تحریریه زندگی آنلاین : خارش نوعی سوزش در پوست است كه موجب خاراندن پوست می‌شود و یكی از شایع‌ترین مشكلات پوستی است كه می‌تواند موضعی و محدود به یك ناحیه از بدن باشد و یا نقاط مختلف بدن را درگیر كند. در برخی موارد نیز خارش پوست هنگام شب بدتر می‌شود. معمولاً اگر كل بدن دچار خارش شود، درمان به نسبت خارش موضعی سخت‌تر خواهد بود. بیشتر مواقع بدون تظاهرات خارجی، پوست دچار خارش می‌شود؛ ولی در برخی موارد نشانه‌هایی همچون برآمدگی، تاول، قرمزی و... بروز می‌كند. در این‌گونه موارد بیمار باید به متخصص پوست مراجعه كرده و علت آن را بیابد. مثلاً ممكن است خارج ناشی از ابتلا به اگزما و یا گال باشد.
آیا باید پوست را بخارانیم؟
این كار معمولاً خارش را بیشتر می‌كند. ممكن است خاراندن بدن ابتدا موجب آرامش و رضایت شود، اما در نهایت پوست تحریك و ملتهب شده و خودِ التهاب موجب خارش بیشتر می‌گردد؛ بنابراین در اكثر مواقع خاراندن پوست اوضاع را وخیم‌تر می‌كند؛ به‌خصوص اگر موجب خارش در پوست شود كه باكتری وارد آن شده و عفونت كند و عفونت ثانویه خود، موجب خارش بیشتر می‌شود. اگر خارش پوست ماه‌ها یا سال‌ها طول بكشد، آن قسمت خراشیده و پوست آن كلفت شده و رنگدانه‌های آن تغییر رنگ می‌دهند و تیره می‌شوند. بهترین روش برای درمان پوست تحریك شده، جلوگیری از خاراندن آن است.
بیشتربخوانید:
آلرژی ناشی از بارداری و شيردهی
دلایـل خـارش پـوست
شرایط و دلایل بسیاری برای خارش پوست وجود دارد. حتی دلایل روانی، مثل استرس و اضطراب نیز ممكن است موجب خارش شوند و یا آن را تشدید كنند. خشكی پوست نیز یكی از دیگر عوامل است. قرار گرفتن در معرض اشعه UV و آفتاب سوختگی نیز می‌تواند موجب خارش پوست شود. سایر دلایل عبارتند از: تغییرات پوستی، اختلالات متابولیك و غدد درون‌ریز (بیماری كبد، كلیه یا پركاری و کم‌کاری تیروئید)، سرطان، واكنش به مواد مخدر، مشكلات صفرا، بیـمــاری‌های خونی نیش حشراتی همچون كك و پشه. در برخی موارد نیز واكنش‌های آلرژیك، به شكل خارش بروز می‌كنند. عفونت‌ها هم یكی از دیگر دلایل خارش پوست هستند؛ مثلاً خارش و سوزش دستگاه تناسلی زنان و مردان می‌تواند ناشی از عفونتی باشد كه در مقاربت جنسی انتقال یافته است و یا خارش مقعد به دلایل عفونت و یا انگل، رعایت نكردن بهداشت باشد. عفونت‌های قارچی و پسوریازیس نیز موجب خارش پوست می‌شوند. در برخی موارد خارش به دلیل هجوم شپش به بدن، مثل شپش سر و یا شپش عانه است. گال نیز یك بیماری مسری پوستی است كه با خارش شدید در شب همراه است. از دیگر عوامل می‌توان به دیابت، زونا، اسكلروز، لوازم آرایشی و ... اشاره كرد. واكنش به مواد مخدر یا برخی داروها نیز می‌تواند موجب كهیر پوستی و خارش شود. اغلب اوقات، زنان اظهار می‌دارند كه در دوران بارداری، بدن آنها خارش می‌گیرد و یا خارش آنها بدتر می‌شود. باید گفت كه در بیشتر مواقع خارش ناشی از یك بیماری زمینه‌ای خطرناك و جدی نیست. ولی باید به پزشك متخصص مراجعه شود در بارداری اول نوعی كمر بارداری منجر به خارش می‌شود كه به علت بزرگ شدن سریع شكم می‌باشد كه نیاز به مراجعه به متخصص پوست دارد.
درمــان
سرما: سرما منجر به بی‌حسی فیبرهای عصبی بدن می‌شود و همین بی‌حسی خارش را تسكین می‌دهد. راه‌های سرد كردن پوست و كاهش خارش عبارتند از: آب سرد: قسمت مورد نظر را با آب سرد بشویید یا یك كیسه یخ و یا آب سرد روی آن قرار دهید. دوش آب سرد قرار دادن كیسه‌های آب یخ روی پوست (این كیسه‌ها معمولاً در داروخانه‌ها عرضه می‌شوند). توجه داشته باشید كه گرم كردن محل خارش، هیچ تأثیری در تسكین آن ندارد و حتی اگر خارش كاهش یابد، برخی كرم‌های مثل لیدوكائین خود باعث تحریك پوست شده و خارش ایجاد می‌كند. خیلی سریع دوباره شروع خواهد شد؛ بنابراین توصیه می‌شود از این روش استفاده نكنید.
بیشتربخوانید:
خارش و آلرژی شدید؛ ارمغان مصرف ۹ ماده غذایی
كرم‌ها و لوسیون‌های ضد خارش
فنول، «Pramoxine»، دیفن هیدرامین یا «Benzocaine» و یا هر نوع بی‌حس كننده دیگر. شما می‌توانید این كرم‌ها را به دفعات روی محل خارش بمالید. آنها انتهای اعصاب را بی‌حس كرده و درد و خارش را كاهش می‌دهند. كرم‌ها و لوسیون‌هایی كه حاوی هیدروكورتیزون هستند، موجب كاهش خارش می‌شوند؛ البته خارش‌هایی كه ناشی از اگزما یا خشكی پوست باشند. در واقع این خارش‌ها ناشی از پاسخ به كورتیزون هستند. هیچ‌کدام از كرم‌های حاوی هیدروكورتیزون، حتی محصولاتی كه ادعا می‌كنند در كاهش خارش تأثیر زیادی دارند، در حالت‌های شدید، به رفع خارش كمكی نخواهند كرد. مثلاً در مواقعی كه خارش ناشی از نیش حشرات است، استفاده از این كرم، مؤثر نیست. اگر بیش از 10 روز از كرم‌های حاوی هیدروكورتیزون استفاده كردید و نتیجه‌ای نگرفتید، حتماً با یك پزشك مشورت كنید تا علت خارش را بیابد.
داروهای خوراكی
به‌طور معمول، آنتی‌هیستامین‌ها، خارش را درمان می‌كنند؛ مثل دیفن هیدرامین، هیدروكسی‌زین، كلرفتیرامین و ... از آنجا كه این داروها خواب‌آور نیز هستند، نباید قبل از رانندگی و یا كار با ماشین‌های سنگین از آنها، استفاده كنید. اگر نمی‌خواهید دچار خواب‌آلودگی شوید، می‌توانید از «Loratidine» و یا «Fexnferadine» استفاده نمایید، زیرا با اینكه نوعی آنتی‌هیستامین هستند، درصد مواد خواب‌آور آنها بسیار كمتر از سایر آنتی‌هیستامین است. آنها نسل دوم آنتی‌هیستامین نامیده می‌شوند كه نسبت به نسل اول خاصیت آرام‌بخشی كمتری دارند.
مراجعه به پزشك
اگر خارش پوست بدن‌تان، آرامش و خواب شما را سلب كرده و یا به علت خاراندن بیش‌ازحد، پوستتان دچار عفونت شده و رنگدانه‌های آن تغییر رنگ داده و یا پوست شما ضخیم شده است، حتماً به پزشك مراجعه كنید. پزشك در صورت لزوم كورتیزون یا آنتی‌هیستامین‌های قوی‌تری تجویز می‌كند و درصورتی‌که خارش ناشی از یك بیماری زمینه‌ای باشد، به درمان آن می‌پردازد.
نکاتی مفید برای درمان خارش
آلوئه‌ورا، روغن كبد ماهی، آبلیمو، ویتامین E و روغن جوانه گندم، خارش را تسكین می‌دهند.
اضافه كردن 2 قاشق غذاخوری سركه به آب حمام، خارش را تسكین می‌دهد. برای درمان خارش ناشی از عرق‌سوز شدن و یا نیش زنبور و یا حشرات، جوش‌شیرین را در آب گرم حل كرده، سپس با آب سرد حمام مخلوط كنید و بدن خود را با آن بشویید. رژیم غذایی نقش مهمی در مبارزه با خارش و آلرژی‌ها دارد. اگر غذایی را كه موجب حساسیت و خارش شما می‌شود، شناسایی كنید، با اجتناب از خوردن آن به راحتی خارش خود را درمان خواهید كرد. غذاهای غنی از ویتامینC، بتاكاروتن، ویتامین E، روی و مواد معدنی، به درمان خارش پوست كمك می‌كنند. خشكی پوست خارش را بدتر می‌كند، محل آسیب‌دیده را تمیز و چرب نگه دارید و از گرما و رطوبت بیش‌ازاندازه خودداری كنید. لباس‌های سبك و خنك بپوشید. نوشیدن 1 الی 2 فنجان چای گزنه خارش را كاهش می‌دهد. به این منظور، 1 الی 2 قاشق چای‌خوری برگ خشك گزنه را درون یك فنجان آب جوش بریزید و بعد از 15 دقیقه بنوشید. مخلوط كردن نشاسته با آب وان نیز، خارش را تسكین می‌دهد. مخلوط آب نارگیل تازه و گوجه‌فرنگی و ماساژ پوست با این مخلوط، در بهبود و تسكین خارش بدن مؤثر است. برگ ریحان، خارش ناشی از عفونت‌های قارچی را درمان می‌كند.
در زنان یائسه، كمبود استروژن موجب خارش بدن می‌شود؛ بنابراین تأمین استروژن از غذاها موجب كاهش خارش می‌شود. مواد غذایی حاوی استروژن عبارتند از: خرما، گیلاس، آلو، هویج، سیب‌زمینی، زیتون، خیار، بادمجان، رازیانه، تخم آفتابگردان و جوی دو سر، عسل و عدس و سویا. مصرف بذر كتان، عملكرد كبد را بهبود بخشیده و خشكی و خارش پوست را كاهش می‌دهد. گاهی اوقات خارش ناشی از گرمای هوا و افزایش درجه حرارت بدن است. در روزهای گرم با نوشیدن مایعات فراوان، بدن و پوست خود را خنك نگه دارید. بدون نسخه پزشك از هیچ دارویی استفاده نكنید. برخی از داروها خود می‌توانند سبب خارش شوند؛ مثل استامینوفن كدئین كه متأسفانه بسیاری از افراد بدون نسخه آن را مصرف می‌كنند. همیشه از ضد آفتاب استفاده كنید؛ حتی در فصل پائیز و زمستان. از پوشیدن لباس‌های پشمی خودداری كنید و چنانچه ناچار به پوشیدن آن هستید، زیر آن لباس نخی یا ابریشمی بپوشید تا لباس پشمی با بدن شما در تماس نباشد. از مصرف لبنیات پرچرب خودداری كنید؛ زیرا حاوی مواد افزودنی تحریك كننده پوست هستند. از لوازم آرایشی و زیبایی حاوی روغن استفاده نكنید؛ زیرا بیشتر مواقع روغن این مواد حساسیت‌زاست.
