دکتر محمدرضا صفری نژاد؛ جراح و متخصص ارولوژی، استاد دانشگاه، رئیس انجمن علمی سلامت خانواده ایران
سیستم قلبی عروقی
بیماریهای سیستم قلبی عروقی سالیانه جان صدها هزار نفر مرد را میگیرند درصورتیکه با برنامهریزی صحیح میتوان از بسیاری از مرگهای زودرس ناشی از بیماریهای قلبی عروقی جلوگیری کرد.
وقتی از بیماریهای سیستم قلبی عروقی صحبت میشود هدف بیشتر سه بیماری زیر میباشد: افزایش فشارخون، بیماری عروق کرونری قلب و سکته قلبی. یک عده فاکتورهایی هستند که خطر ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی را افزایش میدهند.
اگر شما دارای یکی از فاکتورهای زیر هستید، با پزشک معالج خود مشورت نمایید:
* یکی از افراد فامیل بلافصل شما در زیر 55 سالگی مبتلابه یکی از بیماریهای قلبی عروقی شده باشد.
* شما سیاهپوست باشید.
* شما یا اصلاً ورزش نمیکنید و یا اینکه کم ورزش میکنید.
* چاق هستید.
* رژیم غذائی پرچرب و پرنمک دارید.
* کلسترول خون شما بالا است.
* شما سیگار میکشید. افرادیکه سیگار میکشند 4-2 برابر افراد عادی مبتلابه بیماریهای قلبی عروقی میشوند.
* فشارخون شما زیاد است.
* تحت استرس زیادی هستید.
* بیشازاندازه قهوه (کافئین) استفاده میکنید.
* مبتلابه دیابت هستید. حدود 80 درصد افراد مبتلابه دیابت به علت یکی از بیماریهای قلبی عروقی فوت میکنند.
* شما از داروهایی استفاده میکنید که فشارخون را تحت تأثیر قرار میدهد مثل کورتون، داروهای ضد میگرن، کافئین، پسودوافدرین و غیره.
* سن شما بالاتر از 45 سال است.
واضح است که شما در مورد سن خود، نژاد خود و سابقه فامیلی کاری نمیتوانید انجام دهید، ولی بسیاری از فاکتورهای پرخطر را میتوانید تغییر دهید.
افزایش فشارخون
هرقدر فشارخون شما بالاتر باشد، قلب شما بیشتر و سختتر باید کار کند. در طول شبانهروز فشارخون ما کموزیاد میشود و این کاملاً طبیعی است.
بهعنوانمثال اگر شما ورزش کنید یا تحت استرس باشید، فشارخون شما بالا میرود. ولی همینکه بتوانید نفسی تازه کنید، فشارخون شما طبیعی میشود.
بالا بودن فشارخون سبب وارد شدن فشار به قلب و رگهای خونی و آسیب به چشم، کلیهها و سایر اعضاء میشود و خطر سکته قلبی و سکته مغزی را افزایش میدهد.
خبر خوش این است که فشارخون بهراحتی قابلدرمان است و خبر بد این است که بالا بودن فشارخون اکثراً علامتی ایجاد نمیکند و میلیونها نفر در سرتاسر دنیا دارای فشارخون هستند بدون اینکه متوجه وجود آن شوند.
بیماری عروق کرونری قلب
عروق کرونر همان شریانهایی هستند که به قلب خونرسانی میکنند.
اگر به هر دلیلی این عروق مسدود شوند، آن قسمت از قلب که توسط این عروق تغذیه میشدند، از بین میرود که در اصطلاح می گوئیم که فلانی سکته کرده است.
مسدود شدن و تنگ شدن عروق کرونر سبب آسیب رساندن به جریان خون قلب میشود.
اگر جریان خن به قسمتی از قلب کاهش پیدا کند فرد دچار درد سینه میشود که در اصطلاح به آن آنژین قفسه صدری گفته میشود.
علت اصلی تنگی و گرفتگی عروق کرونر فرایند تصلب شرائین است که در آن بهتدریج پلاکهای در داخل عروق ایجادشده و سبب کاهش قطر عروق و یا انسداد کامل آنها میشود.
هرقدر پلاک در عروق بیشتر باشد جریان خون کمتری به قلب و یا سایر اعضاء میرسد.
خطر واقعی هنگامی اتفاق میافتد که یکی از این پلاکها پاره شده و سبب مسدود شدن رگ میشود.
اگر آن در قلب اتفاق بیفتد منجر به سکته قلبی و اگر در مغز اتفاق بیفتد منجر به سکته مغزی میشود.
سکته قلبی
از سکته قلبی تحت عنوان حمله قلبی نیز نامبرده میشود. اکثر حملات قلبی ناشی از یک لخته خون هستند که به علت پاره شدن پلاک داخل عروق ایجادشدهاند.
مردان 10 سال زودتر از زنان مبتلابه سکته قلبی میشوند. و احتمال اینکه از سکته قلبی فوت کنند بیشتر از زنان میباشد.
متأسفانه نصف مردانی که به علت بیماری قلبی فوت میکنند از وجود آن مطلع نبودهاند.
اگر شما مبتلابه یکی از موارد زیر شدید، فوراً با پزشک معالج خود تماس بگیرید
* احساس فشار در قسمت مرکزی قفسه سینه
* درد قفسه سینه که به شانهها، گردن و بازوها منتشر شود
* تعریق
* تهوع
* کوتاه شدن تنفس
* ضربان قلب نامنظم