دكتر محسن نراقی؛ فوق‌تخصص راینولوژی و جراحی اندوسكوپیك بینی و سینوس؛ عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشكی
گلوسیت رامبوئیدمیانی
گلوسیت رامبوئید میانی، با وجود نواحی عمیق صاف و قرمز در خط میانی زبان شناخته می‌شود. این ناهنجاری بیشتر در بزرگسالان رخ می‌دهد و در مورد علت آن اختلاف‌نظر وجود دارد. بعضی از بیماران عفونت‌های كاندیدیایی زمینه‌ای دارند. بیشتر بیماران جز اطمینان خاطر، نیاز به درمان ندارند.
زبان شیاردار
وجود شیارهای عمیق در سطح زبان، مشخصه این اختلال است. معمولا مجرایی میانی با شاخه‌های درختی‌اش وجود دارد. غذا و ماده خارجی نرم می‌تواند در این فرورفتگی‌ها گیر كند و واكنش التهابی موضعی را برانگیزد. درمان شامل رعایت بهداشت ناحیه مربوط است.
گلوسیت مهاجر
گلوسیت مهاجر (زبان جغرافیایی) با مشخصه نواحی تكه‌تكه عاری از برجستگی‌های نخی‌شكل با حاشیه برجسته زرد- قرمز شناخته می‌شود. این مناطق می‌توانند بزرگ شوند و پیشروی یا پسروی كنند تا اینكه ظاهر زبان تغییر كند. علت آن ناشناخته است و نیاز به درمان ندارد.
سوزش زبان
سوزش زبان علامتی غیراختصاصی است كه دلایل متنوعی دارد. این عارضه در بیماران دچار كم‌خونی یا افزایش قند خون نیز دیده شده است. زبان آتشین ممكن است به همراه واكنش‌های آلرژیك نسبت به غذا، دارو یا مواد مربوط به دندان دیده شود یا اینكه نشانه بیماری‌های موضعی مانند كاندیدیازیس، لیكن پلان یا زبان جغرافیایی باشد. در میان برخی از بیماران، نارسایی خاصی شناخته نشده است.
زبان مودار
زبان با موهای قهوه‌ای یا سیاه در نتیجه طویل شدن برجستگی‌های نخی‌شكل ایجاد می‌شود. بیماران ممكن است گلوسیت سطحی، درد یا سوزش داشته باشند. دلیل آن كاملا شناخته نشده است. ولی این حالت با استفاده از آنتی‌بیوتیك، بهداشت نامناسب دندان، سوءتغذیه و مصرف سیگار مرتبط است. تمیز كردن زبان با مسواك و پراكسید هیدروژن مفید واقع می‌شود. در صورت امكان، باید مصرف آنتی‌بیوتیك قطع و سوءتغذیه برطرف شود.
هیپرپلازی لثه
ممكن است هیپرپلازی لثه در نتیجه مصرف درازمدت آمفی‌توئین به‌ویژه در بیماران با بهداشت نامناسب رخ دهد یا همراه با بیماری‌های خونی بدخیم دیده شود.
پمفیگوس
پمفیگوس بیماری وزیكوبولوز جلدی مخاطی خطرناك است كه در افراد میانسال و مسن رخ می‌دهد. علت آن ناشناخته است. بیماران تاول‌های پوستی و مخاطی بزرگی دارند كه می‌تركد و زخم می‌شود. مكان‌های شایع درگیری مخاط بوكال، كف دهان، لب‌ها و زبان است.
در موارد شدید، سطوح مخاطی راه هوایی درگیر می‌شود و بیمار را به مشكلات راه هوایی مستعد می‌كند. درمان شامل استروئید و اقدامات حمایتی است. در موارد خاص، مداخله برای گشودن راه هوایی ضروری به نظر می‌رسد.
لیكن‌پلان
لیكن‌پلان نوعی بیماری التهابی است كه در آن، لایه سلولی بازال در اثر ماكروفاژهای فعال‌شده تخریب می‌شود. این روند با واسطه ایمنی سلولی عمدتا زنان بالای سن 40 سال را مبتلا می‌كند. بسیاری از بیماران نیز دارای تغییرات و ضایعات جلدی هستند. اضطراب می‌تواند از جمله عوامل فعال‌ساز باشد...
