گفتگو : رضاحسینمردی – خبرنگار
تحریریه زندگی آنلاین : دکتر علی عبداللهی متولد 1342 شیراز دوران دبستان، راهنمایی و دبیرستان خود را در مدرسه البرز تهران و رازی شیراز گذراند. سال 1361 دوره پزشکی عمومی خود را در دانشگاه علوم پزشکی شیراز آغاز کرد و در سال 1368 به پایان به پایان رساند . سپس در دانشگاه علوم پزشکی تهران با پذیرش در دوره دستیاری تخصص رشته جراحی عمومی را با موفقیت به پایان رساند و سال 1373 دانشآموخته این رشته از دانشگاه علوم پزشکی تهران شد. وی برای گذراندن دورههای تکمیلی و فلوشیپ در جراحی سرطان، بهطور خاص سرطان سینه عازم آمریکا و انگلستان شد و در هر کشور به مدت دو سال، جمعاً چهار سال تحت آموزشهای لازم در این خصوص قرار گرفت.
بشتربخوانید:
کنترل سرطان نيازمند غربالگري رايگان(قسمت اول)
موضوع اپیدمی کرونا نیز به گسترش کمتحرکی و تغذیه نادرست، دامن زده است. نظر شما چیست؟
در مورد این بیماری بهترین توصیه تلاش برای افزایش سطح ایمنی بدن است. اینکه فقط مولتیویتامین و مکمل بخوریم مفهومی برای ارتقاء سطح ایمنی ندارد. باید دانست که بهترین چیز مصرف مایعات و از همه بهتر آب است. البته مصرف ویتامین ث، ویتامین دی بسیار مهم است که میتوان جهت تأمین آن مرکبات و لبنیات خورد یا بهطور روزانه کمی از نور خورشید بهره گرفت و از خشکبار نیز استفاده کرد. بجای قرص مولتیویتامین، خوردن سبزیها و میوهها خیلی ضروری و مهم است. طبق بررسی و پژوهشهای انجامشده توسط محققان و یا در پایاننامههای دانشجویی، متأسفانه گزارششده که بسیاری از افراد هفتهای فقط یک یا دومرتبه سبزی و سالاد مصرف میکنند که این رفتار خیلی بد است. من معتقدم خوردن سبزی و میوه در مقابل فواید و سودمندی، آنچنان بار اقتصادی و هزینه نخواهد داشت. سبزیخوردن، کاهو، خیار، هویج، شلغم، لبو... هزینه آنچنان نخواهد داشت. برخی از افراد سبزیها نمیخورند ولی مولتیویتامینهای گرانقیمت خارجی مصرف میکنند! توصیه اینکه اگر میخواهیم کرونا نگیریم باید سطح ایمنی را بالا برد؛ افزایش ایمنی بدن از خوردن مایعات ، سبزیها و میوهها آغاز میشود.
جلوگیری از یبوست چقدر برای سلامت اهمیت دارد؟
متأسفانه در کشور هیچکسی به فکر اهمیت اجابت مزاج و درمان یبوست نیست. توجه به این موضوع در دنیا آنقدر مهم مطرحشده که گفته میشود انجام اجابت مزاج دومرتبه در شبانهروز خیلی بهتر و سودمندتر از یکمرتبه است، حال چه برسد به اینکه برخی افراد متأسفانه چندین روز یکبار این اقدام فیزیولوژیک و مهم را انجام میدهند!حاصل هضم و جذب مواد غذایی در بدن ، مواد دفعی سمی یا در اصطلاح توکسیک به نام ادرار و مدفوع است. افزایش نیترات ، اوره، مواد زائد و کارسینوژن... در بدن پیرو یبوست مخاطره انگیز است. همانطور که زباله را شبهنگام از منزل خارج میکنید تا دفع و دور شود، مدفوع نیز همینطور است؛ تصور کنید چنانچه زبالهها چند روز از منزل خارج نشود چه اتفاقی میافتد؟ همین رخداد نیز در بدن اتفاق خواهد افتاد و مواد دفعی با بدن انسان رفتار بد و پیامدی ناگواری خواهند داشت. روده انسان دقیقاً مانند همین مثال زباله خانگی است و هرچه سریعتر از مواد دفعی تخلیه شود بهتر است. این نکته برای جلوگیری از ابتلا به سرطان سینه نیز مهم است.گفته میشود که فقط پنج درصد سرطان سینه ارثی است و حدود نودوپنج درصد آن به عوامل محیطی و زمینههای غیر وراثتی ارتباط دارد.
بیشتربخوانید:
کدام زخمهای صورت و دهان سرطانی است؟
غربالگری در تشخیص و درمان بهموقع بیماری بخصوص سرطان چقدر مهم است؟
غربالگری بهموقع بهعنوان عامل مهم پیشگیر در سرطان بسیار مهم است. اغلب ما عادت کردهایم که خودرو شخصی خود را چکاب دورهای انجام دهیم ولی چنین کار مشابه ای برای پایش سلامت بدن خود انجام نمیدهیم. اگر یک توده کوچک در سینه خانمی توسط سونوگرافی و ماموگرافی بهموقع شناسایی و پیگیری شود، توسط جراحی و حذف این توده کوچک میتوان از گسترش و بزرگی توده سرطان در بهترین زمان جلوگیری کرد؛ یا بهوسیله انجام کولونوسکوپی روده بزرگ و یافتن یک پولیپ ، میتوان با جراحی و حذف آن از سرطان روده و گسترش آن جلوگیری کرد. ایجاد بسیاری از سرطانها اجتنابناپذیر است، فقط میتوان بهموقع شناسایی و درمان شود تا طول عمر بیشتری به بیمار هدیه کرد. البته در سرطان پستان خوشبختانه مدتی است که میبینیم بیماران در مراحل پایینتر و اولیه به ما مراجعه میکنند. این حاکی از بالا رفتن آگاهی هموطنان است و ما نیز میتوانیم خیلی کمک کنیم.تمام بیماریها نیازمند چکاب و پیشگیری است. خانمی در 35تا40 سالگی سونوگرافی و ماموگرافی نمیکند درنتیجه غده در مراحل اول تشخیص داده نمیشود و پیشرفت میکند؛ در برخی افراد زمانی که تیروئید در ناحیه گردن برجستگی دارد متأسفانه پیگیری نمیشود تا اینکه به گرهای سفت تبدیلشده تا بهمرور روی تارهای صوتی اثر میکند.
لطفاً در مورد تیروئید و امراض مهم مرتبط با آن در کشور بیشتر بگویید.
متأسفانه کمکاری تیروئید در کشورمان شایع است چون خاک و آب ایران کمبود ید دارد. کاهش ید در سطح مواد غذایی شایع است و مردم مواد غذایی حاوی ید نیز مصرف نمیکنند(ماهی و سبزیها تازه مصرف نمیکنیم). سالها پیشطرح افزودن ید به نمک اجرایی شد؛ کمکی نکرد و اگر کمکی کرد، محسوس نبود ولی همچنان کمبود این ماده مهم مطرح است و متأسفانه بیماران فراوانی داریم. متأسفانه ندول ها و گرههای تیروئیدی نیز در مردم کشور بسیار زیاد است. این مشکلات با پیگیری و پیشگیری، تغذیه و دارو برطرف میشود ولی بسیاری از بیماران به آن توجه نمیکنند.در کشور ما گواتر گرهای و ندول های تیروئیدی فراوان است و باید بررسی شود.
مشکلات تیروئید در چه سنینی بیشتر مشاهده میشود؟
مشکلات تیروئید نزد خانمها و در سنین میانسال (30تا50سال) بیشتر دیده میشود. بین مردم اصطلاحی بنام "غم باد" داریم که درواقع تأثیر مسائل عاطفی ، فکری و عصبی روی تیروئید است. این همان عارضه و بیماری تیروئید است. بزرگی تیروئید بیشتر بهصورت کمکاری و بعضیاوقات پرکاری خود را نشان میدهد. مسائل عصبی و عاطفی رکن مهم در بروز مشکلات تیروئید و سرطان است. کسانی که مسائل عاطفی و احساسی بیشتر آنان را ناراحت میکند بیشتر در معرض مشکلات تیروئید هستند.این مشکلات در صورت گسترش و درمان نشدن میتواند به سمت سرطانی شدن تیروئید پیش رود.
بیشتربخوانید:
درمان سرطان پروستات و بروز سرطان روده
ازنظر تغذیهای توصیه شما چیست؟
مصرف شیر و لبنیات، میوهها، سبزیها، غذاهای دریایی و ویتامینها بسیار کمک میکند. گاهی این تنوع از مواد غذایی نیز پاسخگوی نیاز بدن فرد در کمکاری تیروئید نیست، بدین ترتیب پزشک قرص لووتیروکسین تجویز میکند که باید بیمار روزانه در صبحگاه و بهطور ناشتا منظم مصرف کند تا جذب بیشتر و مؤثرتری داشته باشد. بر اساس آمار مصرف این قرص در جایگاه سوم و چهارم داروها در کشور قرار دارد. معاینه و لمس تیروئید و انجام سونوگرافی و آزمایشهای منظم و مرتب بسیار مهم و ضروری است.
خستگی، افزایش وزن، چاقی و پف آلودگی، خواب زیاد، یبوست از مهمترین علائم اختلالات تیروئیدی است.
در برخی افراد ندول ها یا همان گرههای تیروئید در قالب گرههای سرد و گرههای گرم، خود را نشان میدهد. گرههای سرد حدود ده درصد شانس بدخیمی دارد و باید آن را عمل کنیم ؛ نمیتوانیم صبر کنیم تا بزرگ شود و بعد عمل جراحی کنیم(گره سرد تیروئید: در آزمایشهای اسکن تیروئید با مواد رادیواکتیو، جذب مواد رادیواکتیو در گرههای تیروئیدی سرد کم است). گرههایی که بزرگ باشد و مشکلات تنفسی و صوتی ایجاد کند باید جراحی شود. سالهای اخیر سرطان تیروئید مرزهای سنی را شکسته و حتی در دهه سوم زندگی هم مشاهده میشود.
چه ارتباطی میان مشکلات و اختلالات هورمونی و سرطانها وجود دارد؟
اختلالات هورمونی موجب بروز تنشها و مشکلات عصبی و عصبانیت میشود که این پیامد ناگواری به نفع بروز سرطانها و مشکلات تیروئیدی نیز محسوب میشود. یائسگی در کل ارگانهای بدن بخصوص در غده تیروئید و بافت پستان تأثیر میگذارد. فرد باید ورزش و تحرک و تغذیه سالم را در این دوران در مسیر زندگی روزمره خود قرار دهد. سرطان سینه با کاهش هورمون کمتر میشود ولی مشکلات تیروئیدی با کاهش هورمونها در دوران یائسگی بیشتر میشود. از سوی دیگر مشکلات و اختلالات هورمونی، مشکلات دستگاه گوارش(یبوست یا اسهال) را نیز افزایش میدهد.عوامل متابولیک و شیمیایی(هورمونی) در بدن انسان بسیار تأثیرگذار است و متأسفانه بازتاب اختلالات آن در سینه(پستان)، تیروئید و دستگاه گوارش بهصورت بیماری مشهود خواهد بود. محققان روی تأثیر هورمونها بر بدن در حال بررسی و پژوهشاند ولی متأسفانه مواد غذایی بهویژه گوشتهایی که با هورمون پرورشیافتهاند نیز در همین روند طبیعی هورمونی بدن اختلال ایجاد کرده و افراد را دچار بیماری میکند. باید تا جای ممکن از گوشتهای قرمز و همچنین بهویژه گوشت مرغ در طول هفته کمتر(هفتهای یک تا دومرتبه) استفاده شود؛ باید دانست که از یک سنی به بعد مصرف گوشت جنبه سمی برای بدن افراد دارد. بهتر است از انواع سبزیها و میوه در فواصل غذایی بیشتر استفاده شود.
سرطانهای دستگاه گوارش همچنان شایع و نیازمند توصیهها و تذکر است. در این خصوص بیشتر بفرمایید.
ایجاد پولیپ و زخمهای دستگاه گوارش نباید مورد غفلت و بیتوجهی قرار گیرد. باید به تغییرات اجابت مزاج زیر سن پنجاهسالگی توجه کرد. در صورت مشکوک بودن بالای سن پنجاهسالگی باید کولونوسکوپی انجام داد. ترش کردن معده و دلدرد را فراموش نکنید و با انجام آندوسکوپی با نظر پزشک خود میتوانید بهسلامت این قسمت از بدن پی ببرید. برداشتن پولیپ های روده با جراحی و درمان زخمهای معده با دارو ضروری است. پیشنهاد میشود آقایان از سن پنجاهسالگی و خانمها از پنجاهوپنجسالگی هر ده سال یکبار کولونوسکوپی انجام دهند. توجه به رنگ مدفوع و اینکه رنگ مدفوع به سمت تیره باشد و یا خونی شدن آن بسیار مهم است. تغییر اجابت مزاج از یبوست به اسهال و برعکس باید موردتوجه قرار گیرد و بررسی شود.
بواسیر یا در اصطلاح همورویید در کنار عارضه فتق نیز شایع و در زمره کارهای درمانی جراحان است. در این خصوص نیز بفرمایید.
عضلات بدن نیازمند تلاش و فعالیتهای روزانه است. اگر این عضلات بهتدریج و به دلیل کمتحرکی بخصوص در این ایام کرونا، ضعیف و شل بشود جدار داخلی بدن به دلیل فشار داخلی رودهها و یا هنگام فعالیتهای روزمره یا بلند کردن بار در معرض خطر پارگی قرار میگیرد. بیرونزدگی روده یا قسمتهای داخلی بدن از محل پارگی جدار داخلی شکم در پی ضعف عضلات و فشار زیاد درونی، منجر به پیامدهای ناگواری همچون سیاه شدن بخشی از روده که بیرون میزند خواهد شد و باید از این عارضه مشکلساز با جراحی جلوگیری کرد. البته تنها راه پیشگیری ورزش و تقویت عضلات نواحی شکم است. درمان صرفاً با یک جراحی خوب موفقیت خواهد داشت؛ استفاده از کمربندهای طبی موسوم به فتق بند نیز بهطور موقتی و مقطعی پاسخ خواهد داد. افزایش وزن و سن نیز باعث تشدید و مشکلات بعدی فتق میشود. ورزشهای هوازی و بیهوازی و تقویت عضلات بدن بخصوص جدار شکم توصیه مهمی است. مهمترین علامت فتق دردهای مبهم جدار شکم و بیرونزدگی بخش از روده است که از طریق سطح پوست قابللمس و معاینه خواهد بود. درد به خاطر گیر افتادن بخشی از روده در میان پارگی جدار شکم است که پیرو کمخون شدن بافت روده درد عارض میشود.در مورد بواسیر توجه به تغذیه و پیشگیری از یبوست، مهمترین اقدام اولیه است و درنهایت اگر با تغذیه و دارو رفع نشد باید این عارضه را نیز توسط جراحی برطرف نمود.
مهمترین درسی که از پدر در کار و زندگی گرفتید چه بود؟
پدر تأکید فراوانی به حفظ ارتباط اخلاقی و عاطفی با بیمار داشتند. مرحوم پدرم میگفت: شاید حدود هفتاد درصد از موفقیت و تأثیر درمان همین نکته باشد و اینکه پزشک باید خود را جای بیمار فرض کند و مشکلات او را مشکلات خود بدانید. پدر میگفت: اگر کاردرمانی خوب برای بیمار انجام دهی ولی برخورد مناسبی نداشته باشی، تأثیر آن کار خوب را از بین خواهد برد و برعکس. نکته دیگر اینکه اگر بیمار پول درمان نداشت خداینکرده کمکاری برای او نکن. بیمار، بیمار است و ثروتمند یا فقیر تفاوتی ندارد. دقت در کیفیت عمل جراحی را فدای گذر زمان و پول نکن. به بافت و نسج بیمار احترام بگذار و تصور کن بیمار نزدیکترین فرد به توست. پدر توصیه کرد که اگر تبحر و مهارت لازم را نداری هرگز دست به چاقوی جراحی نبر؛ روزی جراح خوبی هستی که بدانی کدام بیمار را عمل کنی و به کدام بیمار دست نزنی. وی گفت اگر نمیتوانی بیمار را درمان کنی به همکار دیگر که تبحر و تجربه لازم دارد ارجاع کن . پدرم درست میگفت؛ ما شاهد بودیم که جراحان بسیار خوب به دلیل اینکه میخواهند کار بیمار را سریع انجام دهند ، فرد را دچار عارضه کردهاند. سرعت در جراحی افتخار ندارد.
آرزوی شما در پایان این گفتگو چیست؟
آرزوی من این است که هرچه سریعتر کلینیکهای غربالگری انواع سرطان در همه نقاط کشور فعال شود و توسعه پیدا کند؛ مهمتر از همه اینکه کلینیکهای غربالگری سرطان باید رایگان خدمت کنند. چکاب مردم برای شناسایی بهموقع بیماری باید رایگان شود. تشخیص بهموقع و در مراحل اولیه حیاتی است. چند سال پیش من یک سفر به چین داشتم. جهت غربالگری مردم آنجا در محل کار و زندگی افراد حضور پیدا میکردند و غربالگری فرد را انجام میدادند یا اینکه مرخصی با حقوق میدادند تا کارگر برای آزمایش چکاب به مرکز مربوطه برود. غربالگری یا در اصطلاح اسکرینینگ، منجر به کاهش هزینهها در درازمدت خواهد شد چون اگر دیر تشخیص داده شود باید علاوه بر هزینه عمل جراحی سنگین، هزینه جلسات مکرر و طولانی رادیوتراپی، شیمیدرمانی و... را نیز متحمل شد. به امید آن روز.