چندین فرمول و دوز مختلف در مارک های متفاوت وجود دارد. ممکن است بتوانید پس از 3 تا 5 سال مصرف این دارو را متوقف کنید و همچنان از مزایای آن برخوردار شوید. همچنان این دارو به عنوان داروی ژنریک در دسترس است.
عوارض جانبی احتمالی برای این دارو شامل علائم شبه آنفولانزا، سوزش سر معده و اختلال در عملکرد کلیه است. عوارض جانبی بالقوه جدی نیز وجود دارد، مانند وقوع نادر آسیب استخوان فک ( استئونکروز فک ) یا شکستگی های غیر معمول استخوان ران ، که این حوادث با استفاده طولانی مدت ( بیش از 5 سال ) افزایش می یابد.
بیولوژیک : دنوسومب Denosumab محصولی است که به صورت تزریقی هر شش ماه یکبار برای زنان و مردان در دسترس است. اغلب زمانی استفاده می شود که در سایر درمان ها شکست خورده باشید. این دارو را می توان حتی در موارد کاهش عملکرد کلیه استفاده کرد. اثرات طولانی مدت آن هنوز مشخص نیست. اما عوارض جانبی بالقوه جدی شامل مشکلات احتمالی استخوان ران و یا فک و عفونت جدی را دارد.
عوامل آنابولیک : این محصولات در افرادی که پوکی استخوان دارند، استخوان سازی می کند. در حال حاضر سه مورد از این محصول تایید شده است:
روموسوسومب Romososumab-aqqg)) برای زنان یائسه که در معرض خطر بالا شکستگی هستند تایید شده است. این محصول هم باعث تشکیل استخوان جدید می شود و تجزیه استخوان را کاهش می دهد. دوبار پشت سر هم در ماه تزریق می شود و محدودیت زمانی این تزریق یک سال می باشد.
تری پاراتاید ( Teriparatide ) و آبالوپاراتاید (Abaloparatide ) داروهای تزریقی هستند که روزانه به مدت 2 سال تجویز می شوند.
چه زمانی پوکی استخوان را باید با دارو مداوا کرد؟
زنانی که تست تراکم استخوان آنها کمتر از حد معمول نشان می دهد، باید درمان را برای کاهش خطر شکستگی شروع کنند. بسیاری از زنان در صورت ابتلا به استئوپنی ، یعنی ضعف استخوانی که به شدت پوکی استخوان نیست، نیز نیاز به درمان دارند.
مکمل
مهم است که به یاد داشته باشید که مکمل های غذایی ، اگرچه در همه جا بدون نسخه و آنلاین در دسترس هستند، به صورتی که داروهای تجویزی تنظیم میشوند ، موثر نیستند. همچنان اگر دارویی گیاهی و طبیعی است به این معنی نیست که بی خطر است.
ممکن است پزشک شما مقادیر کافی کلسیم و ویتامین D را تجویز کند. اگر بتوانید این نیازهارا با یک برنامه غذایی صحیح برآورده کنید بهتر است اما ممکن است نتوانید این کار را انجام دهید. مکمل های گیاهی وجود دارد که برخی از آنها بر پایه جلبک هستند.
مقدار توصیه شده کلسیم مصرف روزانه 1000 تا 1200 میلی گرم از طریق رژیم غذایی یا مکمل است. مصرف بیشتر از این مقدار استحکام بیشتری در استخوان ایجاد نمیکند. اما ممکن است با افزایش خطر سنگ کلیه ، تجمع کلسیم در رگ های خونی و یبوست همراه باشد.
نظرات مختلفی در مورد سطوح لازم ویتامین D وجود دارد، گاهی بسیاری از افراد سطح کافی این ویتامین را ندارند و ممکن است نیاز به مصرف مکمل داشته باشند. پزشکان از طریق آزمایش این مقدار راتشخیص می دهند.
مکمل های دیگری نیز وجود دارد که برای این عارضه معرفی شده اند. یکی از آنها ( استرانیسم ) است که در ایالات متحده تایید نشده است. نسخه ی دیگری از آن به نام (استرانسیم رانلات ) در اتحادیه اروپا در دسترس بود که به دلیل عوارض جانبی جدی از بازار خارج شد.
چگونه میتوان از پوکی استخوان جلوگیری کرد؟
رژیم غذایی و سبک زندگی شما دو عامل مهمی هستند که می توانید برای جلوگیری از پوکی استخوان کنترل کنید. جایگزینی استروژن از دست رفنه با هورمون درمانی همچنین یک دفاع قوی در برابر پوکی استخوان در زنان یائسه ایجاد می کند. برای کسانی که به مکمل ها نیاز دارند، به یاد داشته باشید که بدن شما می تواند 500 میلی گرم کلسیم را در یک زمان جذب کند. شما باید مکمل های کلسیم خود را در دوزهای منقسم مصرف کنید، زیرا بیش از 500 میلی گرم جذب نمی شود.
ویتامین D همچنین مهم است زیرا بدن را قادر به جذب کلسیم می کند. این ویتامین را می توان با قرار گرفتن در معرض نور خورشید چند بار در هفته یا با نوشیدن شیر غنی شده به دست آورد.
در برخی موارد ممکن است به شما گفته شود که ویتامین D بیشتری مصرف کنید. به عنوان مثال ، ممکن است به شما گفته شود، به جای کربنات کلسیم ، سیترات کلسیم مصرف کنید. سیترات کلسیم برای کار کردن نیازی به اسید ندارد، بنابراین برای افرادی که آنتی اسید مصرف می کنند انتخاب بهتری است.
حفظ یک سبک زندگی سالم میتواند میزان تحلیل استخوان را کاهش دهد. یک برنامه ورزشی منظم شروع کنید. ورزشهایی که باعث می شود عضلات شما در برابر نیروی جاذبه کار کنند ( مانند، پیاده روی، دویدن، ایروبیک و وزنه برداری ) برای تقویت استخوان ها بهترین هستند.
الکل زیاد مصرف نکنید، مقادیر بیش از حد کافئین استفاده نکنید، به هیچ وجه از تنباکو استفاده نکنید.
مراقب راه رفتن در داخل و خارج خانه باشید و سعی کنید زمین نخورید.
My.clevelandclinic.org