زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

به قلم: دکتر هما فاتحی ، متخصص پوست و مو

تحریریه زندگی آنلاین : پوست بزرگترین اندام بدن و به ‌عنوان پوشش خارجی آن عمل می‌کند و به عنوان اولین سد دفاعی بدن در جلوگیری از ورود عوامل خارجی به داخل آن عمل می کند. ظاهر شدن ضایعات پوستی یکی از شکایت های رایج افراد در سنین مختلف است. بروز این ضایعات دلایل مختلفی مانند تأثیر ژنتیک، شرایط اقلیمی و … دارد. انواع مختلف ضایعات پوستی می تواند شامل خال ها خوش خیم و بدخیم، تاول، جوش و آکنه ، کیست، زگیل و … باشد که برخی از این موارد بی خطر و برخی دیگر ممکن است خطراتی برای سلامت پوست داشته باشد، در آن صورت باید به پزشک پوست مراجعه نمود. خوشبختانه امروزه روش های مختلفی برای برداشتن ضایعات پوستی به وجود آمده اند. در صورتی که به این مشکلات مبتلا هستید می توانید به راحتی برای درمان آن اقدام کنید و یا از ایجاد آنها پیشگیری نمایید.

بیشتربخوانید:

2 پیشنهاد ساده برای از بین بردن لک های قهوه ای روی پا

علل ایجاد ضایعات پوستی

از آنجایی که طیف گسترده ای از ضایعات پوستی وجود دارد، دلایل احتمالی زیادی از جمله موارد زیر وجود دارد که می تواند موجب بروز ضایعات پوستی شود:

حضور ضایعه در هنگام تولد مانند خال ها

عفونت های ویروسی مثل HIV، HPV

عفونت های باکتریایی مانند تبخال، استافیلوکوک

واکنش های آلرژیک مانند نیش حشرات، پیچک سمی

عوارض جانبی یک داروی خاص مانند داروهای شیمی درمانی

جراحت بر اثر آفتاب سوختگی ، زخم

یک وضعیت پزشکی زمینه ای مانند گردش خون ضعیف، بیماری خود ایمنی، سرطان، بیماری کبد یا کلیه

انواع ضایعات پوستی

ماه گرفتگی‌ها، خال‌ها، راش‌ها و آکنه از ضایعات پوستی اولیه هستند. انواع دیگر شامل موارد زیر می‌شوند:

تاول‌ها

تاول‌های کوچک وزیکول نامیده می‌شوند. این‌ها ضایعات پوستی هستند که حاوی مایعی شفاف بوده و اندازه آن‌ها کمتر از ۱/۲ سانتی‌متر است. وزیکول‌های بزرگ‌تر بولا نام دارند.

ماکول یا لکه پوستی (Macule)

مثال‌هایی از ماکول‌ها کک و مک و خال‌های صاف هستند. این‌ها نقاط کوچکی هستند که معمولاً قهوه‌ای، قرمز یا سفید بوده و حدود یک سانتی‌متر قطر دارند.

ندول

این یک ضایعه پوستی سفت و برجسته است. بیشتر ندول‌ها قطری بیش از ۲ سانتی‌متر دارند.

سفت‌دانه یا پاپول (Papule)

یک پاپول یک ضایعه پوستی برجسته است و اغلب به صورت دسته‌جمعی در کنار هم ظاهر می‌شوند و تکه پوستی که حاوی پاپول‌ها است، پلاک نامیده می‌شود. این پلاک‌ها در افراد مبتلا به پسوریازیس رایج هستند.

چرکدانه یا پوسچول (Pustule)

چرکدانه‌ها ضایعات کوچکی هستند که پر از چرک می‌باشند. آنها معمولاً نتیجه آکنه، کورک یا زرد زخم هستند.

راش

راش‌ها ضایعاتی هستند که نواحی کوچک یا بزرگی از پوست را می‌پوشانند. آنها می‌توانند در اثر یک واکنش آلرژیک ایجاد شوند.

تورم پوست یا ویل (Wheals)

این یک ضایعه پوستی است که در اثر یک واکنش آلرژیک ایجاد می‌شود. کهیرها مثالی از این مورد هستند.

وقتی ضایعات پوستی اولیه تحریک شوند، می‌توانند به ضایعات ثانویه تبدیل شوند. رایج‌ترین موارد ضایعات پوستی ثانویه عبارتند از:

دلمه یا کراست (Crust)

یک دلمه یا کبره زمانی ایجاد می‌شود که خون خشک شده روی ضایعه پوستی خراشیده شده و تحریک شده را بگیرد.

زخم (Ulcer)

زخم‌ها معمولاً در اثر یک عفونت باکتریایی یا آسیب فیزیکی ایجاد می‌شوند و اغلب همراه با گردش خون ضعیف هستند.

فلس (Scale)

فلس‌ها تجمعی از سلول‌های پوستی هستند که به شکل پوسته از پوست جدا می‌شوند.

جای زخم (Scar)

برخی از خراشیدگی‌ها و بریدگی‌ها جای زخمی را بر جای می‌گذارند که با پوست سالم و طبیعی جایگزین نمی‌شود و جای زخمی ضخیم و برجسته روی پوست باقی می‌ماند. این جای زخم، كلوئید نامیده می‌شود.

آتروفی پوست

آتروفی پوست زمانی رخ می‌دهد که مناطقی از پوست در اثر استفاده بیش از حد از استروئیدهای موضعی یا جریان خون ضعیف نازک و چروکیده شود.

کدام یک از ضایعات پوستی واگیردار هستند؟

تبخال

بیماری تبخال یکی از انواع بیماری های پوستی است که با تغییرات بدنی در فرد به وجود می آید و یا از شخصی به شخص دیگر منتقل میشود. تغییرات بدنی میتواند سرماخوردگی، استرس و اضطراب و یا تغییرات دمایی بدن باشد. شخص مبتلا به تبخال ویروس هرپس سیمپلکس را به صورت نهفته در بدن خود دارد که با تماس پوستی به شخص سالم منتقل می‌شود.

زگیل

زگیل تناسلی یکی از بیماری های واگیردار رایج پوستی است که از طریق رابطه جنسی منتقل می‌شود. با رعایت اقدامات ضروری بهداشتی میتوان از انتقال آن جلوگیری کرد.

زونا

زونا همان ویروسی است که در کودکان باعث ایجاد آبله مرغان می شود. ویروس واریسلا زوستر در بزرگسالان تبدیل به زونا می شود. زونا نسبت به آبله مرغان کمتر مسری است.اگر به زونا مبتلا شدید سعی کنید روی تاول های خود را بپوشانید تا خطر انتشار این ویروس را پایین بیاورید. تاول هایی که خشک می شوند کمتر مسری هستند. احتمال ابتلا به زونا با افزایش سن بالا می رود، بنابراین به افراد بالای ۵۰ سال توصیه می شود که واکسن زونا را تزریق کنند.

عفونت قارچی

عفونت های قارچی در ناحیه تناسلی هم مردان و هم زنان وجود دارد. عفونت های قارچی معمولاً می تواند از طریق تماس جنسی منتقل شود، بنابراین اگر شریک جنسی شما دچار عفونت شد حتما باید مراحل درمانی را پیگیری کند تا از انتقال آن جلوگیری شود.

سرخک

سرخک یک بیماری عفونی است که تب، سرفه، آبریزش بینی از علائم آن هستند. این بیماری بسیار مسری است و میتواند تمام بدن را درگیر نماید.

گال یا جرب

علائم این بیماری شامل برجستگی‌هایی به رنگ قرمز و خارش های شدید است. بیماری گال با تماس مستقیم به شخص بیمار مانند دست دادن یا استفاده از لوازم شخصی فرد آلوده منتقل میشود.

زرد زخم و کورک

این دو بیماری، بیماری های عفونی هستند.عفونت باکتریایی استافیلوکوک اورئوس مسبب این بیماری واگیردار است. برای جلوگیری از انتقال این بیماری نیز بهتر است از لوازم شخصی فرد آلوده مانند حوله و ملافه استفاده نشود.

آبله مرغان

معمولاً این بیماری در اثر یک ویروس که باعث ایجاد تب می‌شود آغاز می‌شوند و در نهایت همچون سرماخوردگی خود را نشان می‌دهد. به صورت تاول‌های ریز و درشت روی پوست ظاهر می‌شود و در عرض یک هفته نشانه‌های آن از بین می‌رود.

ضایعات پوستی خطرناک

ضایعات پوستی که بدخیم هستند در واقع به عنوان سرطان پوست معرفی می شوند. سرطان پوست شایع ترین نوع سرطان در بین انواع مختلف سرطان ها می باشد. از انواع علائم رایج سرطان پوست نیز می توان به موارد زیر اشاره نمود:

زخمی که خوب نمی شود.

رشد جدید یک ضایعه روی پوست

تغییر در رشد یا خال موجود

عوارض ضایعات پوستی

برآمدگی‌های برجسته قرمز یا سفید

پوسته‌پوسته یا زبر شدن پوست

زخم‌ها یا ضایعات باز

پوست خشک و ترک‌خورده

لکه‌های تغییر رنگ داده در پوست

برجستگی‌های گوشتی، زگیل یا سایر رشدهای پوستی

ازدست‌دادن رنگ‌دانه پوست

گرگرفتگی بیش از حد

خارش پوست ، تورم و درد

با تشخیص به موقع و درمان مناسب، بیشتر موارد سرطان پوست قابل درمان است؛ اما اگر سرطان در مراحل پیشرفته تر شناسایی شود و درمان به موقع انجام نشود، می‌تواند خطر جانی نیز به همراه داشته باشد.

تشخیص ضایعات پوستی

در صورت نیاز، برخی از آزمایشاتی که ممکن است انجام شود عبارتند از:

تست آلرژی

آزمایش خون

سواب میکروبی

آزمایش تصویربرداری با اشعه ایکس

بیوپسی

روشهای درمان ضایعات پوستی بدون جراحی

سوزاندن ضایعات پوستی

در گذشته برای برداشتن خال، ضایعات و لک های پوستی با این روش، از دستگاه کوتر استفاده می شد. این دستگاه با وجود برداشت کامل ضایعات پوستی، فرورفتگی هایی در پوست بیمار بر جای می گذاشت. در حال حاضر برای سوزاندن ضایعات پوستی از دستگاه رادیو فرکانسی استفاده می شود. استفاده از این دستگاه، عوارض سوزاندن ضایعات پوستی را به حداقل ممکن رسانده است.

کرایوتراپی ضایعات پوستی

کرایوتراپی یکی از بهترین روش های درمان ضایعات پوستی به شمار می رود. در این روش از یک اسپری سرد شامل متیل تری اتر و نیتروژن مایع استفاده می شود. کرایوتراپی با انجماد سلول ها، خال و دیگر ضایعات پوستی را در کوتاه ترین زمان نابود می کند.

لیزر ضایعات پوستی

برداشتن خال و لک های پوستی با لیزر از جدیدترین متدهای برداشتن ضایعات پوستی است. در این روش، امواج توسط دستگاه به پوست تابیده می شود. سلول های خال و ضایعات پوستی بر اثر گرمای بیش از حد این پرتوها متلاشی می شوند و از بین می روند. لیزر ضایعات پوستی از جمله اقداماتی است که باید تحت نظر پزشک متخصص و با تنظیم امواج متناسب با پوست متقاضی انجام گیرد.

برداشتن ضایعات پوستی با جراحی

این تکنیک شامل برداشتن ضایعه پوستی در سطوح عمیق پوست تا لایه چربی زیر پوست می باشد. ممکن است مقدار کمی از بافت طبیعی اطراف ضایعه برداشته شود تا اطمینان حاصل شود که از هرگونه سلول سرطانی احتمالی پاک شده است. در این روش کل ضایعه برداشته می شود و ممکن است حاشیه ای حدود 3 تا 4 میلی متر از اطراف ناحیه نیز برداشته شود. در پایان ناحیه مورد جراحی با بخیه بسته شده و اگر ناحیه ی برداشت وسیع باشد، ممکن است از پیوند پوست یا فلپ پوست معمولی برای جایگزینی پوستی که برداشته شده است استفاده شود.

عود مجدد ضایعات پوستی

برخی از ضایعات پوستی ممکن است عود کنند. در صورتی که بهبودی با درمان دیده نشود یا ضایعه مجدد برگردد و عود کند، درمان مجدد از سوی پزشک در نظر گرفته خواهد شد.

مراقبت های پس از برداشتن ضایعات پوستی

پس از برداشتن ضایعه پوستی، پزشک توصیه های خاصی در رابطه با نوع روشی که انجام داده اید به شما خواهد داد. همچنین ممکن است از شما بخواهند:

از لمس یا خاراندن ناحیه آسیب دیده خودداری کنید، به خصوص اگر بخیه زده اید.

زخم را به مدت ۴۸ ساعت یا تا زمانی که پانسمان ها برداشته شوند خشک نگه دارید، سپس هر روز به آرامی ناحیه درمان را تمیز کنید.

از برداشتن دلمه هایی که به وجود می آیند یا انجام هر کاری که به طور تصادفی آنها را خارج کند خودداری کنید.

ناحیه تحت درمان بیشتر مستعد آفتاب سوختگی خواهد بود و برای محافظت از آن باید از کرم ضد آفتاب استفاده شود.