بهداشت اماكن عمومی
اصول كلی بهداشت محیط از قبیل تامین آب آشامیدنی سالم، دفع صحیح زباله و فاضلاب، تامین حرارت، نور و تهویه‌ی مناسب در محیط و مبارزه با حشرات و جوندگان، تقریبا در تمام اماكن عمومی مشابه است.
رعایت برخی نكات ضروری در كلیه‌ی اماكن عمومی لازم است. این نكات شامل موارد زیر است:
- داشتن آب سالم و بهداشتی برای آشامیدن و شستشوی.
- دفع صحیح فاضلاب‌ها.
- جمع‌آوری و دفع بهداشتی زباله‌ها.
- رعایت اصول و موازین بهداشت فردی توسط كلیه‌ی افراد به ویژه كاركنان آشپزخانه‌ها و مسوول مستقیم طبخ غذا.
- رعایت موازین بهداشت مواد غذایی در مراحل تولید، توزیع، بسته‌بندی و نگهداری در هر مكانی كه استفاده‌ی عمومی دارد.
- در نظر گرفتن تدابیر لازم برای حفاظت از سلامت كارگران و كاركنان شاغل در اماكن عمومی و بررسی مستمر و دوره‌ای وضعیت سلامت آنها توسط مراكز بهداشت و درمان، عدم رعایت اصول بهداشتی در اماكن عمومی می‌تواند مشكلات فراوانی را ایجاد كند. زیرا این مراكز، كانون‌های بسیار مهمی در انتقال و انتشار انواع بیماری‌ها به شمار می‌روند.
زندگی سالم، در محیط سالم امكان‌پذیر است؛ لذا برای حفظ تندرستی و رهایی از درد و رنج بیماری‌ها، لازم است در محیط پاك و سالم زندگی كنیم در این زمینه بهداشت اماكن عمومی و خصوصی امری اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.
برای جلوگیری از انتشار بیماری های واگیر از راه آب، غذا و سایر موارد توجه به این نكات ضروری است:
- تامین آب آشامیدنی سالم و بهداشتی
- تعبیه‌ی تعدد كافی دستشویی به طوری كه برای زنان و مردان در محل مناسب و جداگانه‌ای ساخته شود.
- لازم است دیوارها، سقف‌ها و راهروهای اماكن عمومی به طور مرتب شستشو و هر چند وقت یك بار گندزدایی شود در ضمن هر چند سال یك بار رنگ‌آمیزی مجدد صورت گیرد.
- در اماكن عمومی بسته به نوع استفاده‌ای كه از آنها می‌شود بایستی از لحاظ فضا و روشنایی كافی، تهویه‌ی هوا و همچنین حفاظت در مقابل خطرات تضمین شود.
- مراقبت‌های بهداشتی، درمانی كارگران و كاركنان اماكن عمومی از طریق معاینات قبل از استخدام و اختصاصی انجام گیرد.
برنامه كنترل بهداشت مواد غذایی و اماكن عمومی دو شاخه اصلی را شامل می‌شود:
1- كنترل موازین بهسازی محیط و ابزار كار، همچنین بهداشت افراد شاغل در مراكز تهیه و فروش مواد غذایی، رستوران‌ها و كارگاه‌ها.
2- كنترل كیفی مواد غذایی در سطح توزیع و فروش.
هدف از این فعالیت‌ها، ارتقاء سطح بهداشت جامعه می‌باشد.
طبق آمار ارائه شده توسط مركز بهداشت حرفه‌ای و در اثر انجام فعالیت‌های فوق، طی سال‌های اخیر وضعیت بهداشتی اماكن در سطح كشور ارتقاء چشمگیری پیدا كرده است. در ابتدای سال 77 متجاوز از 5/71 درصد از كل امكان منطبق بر معیارهای بهسازی محیط بودند. این در حالی است كه در سال 68 فقط 30 درصد از كل اماكن عمومی این وضعیت را دارا بودند.
البته نباید فراموش كنیم كه متاسفانه در بخش بهداشت فردی موفقیت چشمگیری نداشته‌ایم لیكن برای جبران این كمبود نیز تمهیداتی جدی در نظر گرفته شده از جمله ترتیبی اتخاذ گردیده كه پیشه‌وران مواد غذایی موظف باشند ابتدا دوره‌ی مخصوص بهداشت عمومی و مواد غذایی را طی كرده و پس از اخذ گواهینامه اجازه‌ی كسب دریافت كنند. همچنین از مشاركت افراد صنفی تحت عنوان رابطین بهداشتی بهره‌گیری شود.
در رابطه با كنترل كیفی مواد غذایی در سطح توزین و فروش كه با هدف ارتقاء سطح بهداشت مواد غذایی و كاهش موارد بیماری‌های منتقله توسط غذا صورت می‌گیرد.
عمده‌ترین اقدامات عبارتند از:
نمونه‌برداری از مواد غذایی مشكوك، ارسال به آزمایشگاه و سپس اقدام قانونی بر اساس نتیجه‌ی آزمایش.
- حذف جوش شیرین از فرآیند تولید نان‌های سنتی به دلیل معایب و ضررهای بهداشتی ناشی از مصرف آن.
- توجه مخصوص به بهداشت مواد غذایی در روستاها.
بهداشت مساجد، زیارتگاه‌ها و اماكنی كه در مسیر راه‌ها برای مسافرین احداث می‌شود:
پاكیزه نمودن مكان‌هایی كه محل عبارت محسوب می‌شود مستحب است و شایسته است كه در چنین فضاهای مقدسی نهایت دقت در رعایت بهداشت فردی و عمومی انجام گیرد. به منظور رعایت نكات بهداشتی باید اصول بهداشت فردی برای كسانی كه مسوول توزیع آب، چای و هر نوع ماده‌ی غذایی در چنین مكان‌هایی هستند رعایت شود.
كاركنان قسمت كفشداری باید هنگام كار از روپوش و لوازم بهداشتی مناسب از جمله ماسك مخصوص صورت استفاده كنند.
این اماكن فقط به منظور عبادت افراد احداث شده لذا خوابیدن، غذا خوردن و امور تفریحی در چنین مكان‌هایی ممنوع است.
پرده‌‌ها، فرش، وسایل اقامه‌ی نماز و قفسه‌های مخصوص نگهداری ظروف باید همواره پاكیزه و عاری از گرد و غبار باشد.
از نظر وضعیت ساختمان بایستی كف قسمت اصلی مسجد یا زیارتگاه از جنس مقاوم و قابل شستن و بدون فرورفتگی باش و دیوارها نیز باید مجهز به تورهای فلزی برای ممانعت از ورود حشرات در قسمت پنجره‌ها باشد.
آب مصرفی در تمام اماكن فوق باید سالم و مورد تایید مقامات بهداشتی باشد و بالاخره اینكه وجود وضوخانه و سرویس مناسب و به تناسب تعداد مراجعین تعبیه شود.
