ارتباط غذا با آكنه
قطعا غذاهایی كه موجب آكنه میشوند و غذاهایی كه از ایجاد آكنه پیشگیری میكنند، وجود ندارند؛ ولی برخی از غذاها آكنه را تشدید میكنند و برخی از غذاها، آكنه را بهبود میبخشند. اگر چه پاكسازی و ضدعفونی كردن و دیگر جنبههای مراقبت از پوست برای داشتن پوستی سالم و بدون لك بسیار مفید و موثر است.
غذاهای چرب و آكنه
از گذشتههای دور تا به حال همیشه مردم بر این باور بودهاند كه خوردن غذاهای چرب باعث بروز آكنه میشوند. اما واقعیت این است كه مواد غذایی چرب باعث این مسئله نمیشود، بلكه زیادهروی در خوردن غذاهای چرب و مقدار زیاد چربی غذاها در این مسئله تاثیر میگذارد. سلولهای بدن انسان از گروهی از اسیدهای چرب به نام (امگا6) و یا امگا 6 استفاده میكنند تا هورمونهایی را كه التهاب و ورم به وجود میآورند، بسازند. همچنین سلولها با استفاده از یك گروه از اسیدهای چرب به نام امگا3 و یا امگا 3، هورمونهایی را تولید میكنند كه جلوی التهاب بیش از حد را میگیرد. هر دو نوع از این اسیدها، اسیدهای چرب ضروری هستند كه در رژیم غذایی روزانه فرد وجود دارند؛ ولی مشكل اینجاست كه مقدار مصرف امگا 6 در رژیمهای غذایی بیش از امگا 3 است.
اسیدهای امگا3 به مقدار فراوان در روغن ذرت و روغن سویا وجود دارند. مثلا فردی كه در شمال آمریكا زندگی میكند، باید بداند كه تقریبا در تمام غذاهای فرآوری شدهاش، روغن ذرت و یا سویا وجود دارد. اسیدهای چرب امگا3به مقدار فراوان در دانه كتان و روغن بذر كتان، ماهیها، آجیلها و دانهها وجود دارد. به جز مردمان بخشهایی از شمال اروپا، تقریبا اكثر مردم به اندازه كافی امگا3 نمیخورند. هیچ راه مستقیمی از معده به سمت جوشها وجود ندارد كه غذاهای چرب را به آنها برساند. در واقع چربی پوست از غدد پوست ساخته میشود و این به مقدار اسیدهای چرب امگا3و6 در رژیم غذایی فرد بستگی دارد و تقریبا تمام كسانی كه دارای آكنه هستند، بیش از حد امگا6 مصرف میكنند. راهحل این مشكل كاهش غذاهای چرب در رژیم غذایی است. مارگارین، چیپس سرخ شده در روغن ذرت و یا روغن سویا، اغلب آبنباتها و دسرهای حاوی روغن مایع و روغن سویا موجب چرب شدن پوست میشوند. پنیر، كره، روغن زیتون، روغن ماهی و روغن نارگیل علاوه بر روشنسازی پوست، موجب تمیز شدن پوست نیز میشوند. فقط سعی كنید آنها را در حد تعادل مصرف كنید. این چربیها اگر چه به پوست آسیب نمیرسانند، ولی كالری بیش از حد آنها به چربیهای شكمی تبدیل میشود.
شكلات
همه میدانیم كه خوردن شكلات در افراد مستعد آكنه، ایجاد جوش میكند؛ ولی باید بدانید كه چربی موجود در شكلات، دلیل سوزش و خارش پوست نیست، بلكه ماده شیمیایی به نام «تئوبرومین» است. پوست در اثر استرس جوش میزند و تئوبرومین ماده شیمیایی به نام «آدنوزین» را كه مسئول كنترل گیرندههای استرس در پوست است، بلوكه میكند. حتی اگر با وسواس پوست خود را كاملا تمیز نگهدارید، باز هم- نئوبرومین كار خود را انجام میدهد. شكلات سیاه به نسبت شكلات شیری دارای تئوبرومین بیشتری است. كبد شما حدود 10 درصد از كافئین را به تئوبرومین تبدیل میكند. اگر شكلات موجب تحریك و عود آكنه شود، سایر نوشیدنیهای كافئیندار، همچون قهوه و نوشابه نیز موجب تحریك پوست و عود آكنه میشوند.
سویا
وقتی كه صحبت از سویا میشود، معمولا یك غذای فوقالعاده و مفید در نظر ما شكل میگیرد؛ ولی توجه داشته باشید در فرهنگهایی كه سویا را به صورت روزانه مصرف میكنند، معمولا آن را به شكل طبیعی خود (لوبیا شكل) میخورند و به ندرت مقدار مصرف آنها از 14 گرم بیشتر است. بدن میتواند تنها مقدار كمی از استروژن مثل Genistein و Daidzein را از سویا جذب كند. در خوردن سویا باید اعتدال داشت. 14 گرم سویا به طور روزانه سلامت پوست را نه تنها تهدید نمیكند، بلكه تامین هم میكند. فیتواستروژن معمولا پوست مردان را تحت تاثیر قرار نمیدهد، اما زنانی كه دارای آكنه هستند باید در خوردن سویا دقت كنند؛ به ویژه در نیمه دوم دوره قاعدگی نباید بیش از مقدار مجاز سویا بخورند.
آب پنیر
محصول جانبی پنیر مایعی است كه از تهیه پنیر باقی میماند. آب پنیر منبع بسیار خوبی از پروتئین است و میتواند سیستم ایمنی بدن را تحریك كند؛ اما این تحریك گاه آنقدر زیاد است كه باعث آكنه میشود. آب پنیر، حساسیت پوست را به انسولین افزایش میدهد و باعث میشود فولیكولها در فضای تنگتری رشد كنند و تولید سبوم( نوعی چربی است كه توسط غدد چربی موجود در پوست ترشح میشوند) در پوست افزایش یابد. حساسیت پوست موجب تشكیل دانههای سر سیاه و سرسفید شده و خواص آب پنیر به تشكیل جوش كمك میكند. اگر دچار آكنه هستید، از خوردن آب پنیر و محصولات لبنی بپرهیزید و كافی میكسهای فوری، مكملها و نوشیدنیهای ورزشی را به طور كامل فراموش كنید.
سبزیها
دانشمندان به شگفتیهای زیادی در مورد ارتباط سبزیجات و آكنه پی بردهاند. پژوهشگران نروژی بر این باورند كه خوردن سبزیجات خام بیش از دوری از چربیها از پوست در برابر آكنه محافظت میكند. نوجوانان نروژی كه سبزی و سالاد كمتری میخورند، دچار آكنه بیشتری هستند. از سوی دیگر پژوهشگران هلندی دریافتند كه اگر هویج پخته، گوجهفرنگی، روغن زیتون و كره و مارگارین با یكدیگر خورده شوند، تولید سبوم را افزایش میدهند و پوست چربتر خواهد شد. سالاد بخورید، ولی همزمان گوجه و هویج پخته را با یكدیگر نخورید.
دلایل دیگر بروز آكنه
آكنه میتواند در اثر تغییرات هورمونی به وجود آید؛ به ویژه آنهایی كه مربوط به تستوسترون هستند. میلیونها نفر از زنان به بیماری شناخته شدهای به نام PCOS یا سندرم پلیكیستیك مبتلا هستند. اگر چه ممكن است همراه با این بیماری درون تخمدان كیست تشكیل شود و یا هیچ كیستی هیچگاه به وجود نیاید، ولی افزایش تولید تستوسترون در تخمدانها قطعی است. تستوسترون حساسیت پوست را به مواد شیمیایی و استرسزا بیشتر میكند كه به نوبه خود موجب افزایش تولید چربی پوست میگردد. تزریق تستوسترون در مردان، گاهی اوقات نه تنها موجب بروز آكنه پوست میشود، بلكه بیماری خطرناكی به نام
«آكنه فولمینانس» را به همراه دارد كه حتی مفاصل را نیز درگیر میكند و البته در هر دو مورد راز كنترل آكنه، كاهش تستوسترون است. معمولا در مردان با قطع مصرف استروئیدها و تستوسترون و در زنان با تغییر رژیم غذایی و مصرف غذاهای كم كالری و درمان سندرم تخمدان، آكنه نیز درمان میشود.
آكنه میتواند ناشی از تغییرات ناگهانی دما به وجود آید: روزاسه نوعی از آكنه است كه ناشی از تغییرات ناگهانی دماست. هنگامی كه پوست سرد میشود، رگهای خونی گشاد میشوند و خون بیشتری در آن جریان مییابد؛ به همین دلیل در هوای سرد، گونهها و بینی قرمز میشوند و در این حالت اگر به سرعت در معرض گرما قرار بگیرید، در پوست شما آكنه به وجود میآید! بنابراین اگر پوست شما در اثر سرما سرد شد، از گرم كردن سریع آن خودداری كنید و یا قبل از اینكه از خانه خارج شوید، صورت خود را كاملا بپوشانید. از خوردن نوشیدنیهای گرم و غذاهای ادویهدار، به خصوص فلفل خودداری كنید كه عروق خونی را تحت تاثیر قرار میدهند. همچنین هرگز پوست خود را با یخ مالش ندهید.
آكنه میتواند ناشی از تحریكهای خارجی پوست باشد؛ مثلا استفاده از لیف حمام و ... برای حذف سلولهای مرده پوست كه به نوبه خود موجب مسدود شدن منافذ سبوم میشوند. شستوشوی بیش از حد جوشهای پوستی نیز میتواند ایجاد آكنه كند. هنگام استرس جسمانی و یا عاطفی، هورمونهای مغز تحریك میشوند و غده آدرنال را به تولید آدرنالین تحریك میكنند و پوست نیز موجب آزادسازی هیستامین میشود. هیستامین همان ماده شیمیایی است كه در حمله آلرژنها، از بدن آزاد شده و موجب قرمزی و تحریك پوست میشود و ایجاد جوش میكند.
گاهی آكنه ناشی از ابتلا به عفونتهای قارچی است. این عفونتها، سیستم ایمنی بدن را حساس میكنند و سیستم ایمنی بدن به این موضوع واكنش نشان داده، به پوست شانه و قفسه سینه حمله میكند و موجب پسوریازیس و یا آكنه میشود. باكتریهای آكنه نیز در شكلگیری این جوشها نقش دارند. آنها صرفا به دلیل سیستم ایمنی در پوست ایجاد میشوند. این نوع آكنهها معمولا با استفاده از استروئیدها و در مدت قابل توجهی درمان میگردند.
آكنه میتواند ناشی از مصرف سیگار و یا نوشیدن الكل باشد. پژوهشگران چینی معتقدند كه به طور خاص نوجوانان چینی بعد از تعطیلات آخر هفته بیشتر به آكنه مبتلا میشوند، زیرا در این روزها مصرف سیگار و الكل آنها افزایش مییابد. آكنه میتواند ناشی از مشكلات معده باشد باكتری
هلیكو باكترپیلوری، یكی از علل زخم معده و آكنه است. با درمان عفونت معده معمولا آكنهها نیز از بین میروند. اگر آب نوشیدنی شما آب شیر است، بیشتر در معرض ابتلا به این باكتری قرار دارید. بعضی مواقع نیز آكنه در نتیجه مصرف آنتیبیوتیكهای خوراكی ایجاد میشود. گاهی اوقات پزشكان برای درمان آكنه، آنتیبیوتیكهای خوراكی تجویز میكنند و جالب اینجاست كه این آنتیبیوتیكها، نه تنها درمان نمیكنند، بلكه اوضاع را بدتر میكنند.
روده بزرگ محلی امن برای همزیستی باكتریهایی مانند لاكتو با سیلوس است. این باكتریها موجب پاكسازی و شفافیت پوست و مانع از كاهش مواد شیمیایی ضد التهاب میشوند. آنتیبیوتیكهای تجویزی برای از بین بردن باكتریهای آكنه، باكتریهای مفید روده را از بین میبرند و التهاب پوست را همزمان افزایش میدهند و همین موضوع باعث افزایش احتمال ابتلا به آكنه پوستی میشود. در نهایت موضوع مهمی كه باید به آن اشاره كرد این است كه از دست زدن به نقطه جوشها و شستوشوی بیش از حد پوست و استفاده از داروها بدون تجویز پزشك خودداری ورزید و در صورتی كه آكنه بعد از مدت كوتاهی خود به خود برطرف نشد، با پزشك مشورت كنید.