دانستنی های پزشكی
جهشهای ژنتیکی غیر ارثی از عوامل بروز اوتیسم
پژوهشگران آمریکایی در بررسیهای خود کشف کردند که جهشهای ژنتیکی غیر ارثی میتوانند در خصوص بعضی از موارد بیماری اوتیسم موثر باشند. دهند. محققان مرکز مطالعات کودکان دانشگاه ییل به نتایج جدیدی در مورد پایههای بیولوژیکی اختلال اوتیسم دست یافتند که دختران را نسبت بهاین بیماری نفوذپذیر میکند. بررسیهایاین دانشمندان نشان میدهد که جهشهای ژنتیکی غیر ارثی میتواند در خصوص حدود 2 درصد از موارد ابتلا به اوتیسم به ویژه در دختران توضیح دهد.
در آمریکا از هر 110 کودک در حدود 1 کودک به اختلال اوتیسم مبتلا است.این سندروم، یک اختلال نوروتوسعهای است که موجب مشکلاتی در ارتباطات، تعاملات اجتماعی و بروز رفتارهای تکرار و درون گرایی میشود .این محققان با استفاده از تکنیک ویژهای که میتواند تکثیر و یا حذف یک یا چند بخش DNA را نشان دهد این پژوهشگران DNA نمونههای خون هزار خانواده سالم که تنها یکی از کودکان آنها مبتلا به اوتیسم بود را مورد بررسی قرار دادند. این تکثیر و یا حذف را CNV (گوناگونی در تعداد کپیها) مینامند. این نتایج نشان داد که هرچند بعضی از CNVها بخشهای طبیعی ژنوم انسان هستند، اما در کودکان اوتیست نسبت به کودکان سالم تعداد CNVهای جدید بیشتری وجود داشت سپساین دانشمندان مناطق مرتبط بااین جهشهای ژنتیکی نادر را مورد بررسی قرار دادند و دریافتند کهاین جهشها بیشتر بر روی کروموزمهای 7، 15، 16، 17 و نورکسین 1 قرار گرفته اند.محاسباتاین تیم نشان داد که 130 تا 234 منطقه CNV وجود دارد که میتوانند با اوتیسم ارتباط داشته باشند.این دانشمندان همچنین دریافتند که بازوی بلند کروموزم 7 ، منطقهای که با سندروم ویلیام در ارتباط است میتواند عامل بروز اوتیسم نیز باشد.به گفتهاین پژوهشگران، در کودکان متاثر از اوتیسم دراین منطقه کروموزمی، تکثیر DNA دیده میشود.این مسئله نشان میدهد که تکثیر و یا تکرار DNA میتواند با اجتماعی گریزی که یکی از ویژگیهای اوتیسم است ارتباط داشته باشد.
استفاده از نیروی مغناطیسی برای جلوگیری از سکته قلبی
دانشمندان آمریکایی دریافتند که استفاده از یك میدان مغناطیسی میتواند به جای مصرف آسپرین جریان خون در رگها را روان کرده و از بروز سکته قلبی جلوگیری کند. محققان دانشگاه فیلادلفیا کشف کردند که با وارد کردن یک میدان مغناطیسی به رگها میتوان مانع غلیظ شدن خون شده و به جریان روانتر آن در رگها کمک کند. بهاین ترتیب خطر بروز سکته قلبی کاهش مییاید.این دانشمندان پس از اینکه اثرات مغناطیسم را بر روی روغنهای مختلف بررسی کردند این مکانیزم را در مورد خون انسان مورد آزمایش قرار دادند. این محققان نمونههای مختلف خون را در حدود یک دقیقه تحت یک نیروی مغناطیسی با شدت 1.3 تسلا (برابر با نیروی مغناطیسی دستگاههای MRI) قرار دادند. این محققان نشان دادند که امکان کاهش غلظت خون بین 20 تا 30 درصد وجود دارد. در این فرآیند، نیروی مغناطیسی بر روی یونهای آهن درون گلبولهای قرمز اثر میگذارد و موجب تراکم آنها میشود. سپس این گلبولها به سمت مرکز رگها حرکت میکنند و از نیروی جذباین ساختارها با دیوارهای رگها کاسته میشود و بنابراین خون با روانی بیشتری جریان مییابد. این محققان دراین خصوص اظهار داشتند: «با انتخاب نیروی مغناطیسی مناسب میتوان بزرگی توده گلبولهای قرمز و در نتیجه غلظت خون را کنترل کرد.این روش میتواند راهی موثر برای کنترل جریان خون باشد».
یك قدم تا واقعیت باقیمانده است!رمزگشایی امواج مغزی
در داستانها و فیلمهای تخیلی با موضوع خواندن امواج مغزی افراد برخورد داشتهایم. اینك توانایی خواندن ذهن بشر در نتیجه تلاش متخصصان عصبشناس دانشگاه گلاسكو یك قدم به واقعیت نزدیكتر شده است. محققان در انستیتو روانشناسی ـ عصبشناسی دانشگاه گلاسكو موفق به تشخیص نوعی اطلاعات موجود در امواج مغزی مربوط به بینایی شدهاند. امواج مغزی را میتوان بسادگی به وسیلهای ای جی (برقنگار مغزی) اندازهگیری كرد. امواج مغزی در واقع الگوی فعالیت الكتریكی ایجاد شده در مغز هنگام انجام فعالیتهای سخت و پیچیده هستند. اطلاع دقیق از این كه چه اطلاعاتی در بین آنها رمزگشایی شده و چگونه این رمزگشایی اتفاق میافتد، یك معماست. پروفسور فیلیپه شاینز، رئیس انستیتو كه رهبری این مطالعات برجسته را به عهده دارد، میگوید: این كار اندكی شبیه بررسی یك كانال تلویزیونی به هم ریخته است.
پیش از این ما میتوانستیم سیگنال را كشف كنیم ولی قادر به دیدن محتوای آن نبودیم اما حالا از عهده این كار برآمدیم، این كه چگونه مغز اطلاعات بصری را رمزنگاری میكند تا ما قادر به تشخیص مناظر و صورتهای مختلف باشیم، مدتها به عنوان یك راز باقیمانده بود. با استفاده از ای ای جی میتوانستیم برخی اعمال مخصوص كه در حال انجام شدن در نواحی خاصی از مغز بودند را كشف كنیم اما این كه چه اطلاعاتی روی این امواج مغزی در حال حمل بود را نمیدانستیم. آنچه انجام دادهایم یافتن راهی برای رمزگشایی امواج مغزی جهت تشخیص پیام داخل آن است. برای رمزگشایی بعضی از این امواج مغزی دانشمندان در گلاسكو به 6 داوطلب تصاویر متفاوتی از صورت افراد كه بیانكننده احساساتی همچون ترس، شادی و هیجان بودند، نشان دادند. در بخش دیگری از آزمایش قسمتی از عكس بهصورت تصادفی پوشانده میشد. به عنوان مثال فقط چشمها یا دهان قابل رویت بود.
سپس از داوطلبان میخواستند احساس یا حالت صاحب عكس را حدس بزنند. امواج مغزی، محدوده گستردهای به لحاظ دامنه، فاز و فركانس دارند. در این آزمایش محققان دریافتند كه امواج بتا با پریود 12 هرتز اطلاعات مربوط به چشم را حمل میكند در حالی كه امواج تتا با سیكل 4 هرتز اطلاعات مربوط به دهان را رمزنگاری و حمل میكنند. همچنین مشخص شد كه اطلاعات ابتدا براساس فاز رمزنگاری میشوند تا براساس دامنه یا شدت. محققان به دنبال این هستند تا بدانند چگونه شبكههای نوسانی مغز را میتوان مدلسازی كرد و این شبكهها برای تقویت یا خنثیسازی دریافتهای بصری با هم در تعاملاند. این كار، محققان را قادر خواهد ساخت تا فهم بیشتری از پردازشهای مغز به دست آورند و بدانند هر قسمت چه كاری میكند و در چه زمانی انجام میشود.
درصد سكتههای مغزی در خواب رخ میدهد
یك مطالعه آماری نشان داده است كه از هر هفت مورد سكته مغزی تقریبا یك مورد یا حدود 14 درصد از كل سكتههای مغزی در خواب اتفاق میافتد و در نتیجه اقدامات درمانی به موقع را غیرممكن میسازد
دكتر جیسون ماكی، متخصص دانشگاه سینسیناتی و عضو آكادمی نورولوژی آمریكا دراین باره گفت: از آنجا كه درمان موثر سكته مغزی ایسكمیك فقط ظرف چند ساعت پس از بروز اولین علائم، امكانپذیر است لذا برای كسانی كه هنگام خواب علائم آنها آغاز شده امكان درمان وجود ندارد چون پزشكان نمیتوانند مشخص كنند كه علائم چه موقع آغاز شدهاند. این متخصصان تمام موارد سكته ایسكمیك را در افراد 18 سال به بالا در بخشهای اورژانس بیمارستانها مورد آزمایش قرار داده و به نتایج فوق دست یافتهاند این مطالعه در مجله نورولوژی منتشر شده است.
آزمایش واکسن برای پیشگیری از دیابت نوع یک
یک واکسن به صورت اسپری بینی که در استرالیا در حال آزمایش بالینی است، ممکن است از ابتلا افراد به دیابت نوع یک جلوگیری کند.پژوهشهای قبلی نشان دادهانداین واکسن به صورت اسپری در پیشگیری از دیابت نوع یک در موشها موفق است، و اکنون نتایج به دست آمده از یک بررسی شامل 55 فرد بزرگسال که در مراحل اولیه دیابت نوع یک قرار دارند، شواهدی امیدوارکنندهای از تاثیراین واکسن در پیشگیری از بیماری در انسانها به دست داده است.دیابت نوع یک هنگامی رخ میدهد که دستگاهایمنی بدن به سلولهای بتا در لوزالمعده که انسولین تولید میکنند، حمله میکند و باعث نابودی آنها میشود. در نتیجه نابود شدناین سلولها و نبود انسولین میزان قند خون بالا میرود و در صورت عدم درمان عوارض ناشی از آن شامل بیماری قلبی، سکته مغزی، نارسایی کلیه، نابینایی و مرگ زودرس رخ میدهد.رایجترین راه درمان دیابت نوع یک تزریق روزانه انسولین است.گرچهاین 52 نفر تحت بررسی در مراحل اولیه دیابت نوع یک قرا رداشتند و شواهد حمله دستگاهایمنی به سلولهای بتای تولیدکننده انسولین در لوزالمعده در آنها وجود داشت، هنوز به مرحله نیاز به تزریق انسولین نرسیده بودند. افراد مورد بررسی در دو گروه برای 12 ماه واکسن یا دارونما دریافت کرده بودند.هنگامی کهاین واکسن از طریق مجاری بینی تجویز میشود، سلولهایایمنی موجود در پوشش داخلی بینی را تحریک میکند و در نهایت باعث حساسیتزدایی از کل دستگاهایمنی نسبت به انسولین میشود، بنابراین سلولهای سفید خون دیگر به سلولهای بتای لوزالمعده حمله نمیکنند.به گفته پژوهشگران استرالیاییاین نتایج نشان داد که واکسن میتواند باعث بازیابی تحمل دستگاهایمنی نسبت به انسولین شود.این پژوهشگران میگویند اگر واکسن بینی به طور موفقیتآمیزی در پیشگیری از دیابت نوع یک به کار رود، ممکن است برای سایر بیماریهای خودایمنی مانند آرتریت روماتوئید و ام اس نیز مورد استفاده قرار گیرد.
کشف گیرنده مغزی دخیل در چاق شدن پس از ترک سیگار
چرا افراد هنگام ترک سیگار وزنشان بالا میرود؟ اگر پاسخ شما نیکوتین است، درست حدس زدهاید. اما اکنون پژوهشگران دقیقا گیرنده سلولی را تعیین کردهاند که نیکوتین با هدف قرار دادن آن اشتها و چربی بدن را کاهش میدهد.به گزارش وبمد سرپرستاین تحقیق مارینا پیکیوتو، از دانشگاه ییل در آمریکا میگوید نیکوتین انواع گوناگونی تز سویچها یا همان گیرندههای سلولهای مغزی را فعال میکند و اثرات بسیار متفاوتی را به جا میگذارد.پیکیوتو افزود: «ما دریافتیم که نیکوتین از طریق تاثیر بر گیرندههایی اثر کاهنده اشتها را ایجاد میکند که در ترک و بیزاری از نیکوتین دخیل هستند و نه تقویت عادت بهاین ماده». به گفته دکتر نورا دی ولکوف، رئیس موسسه ملی سوءمصرف مواد آمریکااین تمایز بسیار مهم است.او میگوید: «این نتایج بیانگر آن است که داروهایی که به طور خاصاین گیرنده را هدف قرار میدهند میتوانند علائم ترک را تسکین دهند و در عین حال خطر پرخوری در حین قطع سیگار را نیز کاهش دهند». البته تا زمان ساخته شدن واقعیاین داروها زمان زیادی مانده است، تحقیق پیکیوتو بر روی موشها انجام شده است، نه انسانها.اما به گفتهاین پژوهشگران یافتههایاین تحقیق ازاین لحاظ اهمیت دارد که گیرندههای مغزی را شناسایی کرده است که نه تنها در ترک سیگار بلکه در سایر اعتیادات، و نیز در کاهش وزن دخیل هستند.این پژوهشگران میگوینداین بررسی نه تنها از لحاظ کمک به افرادی که سعی در ترک سیگار دارند، مهم است، بلكه نتایج آن میتواند به تعیین هدفی برای ایجاد داروهایی برای کنترل چاقی و بیماریهای سوخت و ساز کمک کند.
اشعه UV در بروز بیماریهای ناخنك و آب مروارید نقش دارد
یك جراح و فوقتخصص شبكیه چشم گفت: یكی از فاكتورهای مهمی كه در بروز بیماریهای چشمی نظیر دژنراسیون ماكولا، ناخنك و آبمروارید نقش دارد، اشعه UV است.مهدی بهنیا در خصوص تأثیرات نامطلوب اشعه UV بر چشم اظهار داشت: اگر مقدار تابش اشعه UV زیاد باشد، مشكلات حادی برای چشم به وجود میآورد. وی گفت: سوختگی قرنیه چشم یكی از آثار زیانآور اشعه UV است، این مسئله در افرادی كه ورزش اسكی انجام میدهند، بیشتر دیده میشود ضمن اینكه این خطر افرادی كه به دریا میروند را نیز تهدید میكند. این فوقتخصص شبكیه چشم افزود: احساس وجود جسم خارجی در چشم، سوزش، خارش، درد شدید و قرمزی از علائم سوختگی قرنیه چشم بر اثر تابش شدید اشعه UV خورشید به شمار میرود. بهنیا ادامه داد: یكی از فاكتورهای مهمی كه در ایجاد بیماریهای چشمی نظیر (دژنراسیون ماكولا، ناخنك و آبمروارید) نقش دارد، اشعه UV است. وی افزود: توصیه میشود افراد خصوصاً كودكان در این روزها كه تابش اشعه UV خورشید شدت یافته است، در مواقع ضرورت از منزل خارج شوند ضمن اینكه در بیرون از منزل از عینكهای آفتابی استاندارد و پهن كه این اشعه را مهار میكند، استفاده كنند. این جراح و فوقتخصص شبكیه چشم خاطرنشان كرد: در بعضی از موارد افراد، بضاعت مالی برای تهیه عینكهای آفتابی استاندارد ندارند كه به این افراد توصیه میشود شیشه فوتوكرومیك بدون شماره را از عینكفروشیها تهیه كرده و با استفاده از یك فریم معمولی از آن استفاده كنند؛ این اقدام چشم افراد را در برابر نور خورشید محافظت كرده و در بعضی از موارد بهتر از عینكهای آفتابی استاندارد عمل میكند.
وضعیت بدن مادران باردار در حین خواب با خطر مردهزایی ارتباط دارد
نتایج یك مطالعه جدید تایید كرد مادرانی كه در ماههای پایانی دوران بارداری خود روی پهلوی راست یا به پشت میخوابند در مقایسه با مادرانی كه روی پهلوی چپ میخوابند، بیشتر با خطر احتمالی مردهزایی مواجه میشوند. خوابیدن به مدت طولانی روی پهلوی راست یا به پشت باعث میشود كه جریان خون كمتری به جنین برسد و در نتیجه احتمال اینكه جنین مرده به دنیا بیاید، افزایش پیدا میكند. علاوه بر این، در مطالعه جدید معلوم شده است خطر مردهزایی در زنانی كه در آخرین شب بارداری خود روی پهلوی راست میخوابند تقریبا دو برابر بیشتر از زنانی است كه روی سمت چپ خود خوابیدهاند. البته متخصصان زنان و مامایی دانشگاه اوكلند در نیوزلند تاكید كردند كه زنان باردار خیلی نباید نگران این مطلب باشند و مضطرب شوند چون احتمال این خطرخیلی اندك است و این مطلب به جهت احتیاط بیشتر عنوان شده است. این متخصصان مطالعات فوق را روی 155 زن انجام دادند كه وقتی حداقل در هفته 28 بارداری خود بودند جنین آنها مرده بدنیا آمد. این گروه از زنان با یك گروه دیگر310 نفری مقایسه شدند كه همگی بارداری سالم و موفق داشتند. متخصصان دریافتند خطر مردهزایی در هر هزار زنی كه به پهلوی چپ میخوابند 96/1 مورد و در هر هزار زن بارداری كه در هر وضعیت دیگری میخوابند 93/3 مورد است. آمار سازمان جهانی بهداشت نشان میدهد كه در هر روز بیش از 7200 نوزاد مرده در جهان به دنیا میآیند.
تماشای زیاد تلویزیون مرگ زودرس را رقم میزند
متخصصان علوم پزشكی در دانشگاههاروارد بار دیگر هشدار دادند افراد كم تحرك كه عادت دارند ساعات طولانی مقابل تلویزیون بنشینند با خطر ابتلا به بیماریهای جدی مثل دیابت و امراض قلبی و عروقی و در نهایت خطر مرگ زودرس مواجه هستند. بیش از دو ساعت تماشای تلویزیون در روز خطر ابتلا به دیابت و بیمارهای عروقی را تشدید میكند و همچنین بیش از سه ساعت تماشای روزانه تلویزیون احتمال مرگ زودرس را افزایش میدهد. به گفته كارشناسان دانشكده علوم بهداشتی دانشگاههاروارد، هر قدر بیشتر پای تلویزیون بنشینید گروهی از مشكلات جسمی و روانی به سراغ شما میآیند تا جایی كه حتی زمان مرگتان را نیز جلو میاندازند. دكتر استیفن كوپكی متخصص قلب و استاد امور پزشكی در مركز تخصصی مایوكلینیك در روچستر یادآور شد: خطر افزایش احتمال بروز بیماریها در رابطه با تماشای تلویزیون میتواند به اندازه خطر فاكتورهای دیگر مثل افزایش كلسترول، افزایش فشارخون و یا حتی استعمال دخانیات باشد. به گفته كارشناسان، امروزه تماشای تلویزیون به اندازه یك بیماری مسری، فراگیر شده است و در اروپا میانگین روزانه انجام این كار سه تا چهار ساعت است. در آمریكا اوضاع از این هم وخیمتر است به طوری كه میانگین روزانه تماشای تلویزیون 5 ساعت برآورده شده است. متخصصان ابراز ناامیدی كردهاند كه این روزها نه تنها مردم برای حفظ سلامت خود میزان فعالیتهای بدنیشان را بالا نمیبرند بلكه گرایش آنها هر روز به زندگی كم تحرك و یكجا نشستن افزایش پیدا میكند و این امر سلامت جوامع بشری را واقعا به خطر انداخته و هزینههای بهداشت و درمان را نیز افزایش داده است.