دكتر كاظم آملی؛ عضو هیات علمی بیماری‌های داخلی (ریه) دانشگاه علوم پزشكی تهران
منظور از بررسی شكایات (symptoms) و یافتن علایم بالینی (signs) رسیدن به تشخیص بیماری است. اما شكایات و یافته‌های بالینی هر كدام به‌طور جداگانه حاكی از بیماری خاصی نیستند و ما را به تشخیص نهایی نمی‌رسانند. هر یك از علایم ممكن است در بیماری‌های متعددی دیده شود و وجود آن فقط حاكی از یك روند بیماری است.
اما اگر یافته‌های بالینی را گردآوری و یك جا تجزیه و تحلیل كنیم ممكن است در تشخیص قطعی موفق شویم و اگر هم به تشخیص نهایی هم نرسیم خیلی با آن نزدیك خواهیم شد، باین ترتیب كه تعداد بیماری‌هایی كه ممكن است در بیمار مورد معاینه مطرح شوند، محدود خواهد شد و سپس با وسایل كمكی می‌توان به تشخیص قطعی رسید.
به‌طور كلی در بیماری‌های بیشتر دستگاه‌ها از جمله دستگاه تنفس، برای حصول به تشخیص نهایی مراحل زیر با باید پیمود (این روش به ویژه در بررسی بیماری‌های دستگاه عصبی اهیمت دارد):
1- جمع‌آوری شكایات و یافته‌های بالینی (Symptons & signs): در این مرحله می‌توان نتیجه گرفت كه شخص معاینه‌شده بیماری دارد و سالم نیست. 2- تشخیص محل ضایعه (تشخیص آناتومیك): در اینجا با بررسی یافته‌ها باید دید علایم یافت‌شده مربوط به یك ضایعه منتشر است یا یك ضایعه در یك ناحیه محدود.
مثلا پیدا كردن صداهای اضافی در سرتاسر ریتین می‌تواند حاكی از یك بیماری منتشر (ژنرالیزه) در ریتین باشد و یا برعكس، به عنوان مثال، پیدا كردن ماتیته و سوفل توبرو پكتوریلوكی در نیمه فوقانی قفسه سینه در سمت راست حاكی از وجود یك ضایعه لكالیزه در لب فوقانی راست خواهد بود.
3- تشخیص سندرم‌های ریوی و جنبی: منظور از سندرم مجموعه‌ای از شكایات و یافته‌های بالینی است كه در تعداد نسبتا معدودی از بیمای‌ها پیدا شود و هر كدام از این بیماری‌ها علت مخصوص به خود داشته باشند. به عنوان مثال اگر علایمی حاكی از یك ضایعه منتشر ریتین به صورت صداهای اضافی ممتد و منقطع در سراسر قفسه سینه پیدا كنیم و بیمار از سرفه و خلط شكایت داشته باشد حاكی از برنشیت است.
اما برنشیت انواع و علل چندی دارد. مثلا ممكن است حاد یا مزمن باشد، و اگر حاد باشد عللی مانند عفونت (میكرب‌ها و ویروس‌های مشخص) و یا عوامل فیزیكی و شیمیایی باعث آن شده باشد.
مثال دیگر: اگر علایمی حاكی از یك ضایعه موضعی پیدا كنیم مثلا در نیمه فوقانی قفسه سینه در طرف راست ماتیته و سوفل توبرو پكتوریلوكی آفون پیدا كنیم حاكی از یك تراكم در لب فوقانی راست است. در اینجا هم بیماری‌های چندی ممكن است باعث ایجاد این مجموعه علایم شده باشند مانند پنمونی به علت باكتری‌های مشخص (پنموكك، كلبسیلا، میكرب سل و غیره)، قارچ‌های گوناگون، ریكتزیاها و ویروس‌ها، و یا عوامل فیزیكی و شیمیایی و آلرژیك.
بنابراین وقتی باین نتیجه برسیم كه در ناحیه مزبور تراكم وجود دارد هنوز به تشخیص قطعی نرسیده‌ایم، اما به آن خیلی نزدیك شده‌ایم و كافی است چند بیماری را كه باعث آن سندرم می‌شوند، بررسی كنیم. تشخیص قطعی بیماری در یك بیمار را می‌توان به یافتن خانه‌ای در یك شهر تشبیه كرد.
اگر محله و خیابان و كوچه‌ای را كه خانه مورد نظر در آن است بدانیم آن‌گاه جست‌وجوی ما محدود به یك كوچه خواهد شد و با پرس‌وجو از منازل معدود آن كوچه با سهولت بیشتری می‌توان به مقصود رسید. 4- تشخیص نهایی یعنی پیدا كردن قطعی بیماری: وقتی سندرم را تشخیص داده باشیم آن‌گاه با بررسی بیشتر و كمك گرفتن از آزمایشگاه و رادیولوژی و غیره معمولا می‌توان به تشخیص بیماری رسید.
سندرم تراكم
منظور از تراكم سفت شدن ریه به علت اكزوداسیون و انفیلتراسیون سلولی در آلوئول‌ها و فضاهای ریز هوایی و نیز در بافت بین آلوئون‌ها است. در نتیجه قسمت معیوب ریه هوای خود را از دست می‌دهد و مانند كبد سفت می‌شود، در حالی كه راه‌های هوایی باز هستند. در روی قسمتی از ریه كه مبتلا است این علایم پیدا می‌شود:...
برای خواندن بخش دوم- علایم بالینی سندرم‌های ریه و جنب- اینجا کلیک کنید.
