الهه عسگری - کارشناس ارشد تغذیه
تحریریه زندگی آنلاین : شیوع دیابت نوع 2 (T2D) به یک سطح اپیدمی رسیده است. طبق تخمین‌های فدراسیون بین المللی دیابت در سال 2017؛ 425 میلیون بزرگسال در سراسر جهان مبتلا به دیابت نوع 2 بودند؛ یعنی 8/8 درصد از جمعیت بزرگسالان، دیابت نوع 2 داشتند. عوامل خطر ژنتیکی ممکن است خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را تا حدی تعیین کنند، اما آنها نمی‌توانند افزایش چشمگیر بروز آن را در دهه‌های اخیر توضیح دهند. لبنیات یک گروه مهم غذایی است و به طور کلی 9.4 درصد از کل انرژی دریافتی را به خود اختصاص می‌دهد. دستورالعمل‌های فعلی رژیم غذایی توصیه می‌کند میزان مصرف محصولات لبنی پر چرب را به دلیل وجود مقادیر زیاد اسیدهای چرب اشباع در چربی‌های آنها محدود کنیم، چراکه مصرف چربی‌های اشباع، یک عامل خطر در گسترش بیماری‌های ایسکمیک قلبی است. در این مقاله برآنیم تا تجزیه و تحلیل 3مطالعه آینده نگر از مردان و زنان آمریکایی که با هدف ارزیابی ارتباط دریافت چربی محصولات لبنی مختلف و خطر دیابت نوع 2 انجام گرفته است خدمت شما عزیزان ارائه دهیم. در این مطالعات محصولات لبنی در نظر گرفته شده شامل؛ شیر کامل، شیر بدون چربی، ماست، پنیر، پنیر خامه‌ای، خامه و خامه‌ترش، بستنی، ماست یخ زده، کلوچه پنیری، کره و انواع دیگر پنیر است، حتی کره‌ای که به غذا اضافه می‌شود یا نان و کره‌ای که برای درست کردن سس یا سرخ کردن، پخت وپز و آشپزی در خانه استفاده می‌شود را هم در نظر گرفتند.
بیشتر بخوانید:
راهكارهای درمانی دیابت نوع دوم
همان‌طور که میدانیم، کربوهیدرات‌های تصفیه شده ممکن است از طریق چندین مسیر مانند افزایش مقاومت به انسولین و از دست رفتن عملکرد سلول‌های بتای پانکراس ناشی از خستگی یا مسمومیت سلولی و یا از طریق افزایش تولید اسیدهای چرب آزاد منجربه افزایش خطر دیابت نوع 2 (T2D) شود.
ترکیب اسیدهای چرب اشباع (SFA) در چربی‌های لبنیات و سایر چربی‌های حیوانی متفاوت است. سایر منابع چربی‌های حیوانی (چربی‌های حیوانی به‌جز چربی لبنیات) تقریباً به طور انحصاری شامل اسیدهای چرب چهارده کربنه و هجده کربنه هستند که در چربی لبنیات هم با مقادیر قابل مقایسه موجود است.
در مقابل، حدود 10 درصد اسیدهای چرب موجود در چربی‌های لبنیات اسیدهای چرب کوتاه و متوسط زنجیر (ده کربنه یا 4 کربنه) هستند که در سایر چربی‌های حیوانی وجود ندارند و این اسیدهای چرب اشباع ممکن است اثرات سلامتی متفاوتی داشته باشند.
مصرف غلات کامل (تصفیه نشده) تحمل گلوکز و حساسیت به انسولین محیطی را بهبود می‌بخشد. این اثرات سلامتی ممکن است با خصوصیات فیزیکی این نوع غلات (ترکیب، اندازه ذرات و نوع فیبر) که باعث افزایش سیری و جذب آهسته کربوهیدرات‌های ساده می‌شود، توضیح داده شود. علاوه بر این، فیتوکمیکال‌های مفید موجود در غلات سبوس‌دار، از جمله لیگنان و همچنین اسیدهای چرب کوتاه زنجیر که با مصرف این نوع غلات درروده بزرگ تولید می‌شود، می‌تواند مزایای سلامتی مصرف غلات کامل را توجیه کند.
اگرچه چربی لبنیات دارای مقادیر زیادی چربی اشباع است، اما حاوی اسیدهای چرب دیگری هم هست که اثرات مختلفی بر سلامتی دارند به عنوان مثال، ترکیب چربی لبنیات شامل 25-30 درصد اسید چرب با یک پیوند دوگانه (MUFA)، 2–3 درصد اسید چرب با چند پیوند دوگانه (PUFA)،2 درصد اسید چرب ترانس (TFA) و 5/0 درصد اسید لینولئیک کونژوگه حاصل از تخمیر در نشخوارکنندگان است، بنابراین جایگزینی چربی‌های لبنیات با کربوهیدرات‌های تصفیه شده ممکن است کاملاً معادل جایگزینی چربی‌های اشباع با منابع دیگر انرژی نباشد.
بیشتر بخوانید:
10نشانه ابتلا کودکان به دیابت
جایگزینی کالری معادل چربی‌های لبنیات، با اسیدهای چرب با یک پیوند دوگانه (MUFA) از منابع غذایی مختلف، با خطر دیابت نوع 2 همراه نیست.
اسید چرب با یک پیوند دوگانه‌ای که در رژیم غذایی معمول است، اسید اولئیک بوده و اسید چرب با یک پیوند دوگانه (MUFA) در چربی شیر، 25 درصد کل چربی لبنیات را تشکیل می‌دهد.
با کمال تعجب، حتی جایگزینی کالری چربی لبنیات با کالری اسید چرب با چند پیوند دوگانه (PUFA)، ارتباط معنی‌داری با خطر دیابت نوع 2 ندارد، فقط کاهش خطر دیابت نوع 2، هنگام جایگزینی کالری چربی لبنیات با کالری حاصل از اسید α-لینولنیک دیده می‌شود.
لازم است بدانیم، چربی لبنیات فقط حاوی 2-3 درصد اسید چرب با چند پیوند دوگانه (PUFA) است، بنابراین لبنیات منبع مهمی از اسیدهای چرب با چند پیوند دوگانه (PUFA) نیست.
به‌طور خلاصه این مقاله توضیح می‌دهد که مصرف غلات کامل (پرسبوس) و چربی لبنیات و چربی‌های مختلف غیر اشباعی (که عموماً در روغن‌های گیاهی مایع وجود دارند)، خطر ابتلا به دیابت نوع 2 و یا شدت این بیماری را افزایش نمی‌دهند.
برای تحقیقات آینده، بیومارکرهای حساس‌تر و خاص‌تر برای شناسایی چربی‌های لبنیات جهت تسهیل در امر بررسی ارتباط بین مصرف چربی لبنیات و سنجش بیماری‌های قلبی - عروقی پیشنهاد می‌شود.
