زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

به قلم : پروفسور کامران آزما ؛ متخصص طب فیزیکی و توانبخشی ؛ استاد دانشگاه

 تحریریه زندگی آنلاین : اکثر افراد با بسیاری از عوارض احتمالی و گاها زیان آور مصرف داروها  نظیر عوارض وپاسخ های ناخواسته و زیان اوری که می توانند بر سیستم گوارشی، کلیه ها یا سیستم قلبی عروقی باقی بگذارند، آشنایی دارند. و شاید کمتر بدانند که داروهایی هم هستند که مصرف آن ممکن است دردهای ناخواسته ای را ایجاد کند. در واقع  از سیستم اسکلتی عضلانی می توان بعنوان یکی از محل های مهم عوارض دارویی یاد کرد. بنابراین  در هر بیمار بخصوص با بیماری های زمینه ای و سنین بالا در صورت مراجعه با دردهای عضلانی و درد دست و پاها، بررسی و اخذ تاریخچه ای از داروهای مصرفی بعنوان علت احتمالی اهمیت دارد.

بیشتربخوانید:

جلوی مصرف بی رویه برخی آنتی بیوتیک ها گرفته شود

دلایل درگیری عضلات با عوارض داروها

عضلات بدلیل بالا بودن حجم توده بدن وخونرسانی بالا وهمچنین فعالیت و سوخت و ساز زیادی که دارند، مستعد صدمات مرتبط با داروها هستند. نشانه ها، تظاهرات، عوارض و اثرات ناخواسته دارویی بر روی عضلات  بسته به نوع دارو و حتی از یک فرد به فرد دیگر متفاوت است و خود را به اشکال مختلف از جمله  درد عضلانی و ضعف و یا افزایش سطح خونی آنزیم های عضلانی نشان میدهد. این علایم و نشانه ها معمولا هفته ها و یا ماه ها بعد از شروع مصرف دارو خود را نشان میدهد . در بعضی از موارد هم شروع این نشانه ها بصورت حاد بوده و می تواند با ناتوانی و ناخوشی  زیادی همراه باشد خوشبختانه بسیاری از این عوارض بخصوص در مراحل اولیه آن با قطع  داروی مسئول، برگشت پذیر است.

بررسی عوامل ایجاد کننده دردهای عضلانی

ذکر این نکته اهمیت دارد که بسیاری از بیماری های متابولیک نظیر کم کاری و یا پرکاری تیرویید یا بیماری های عضلانی ( میوپاتی ها ) و یا بیماری های التهابی می توانند علائم مشابهی را ایجاد کنند، بنابراین در یک بیمار با ضعف و یا دردهای عضلانی تشخیص ها و احتمالات زیادی بعنوان عامل ایجاد کننده مطرح است، تشخیص درد های عضلانی ناشی از دارو عمدتا از طریق رد کردن سایر علل  انجام می شود.

بیشتربخوانید:

این خوراکی خوشمره می تواند جایگزین آنتی‌بیوتیک‌ها باشد

داروهای دخیل در بروز دردهای عضلانی افراد

اگر چه بعضی از داروهای ضد ویروس و داروهایی که در درمان بیماری های روماتیسمی به کار میروند اثرات منفی برعضلات دارند، ولی  تعدادی از داروهای پایین  آورنده سطح کلسترول خون بعنوان شایع ترین و شناخته شده ترین داروهای با عوارض عضلانی یاد میکنیم. 10 تا 50 درصد و بطور متوسط یک سوم افرادی که  از داروهای دسته استاتین ها در جهت کاهش سطح چربی خون استفاده می کنند از  دردهای عضلانی در ناحیه بازوها شانه و یا لگن و ران و یا حساسیت در لمس عضلات یا ضعف عضلانی شکایت دارند. بستگی به شرایط بیمار  کاهش مقدار ، قطع موقت و یا تغییر نوع دارو بعضی از اقدام هایی است که یک پزشک برای اینگونه بیماران انجام میدهد. 

همچنین بسیاری از داروهای تجویزی می توانند بر اعصاب محیطی تاثیر گذاشته و شرایط درناکی را ایجاد کنند. بعضی از داروهای شیمی درمانی، آنتی بیوتیک ها ( ضد سل ) ، داروهای قلبی عروقی و ضدصرع می توانند اثرات ناخواسته و نامطلوبی بر اعصاب محیطی بدن ( نوروپاتی ) بخصوص در افرادی که بیماری های زمینه ای مثل دیابت دارند، داشته باشند.

 در مورد تاثیرات سوء داروها بر روی رشته های عصبی، پیشگیری بسیار اهمیت دارد زیرا درصورت تثبیت، درمان آن چالش برانگیز است و در مواردی به درمان های رایج مقاوم هستند. بیش از نیمی از بیمارانی که دسته های بخصوصی از داروهای شیمی درمانی مصرف میکنند، علایم و نشانه های حسی دال بر درگیری اعصاب محیطی را نشان داده و حالت درد و سوزش در کف دست و پا را دارند. تشخیص نروپاتی ( بیماری اعصاب محیطی ) ناشی از دارو که 4 درصد کل نوروپاتی ها را شامل میشود عمدتا بر اساس تاریخچه و شرح حال بیمار و رد سایر علل است. بعنوان مثال  در صورتی که یک بیمار هفته ها یا ماه ها بعد از شروع داروهای شیمی درمانی ازاحساس درد و یا گزگز و مورمور دست و پا شاکی گردد باید احتمال اینکه این علائم بدلیل مصرف دارو باشد در نظر گرفت.

بیشتربخوانید:

همه چیز درباره قرص آتورواستاتین Atorvastatin ؛ از نحوه مصرف تا عوارض

آشنایی با قرص سیتالوپرام ؛ از موارد مصرف تا عوارض