تحریریه زندگی آنلاین : غدد بزاقی (salivary glands) نقش‌های بسیار متنوعی در بدن ایفا می‌کند یکی از مهم‌ترین آن حفاظت از دندان‌ها و لثه‌های حفره دهانی است. پس از کشف دسته‌ای از پروتئین‌های موجود در بزاق دانشمندان به این نتیجه رسیدند که چهار پروتئین خاص در ترشحات بزاقی نقش کلیدی در مراقبت از فازی ایمن برای دندان‌ها و لثه‌ها دارند، به شکل عجیبی در کشفیات آن‌ها این‌گونه یافت شد که می‌توان گفت بزاق مانند خون است البته با درصد پایین‌تری از مواد موجود و خون هم به دلیل وجود پاره‌ای از مواد که به‌موقع شرح داده خواهد شد، یکی از مهم‌ترین محافظان بدن است.بزاق هم با ۴ پروتئین تخصصی خود به نام‌های استاتین ها، هیستاتین، استارین و پرولین ها یکی از مبارزان علیه انواع عفونت‌های لثه، دندانی و با دامنه فعالیت بالاتر محافظت مستمری در رابطه با سرطان دهان و حفره دهانی نقش دارند. معمولاً با کاهش ترشح بزاق و تغییر PH درون دهان عفونت‌های لثه‌ای و پوسیدگی‌های دندانی بیشتر نمود پیدا می‌کند. مصرف داروها، پرتودرمانی، شیمی‌درمانی، اختلالات سیستم بزاقی، افرایش سن و سال و … باعث کاهش ترشح غدد بزاقی شده و بیشترین تأثیرات را می‌تواند بر روی برهم‌خوردگی PH حفره دهانی ایجاد کرده و مشکلات آغاز شود. دندان‌ها با متریال اصلی کلسیمی خود به‌راحتی در معرض فرسایش و حل شدن در محیط اسیدی هستند و این فرایند با ایجاد یک‌لایه محافظ بر روی مینای دندان انجام می‌پذیرد.
بیشتربخوانید:
علت افزایش بزاق دهان
تشخیص بیماری یکی از کارکردهای بزاق
در مطالب قبلی متوجه حساسیت مایع غدد بزاقی شدیم، حال با توجه به این‌که مایع بزاقی در برخورد با نوسانات غذایی ترکیبات متنوعی را ترشح می‌نماید، اختلال در این نوع ترشح، می‌تواند شامل کاهش و یا افزایش ترشح بوده و همچنین می‌تواند نشانگر شروع پروسه یک بیماری در بدن باشد، این بیماری می‌تواند از پوسیدگی دندان‌ها آغاز و تا ازکارافتادن سیستم گوارشی نیز پیش برود. با تست ساده بزاق که به‌راحتی با برداشت اندکی از بزاق قابل انجام است شما می‌توانید متوجه فعالیت‌های دهانی باشید و حتی می‌توانید نشانه‌های آغاز پوسیدگی در دهانتان را به‌واسطه چند آزمایش ساده متوجه شوید، درنهایت کدهایی که به‌واسطه تغییرات شیمیایی بزاق شکل‌گرفته مثل یک دفترچه راهنما نشانه‌های مشخصی از شروع پروسه بیماری را به شما خواهد داد.
معتدل و مرطوب نگاه‌داشتن حفره دهانی
ایجاد فضای معتدل و مرطوب در حفره دهانی جدای کمک نمودن به جویدن و بلع راحت دلیل مهم دیگری هم دارد، حتماً دیده‌اید وقتی گلویتان خشک است نمی‌توانید حرف بزنید، پرواضح است یکی از مهم‌ترین کارکردهای غدد بزاقی ایجاد فضای مرطوب برای این است که بتوانیم باهم حرف بزنیم. به همین دلیل خشکی‌ها و بیماری‌هایی که باعث غلظت و تغییر میزان ترشح غدد بزاقی می‌شود، همه‌جانبه مشکلات عدیده‌ای به وجود می‌آورد. از سویی غدد بزاقی یکی از مهم‌ترین عناصر نگهداری از بافت‌های نرم درون دهانی هست، این نقش بسیار مهم در روکش نمودن یک‌لایه نازک مرطوب برای حفظ قابلیت نرمی و کشسانی این بافت‌ها بوده که یکی از مهم‌ترین وضعیت‌هایی است که حفره دهانی باید داشته باشد.
کارکردهای غدد بزاقی در مبارزه با باکتری‌ها
مایع بزاقی یکی از بهترین محلول‌های ضد باکتری مضر واردشده به بدن است که در حیطه گستره تدافعی خود با قارچ و میکروب‌های زیادی دست‌وپنجه نرم می‌کند. در کنار این موارد خاصیت مهم دیگر غدد بزاقی در رفع لخته شدن خون بوده که در صورت پارگی، بریدگی و باز شدن رگ‌های خونی بخصوص در مواردی که فرد در حیطه دندان‌پزشکی وارد پروسه جراحی یا کشیدن دندان شده، به وجود می‌آید. غدد بزاقی با پروتئین‌هایی که در آن محلول است می‌تواند روند انعقاد خون را سرعت ببخشد و در ثانی در روند بهبود زخم و ترمیم آن نیز بسیار مؤثر رفتار نماید.
بیشتربخوانید:
ورزش و سلامت دهان و دندان
عملکرد بزاق در ۲ بخش موردبررسی قرار خواهد گرفت:
بخش اول همان‌گونه که در بالا اشاره شد مربوط به ساختار و بخشی از غدد بزاقی است که مربوط به ایمنی دهان و حفره دهانی و تأثیرات آن بر سلامت سخت‌افزاری بخش‌های دهان است.بخش دوم که باید کاملاً بر روند بزاق بر تغذیه و روند تأثیر بر مواد و محتویات غذایی ما بررسی شود.
