به قلم : دكتر حسن كرباسی آرانی؛ متخصص اعصاب و روان
تحریریه زندگی آنلاین : نوروپاتی محیطی به صورت بی‌حسی، درد در دست و پا می‌باشد که به صورت احساس سوزش و خارش است و ممکن است به صورت فقدان احساس در پوشیدن ساق پا یا دستکش باشد.
در نوروپاتی معمولاً عصب آسیب می‌بیند که می‌تواند بر اثر عفونت، ضربه دیدن، عوارض بیماری متابولیک و حتی مواد سمی باشد. دیابت معمولاً یکی از بیماری‌های بسیار مهمی است که باعث نوروپاتی محیطی می‌شود.
علائم
علائم نوروپاتی محیطی می‌تواند به صورت‌های زیر باشد:
1- علائم به صورت بی‌حسی در دست و پا و انتشار به قسمت‌های بالای پا و بازوها 2- درد سوزشی 3- دردهای برق آسا 4- حساسیت بیش از حد به لمس حتی روشنایی 5- فقدان یکنواختی 6- ضعف عضلات و فلج موتور حرکتی 7- مشکلات مثانه یا گوارشی
بیشتربخوانید:
توصیه های ضروری برای پیشگیری از زخم پای دیابتی
دلایل
1- Trauma or pressure on the nerve: تروما یا فشار روی عصب (مانند تصادفات و سقوط و آسیب‌های ورزشی). فشار روی عصب باعث تغییر فرم فیزیکی می‌شود مانند وضعیت غیرطبیعی مثل بار سنگین بلند کردن یا دستها را زیر گردن قرار دادن.
2- Diabetes: نیمی از مردمی که دیابت دارند دچار نوروپاتی می‌شوند.
3- Vitamin deficiencies:کمبود ویتامینها مخصوصاً ویتامین‌هایBوE.
4-Alcoholism: الکلیسم باعث نوروپاتی محیطی می‌شود زیرا معمولاً آنها از نظر تغذیه‌ای عادت‌های بد دارند و دچار کمبود ویتامین‌هایB می‌شوند.
5- Infections: عفونت‌ها مثل واریسلا- زوستر و هپاتیتC.
6- اختلالات اتوایمیون: مثل لوپوس، آرتریت روماتوئید، سندرم گیلن باره
7- Other diseases: بیماری‌های کلیوی، کبدی و هیپوتیروئیدی.
8- Inherited disorders: بیماری‌های ارثی مانند شارکوت، آمیلوئیدوزیس
9- Tumors: تومورها که باعث فشار برعصب می‌شوند.
10- Exposure to poisons: مواجهه با سموم مثلا شیمی درمانی
بیشتربخوانید:
رژیم ويژه برای زخم پای دیابتی
درمان
نوروپاتی غالباً به خودی خود بهبود پیدا می‌کند ولیكن می‌توان از داروهای زیر برای تسكین علائم آن استفاده كرد:
1- Pain relievers: داروهای ضددرد مانند کدئین و حتی مرفین در صورتی که سایر درمان‌ها با شکست روبرو شود.
2-gabapentin,topiramate,pregabalin,carbamazepine,phenytoin
3-Lidocaine patch
4-Antidepressants: که شامل nortriptyline,duloxetine است.
5-Transcutaneous electrical nerve stimulation
گرفتن یك شرح حال دقیق در نوروپاتی لازم است. مهم‌ترین سوالات مطرح شده شامل این موارد است:
1- چه بیماری‌های جسمانی دارید؟
2- چه زمانی این علامت‌ها شروع شده است؟
3- آیا این علامت‌ها پیوسته است یا گهگاهی؟
4- آیا علامت‌ها شدید است یا خفیف؟
5- آیا علائم شما روز به روز بیشتر و بدتر می‌شود؟
بیشتربخوانید:
زخم هولناك دیابت
آزمایش‌ها و تست‌های پاراكلینیك
CBC سطح ویتامینها تست‌های تیروئیدی FBS,2Hrpp
5-تست‌های كلیوی 6- تست‌های کبدی 7-EMG,NCV برای تشخیصcarpal tunnel syndrome.
8- بیوپسی از عصب در صورت عدم تشخیص 9- CT یا MRI در صورتی که درگیری در دیسک‌ها باشد.
توصیه‌های اصلاح شیوه زندگی
1- مراقبت از پاها بودن در صورتی که بیمار دیابت دارد. توصیه به بیمار: از پوشیدن کفش‌های تنگ خودداری کنید. پاهای خود را مرتب شستشو دهید و از جوراب بافت نرم استفاده کنید. 2- به طور منظم ورزش کنید. چون باعث کاهش درد نوروپاتی می‌شود و همچنین باعث کنترل قند خون می‌گردد.
3- سیگار کشیدن را متوقف کنید زیرا سیگار کشیدن باعث افزایش مشکلات پا و احتمالاً قطع پا می‌گردد. 4- غذاهای سالم بخورید. 5- ماساژ دست و پاها باعث کاهش درد به طور موقت می‌شود. 6- از فشارهای طولانی پرهیز کنید مانند چمپاته زدن دست وپا.
درمان‌های مكمل
1- Acupuncture: طب سوزنی معمولاً باعث کاهش نوروپاتی محیطی می‌شود که چندین جلسه طول می‌كشد.
2- Capsaicin: کرم‌هایی که خاصیت گرمازایی دارند (Like spicy foods) و باعث کاهش درد به صورت موقت می‌شود.
3- استفاده از Alpha-lipoic acid.
4- Biofeedback: هم باعث کاهش درد می‌شود. مانند: relaxation
توصیه‌های پیشگیری
1- باید مواظب قند خون خود بوده و از الکل پرهیز کنید. 2- سبک زندگی‌مان را سالم کنیم مثل خوردن سبزیجات و میوه‌جات، غلات، پروتئین‌های کم lean 3- استفاده از ویتامینها مثل B12، ماهی، تخم‌مرغ، غذاهای کم چربی، 4- حركات ورزشی سبك 5- پرهیز از حرکات پی در پی، موقعیت‌های فشاری مثل دست زیر چانه گذاشتن، مواد شیمیایی، سیگار و قلیان و مصرف الکل زیاد.
