اعظم میرحاج - مسئول آموزش انجمن آلزایمر ایران
تحریریه زندگی آنلاین : با شروع فصل تابستان بیماری‌های مربوط به گرما از جمله «گرمازدگی» شایع می‌شود كه یكی از اورژانس‌های پزشكی محسوب می‌گردد؛ زیرا در صورت عدم اقدامات صحیح و بموقع حتی می‌تواند منجر به مرگ شود. خوشبختانه آسیب‌های ناشی از عوامل محیطی قابل پیشگیری هستند. سیستم تنظیم درجه حرارت بدن در مغز از طریق تعادل در تولید و دفع گرما دمای بدن را ثابت نگه می‌دارد. دمای بدن انسان در محدوده 5/38- 5/36 درجه سانتیگراد طبیعی است و تغییرات بیشتر از دو درجه كمتر یا بیشتر از این محدوده می‌تواند اختلالات شدید عملكرد در دستگاه‌های بدن و حتی مرگ را به دنبال داشته باشد. دمای بدن انسان ناشی از تعادل میان تولید و جذب حرارت از یک‌سو و دفع آن از سوی دیگر است.
بیشتر بخوانید:
شربت‌های خانگی ضد گرمازدگی
تولید گرما در اثر فعالیت‌های بدنی و سوخت‌وساز سلولی.
جذب محیطی گرما به دنبال حضور طولانی در برابر آفتاب یا هر منبع گرمایی دیگر.
دفع گرما از طریق گشاد شدن عروق سطحی پوست (البته تا زمانی كه دمای محیط از دمای بدن پایین‌تر است).
دفع گرما به وسیله تعریق و تبخیر آن از سطح پوست كه به مقدار رطوبت و جریان باد محیط نیز بستگی دارد (هرچه مقدار رطوبت كمتر و جریان باد بیشتر باشد دفع گرما بهتر و بیشتر انجام می‌شود).
اگر به هر دلیل میزان تولید بیش از دفع باشد و سیستم تنظیم‌كننده هم نتواند تعادل ایجاد نماید، آسیب‌های مربوط به گرما بروز می‌كند.
بیشتر بخوانید:
تکنیک‌های ساده برای خنک ماندن
عوامل افزایش تولید گرما در بدن
فعالیت و ورزش پركاری تیروئید مصرف برخی داروها تب گرما و رطوبت بیش از حد هوا بیماری‌های قلبی - عروقی مصرف برخی داروها ضایعات پوستی وسیع ضایعات مغزی مصرف الكل سن بالا
معمولا فعالیت بدنی شدید و طولانی و نیز آب و هوای گرم و مرطوب و عدم تامین آب و نمك از دست رفته موجب بیماری‌های مربوط به گرما می‌شود. بدن انسان به‌طور طبیعی از طریق منبسط كردن عروق سطحی پوست و نیز عمل تعریق، دمای افزایش یافته بدن را كاسته و گرمای بدن را تنظیم و كنترل می‌كند.
علائم زدگی یا حمله گرمایی
1- سردرد 1- سرگیجه 2- بی‌قراری 3- دمای بالای 40 درجه سانتیگراد 4- پوست خشك و قرمز 5- نبض تند و ضعیف 6- تندی تنفس 7- حالت تهوع و استفراغ 8- كاهش شدید فشارخون و حتی كاهش سطح هوشیاری
بیشتر بخوانید:
گرمازدگی در یک نگاه
اول اینكه به‌دلیل تغییرات جسمی ناشی از بدن
دمای بدن آنها با سرعت لازم پایین نمی‌آید.
گرمای زیاد هوا را خوب احساس نمی‌كنند.
حتی زمانی هم كه آب از دست می‌دهند، تمایل به خوردن آب ندارند.
دفع گرما كمتر و كندتر است.
دوم اینكه، بخشی از قشر مغز كه با میل تشنگی ارتباط دارد، با تمایل به نوشیدن آب سعی می‌كند مقدار آب بدن را در مقدار طبیعی حفظ كند؛ اما در افراد سالمند با نوشیدن مقادیر اندكی آب غیر فعال می‌شود و این موجب می‌گردد تا فرد تمایلی به نوشیدن
بیشتر بخوانید:
سردرد‌های گرمایی؛ از دلایل تا درمان
آب نداشته باشد؛ در حالی كه بدنش به آب نیازمند است.
سوم اینكه، اغلب سالمندان داروهای مختلف مصرف می‌كنند كه ممكن است در شرایط معمول مشكلی ایجاد نكند، اما در آب‌وهوای گرم می‌تواند آنها را در معرض خطر كم‌آبی و افزایش دمای بدن قرار دهد.
برخی داروها عملكرد مغز را در ایجاد تعادل دمای بدن دچار مشكل می‌كنند، بنابراین برخی دیگر باعث می‌شوند آنچنان كه باید تعریق انجام نشود و برخی نیز آگاهی فرد را نسبت به گرما كم می‌كنند. در فصل گرما بهتر است در مورد مقدار مصرف داروها و نوشیدنی‌های مجاز حتما با پزشك مشورت شود.
چهارم اینكه، گرمای شدید علاوه بر افزایش درجه حرارت بدن ممكن است باعث كاهش قندخون، كاهش پتاسیم و نیز كاهش فشارخون شود كه این تغییرات به‌خصوص در مورد افراد سالمند می‌تواند خطرساز باشد. این عوامل نشان می‌دهد كه گرمای شدید مشكلات جدی را برای سالمندان ممكن است به‌وجود آورد و خطر مرگ ناشی از آسیب‌های گرما نیز در این قشر بالاتر است.
