سرفه یک بازدم انفجاری است که سبب پیدایش یک مکانیزم محافظتی طبیعی جهت پاک نمودن مجاری تنفسی از ترشحات و اجسام خارجی می‌شود.
برونش‌ها و نای آنقدر به لمس سبک حساس هستند که مقادیر بیش از حد ماده خارجی یا هر علت تحریکی دیگر موجب شروع رفلکس سرفه می‌شود. حنجره و کارینا (محلی که در آن نای به دو برونش تقسیم می‌شود) بسیار حساس هستند و برونشیول‌های انتهایی و حتی حبابچه‌ها به محرک‌های شیمیایی سوزانده از قبیل دی‌اکسید گوگرد و گاز کلر حساس هستند.
بیشتربخوانید:
10 ماده غذایی برای آنکه راحت‌تر نفس بکشید
دلایل ایجاد سرفه
سرفه می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد از جمله:
- ترشحات اضافی مجاری هوایی، ریه و ...
- قرار گرفتن در مقابل مواد شیمیایی که سبب تحریک ریه شده و التهاب مجاری را به دنبال دارد
- ابتلا به برخی بیماری‌ها مانند سیاه سرفه، آسم، آبسه‌های ریوی، پنومونی و بیماری‌های قلبی
- مصرف دارو‌های مهار کننده آنزیم مبدل آنژیوتانسین در بیماران قلبی
یا سرفه در اثر مکانیزم حفاظتی ریه علیه اجسام خارجی‌ای که از طریق استنشاق (دود سیگار، گرد وغبار و …) یا ترشحات مجاری هوایی فوقانی، شیره معدی و اجسام خارجی دیگر که وارد ریه می‌شوند، آغاز می‌گردد. زمانی که سرفه به علت ترشحات مجاری هوایی فوقانی و شیره معدی پدید می‌آید، امکان دارد عامل اولیه ناشناخته باقی مانده و سرفه بطور مرتب ادامه یابد. قرار گرفتن طولانی مدت در برابر برخی محرک‌ها، سبب التهاب مجاری هوایی شده و سبب تشدید سرفه می‌شود. هر بیماری‌ای که به التهاب، تنگی یا تحت فشار قرار دادن مجاری هوایی بینجامد می‌تواند با سرفه همراه باشد.
بیشتربخوانید:
دمنوش هایی که برای کنترل عفونت در بدن موثرند
چه زمانی می‌توان گفت که یک سرفه خطرناک است؟
سرفه بیماری نیست، بلکه هشدار است. مثلا فرض کنید نوجوانی ده ساله داریم که سرفه می‌کند، اماتب ندارد و مشکلش با بی اشتهایی و کاهش وزن همراه نیست و در کل فرد سرحالی است، اما هنگامی که برخی مواد غذایی مانند چیپس را می‌خورد، سرفه اش بیشتر می‌شود.
از این جهت می‌فهمیم سرفه‌های این نوجوان خطرناک نیست و بیشتر جنبه حساسیت دارد که درمان ساده‌ای برای آن در نظر گرفته می‌شود، اما هنگامی که همراه سرفه تب داشته باشید یا از پره‌های بینی برای انجام آن، استفاده کنید یا آن که به شدت قلب تان بتپد، احتمالا مبتلا به آنفلوآنزا هستید که ممکن است خطرناک باشد؛ بنابراین بسته به نوع علائم همراه با سرفه، میزان خطرناک بودن آن تشخیص داده می‌شود.
گاهی کودکان شب هنگام به سرفه می‌افتد یا آن که تعداد سرفه هایشان بیشتر از قبل یا صبح هنگام، علائم سرفه ناپدید می‌شود. آیا می‌توان گفت که سرفه‌های شبانه با سرفه‌های روزانه تفاوت دارد؟
سرفه از بابت زمان بروز آن اهمیت خاصی ندارد و نمی‌توانیم بگوییم سرفه شب هنگام خطرناک‌تر از سرفه‌های صبحگاهی است؛ بنابراین بروز این عارضه در ساعات مختلف شبانه روز اهمیتی ندارد بلکه منشا آن باید مورد بررسی قرار گیرد.
سرفه و عوارض آن
سرفه می‌تواند باعث ایجاد درد در دیواره قفسه سینه و دیواره شکم، بی‌اختیاری ادراری و خستگی. بعضی وقت‌ها، حملات سرفه می‌تواند سبب سنکوپ شود که این امر می‌تواند در اثر فشار بسیار مثبت داخل قفسه سینه و آلوئل، کاهش بازگشت وریدی و کاهش برون‌ده قلبی صورت بپذیرد. با وجود آنکه در بیمارانی که از سایر جهات سالم هستند، سرفه می‌تواند سبب شکستگی دنده گردد، اما وقوع این عارضه احتمال وقوع شکستگی‌های پاتولوژیک ناشی از میلوم مولتیپل و استئوپروز را افزایش می‌دهد.
انواع سرفه
• سرفه خشک که هیچ گونه ترشح خاصی ندارد
• سرفه خلط دار که همراه با ترشحاتی است
بیشتر بخوانید:
7خاصیت شگفت انگیز بابونه
بهترین دمنوش برای درمان سرماخوردگی
راه‌های پیشگیری
- نباید در فضای داخل خانه دخانیات مصرف شود. برخی از افراد فکر می‌کنند اگر در داخل خانه و نزدیک به پنجره با راه‌های خروجی هوا سیگار بکشند، دودش پخش نخواهدشد؛ این فکر کاملا اشتباه است. دود سیگار در خانه می‌ماند و آلوده کننده است.
- نباید حیوان خانگی را داخل خانه نگهداشت. چون محیط بسته منزل اجاره تهویه مناسب را نمی‌دهد و و جود حیوانات آلرژی زا و آلوده کننده هوای خانه است.
- باید آشپزخانه‌ها بسته باشند. آشپزخانه این بیشتر از آشپزخانه‌های بسته، هوای خانه را آلوده می‌کند. زیرا دود ناشی از پخت و پز بر سینه می‌نشیند و آسیب رسان است. حتی باید هنگام آشپزی از ماسک استفاده کرد.
- نباید در منزل از شومینه استفاده کرد. چون وجود شومینه خود از علل آلودگی هوای خانه بوده و دود ناشی از آن برای سیستم تنفسی مضر است.
- باید پس از استحمام در حمام را ببندید. اگر در حمام‌هایی که پس از استفاده باز بماند، آلودگی و رطوبت را به محیط منزل انتقال می‌دهد.
- باید در اتاق‌هایی که کامپیوتر قرار گرفته تهویه مناسب وجود داشته باشد. فن موجود در سیستم کامپیوتر، سبب آلودگی هوای اتاق می‌شود.
درمان سرفه
سرفه تحریکی بدون خلط را می‌توان با تجویز یک داروی ضد سرفه که آستانه مرکز سرفه را افزایش می‌دهد، مهار نمود. چنین دارو‌هایی عبارتند از کدئین (۱۵ میلیگرم، ۴ بار در روز) یا دارو‌های غیر مخدر مانند دکسترومتورمان (۱۵ میلی گرم، ۴ بار در روز). این دارو‌ها با از هم گسیختن حملات همیشگی و طولانی مدت سرفه، سبب درمان غیر اختصاصی می‌شوند. البته یک سرفه خلط آور هیچگاه نباید مهار شود، زیرا احتباس خلط در نایژه‌ها، توزیع تهویه و هواگیری آلوئل‌ها و توانایی مقابله در عفونت را مختل می‌کند.
درمان‌های خانگی
آویشن
یکی دیگر از روش‌های درمان سرفه خشک و شدید دم کردن آویشن و نوشیدن دم نوش آن است.
آناناس
یافته‌های علم پزشکی حاکی از آن است که آنزیم بروملین موجود در ریشه و میوه آناناس در درمان موثر است. اغلب این میوه‌های موثر در درمان، با کاهش مخاط گلو و روان شدن آن به بهبود کمک می‌کنند.
عسل
یکی از موثرترین مواد غذایی در درمان سرفه عسل طبیعی است؛ عسل با تسکین دادن گلوی تحریک شده و صاف کردن غشای مخاطی سرفه را کاهش می‌دهد. عسل را می‌توان با موادی مانند فلفل، لیمو، شیر و دارچین ترکیب نموده و میل کنید.
پروبیوتیک‌ها
غذا‌ها و نوشیدنی‌های حاوی پروبیوتیک‌ها با دارا بودن میکروارگانیسم‌های خاصی در سلامتی و افزایش ایمنی و کاهش سرماخوردگی و سرفه ناشی از آن نقش مهمی دارند.
بخور آب گرم
استفاده از بخور آب فایده‌های زیادی دارد و با رفع گرفتگی بینی، مرطوب شده مجرا‌های تنفسی منجر به درمان سرفه می‌شود.
دم نوش‌های طبیعی
زنجبیل، پیازچه و عسل را به مدت ۱۵ دقیقه بجوشانید و چندین بار در طول روز از آن میل کنید. این ترکیب در کاهش سرفه شدید موثر است.
دم نوش عناب و زنجبیل، جوشاندن چوب دارچین نیز بسیار مفید است.
ترکیب نعنا و ثعلب نیز می‌تواند برای درمان سرفه مفید واقع شود. برگ‌های نعنا با مرطوب کردن گلو و شکستن موکوس خاصیت شفابخشی دارد. هم چنین شما می‌توانید نعنا را به صورت چای و یا بخور استفاده نمایید و از اثرات مفید آن بهره‌مند شوید.
برگ آووکادو
این گیاه برای درمان بیماری دستگاه تنفسی مفید است. مطالعات نشان می‌دهد برگ‌های آن منجر به کاهش سرفه و عفونت‌های سینوزیتی می‌شود. این گیاه حاوی ماده فلاونوئید است که با مرطول نگه داشتن گلو سرفه را کاهش می‌دهد و از التهاب گلو می‌کاهد.
گل ختمی
این گیاه با خاصیت ضد التهابی و ضد سرفه نوشیدنی مفیدی برای درمان و بهبود بیماری است. گل ختمی را می‌توان جوشانیده و به صورت چای مصرف نمود. ترکیب موسیلاژی و نرم کننده این گیاه در بهبود سرفه خشک موثر است.
