دكتر حميدرضا اكبری گيلانی
ناباروری به حالتی اطلاق می‌گردد که حاملگی بعد از یک سال روابط زناشویی و بدون استفاده از روش‌های پیشگیری از بارداری، ایجاد نشده باشد. حدود 15 درصد زوج‌ها نابارور هستند. كه حدود40 درصد موارد علل مردانه، 40 درصد علل زنانه و 20 درصد هر دو زوج مشکلی دارند که منجر به ناباروری می‌شود.
برای حصول نتیجه بهتر و سریع‌تر توصیه می‌شود به‌طور هم‌زمان زن توسط متخصص زنان و مرد توسط متخصص ارولوژی بررسی شوند. برای تشخیص و درمان ناباروری در مردان، متخصص ارولوژی به سه دسته اطلاعات نیاز دارد: دسته اول اطلاعاتی است که از طریق گفت‌وگو با بیمار و سوال و جواب به دست می‌آید. دسته دوم با معاینه بیمار و دسته سوم اطلاعات از طریق آزمایش مایع منی و آزمایش خون حاصل می‌گردد.
گفتگو با بیمار
در جلسه اول ویزیت بیمار نابارور، پزشک سوالات زیر را از بیمار خواهد پرسید:
1. چند وقت است که بدون استفاده از روش‌های جلوگیری از بارداری قصد بچه دار شدن دارید؟
2. آیا تاکنون فرزندی داشته‌اید؟
3. آیا در گذشته سابقه بیماری خاصی داشته‌اید؟
خصوصاً در مورد ابتلا به دیابت، عفونت‌های دوران کودکی مثل اوریون، سابقه سرطان، شیمی‌درمانی و رادیوتراپی، بیماری‌های ژنتیکی، سابقه بیضه‌های نزول نیافته شکمی، سابقه عمل جراحی بیضه، فتق، اعمال جراحی مثانه، لگن یا پروستات از بیمار سوال می‌شود.
4.درمورد زمان بلوغ جنسی از فرد سوال می‌شود كه آیا بلوغ زودرس و یا دیررس داشته است؟
5. آیا در حال حاضر برای بیماری دیگری در حال مصرف دارو هستید؟
داروهایی مثل سایمتیدین، اسپیرونـــولاکتــون، نــیـتـروفورانتوئین، سـولفاسالازیــن، پــرازوسین، ترازوسین و تامسولوسین باعث کاهش باروری می‌شوند.
6.آیا در محیط شغلی با مواد شیمیایی، اشعه و گرمای زیاد تماس مداوم دارید؟
معاینه
هنگام معاینه بیمار ابتدا به ظاهر وی از نظر بروز صفات ثانویه جنسی، مثل رویش موهای صورت و سینه توجه می‌شود. در مرحله بعد معاینه دستگاه تناسلی انجام می‌گردد.
بیضه‌ها از نظر اندازه و قوام، غده اپیدیدیم که در بالای بیضه قرار داشته و نقش مهمی در باروری دارد، از نظر اندازه، قوام و وجود توده یا کیست، لوله منی بر یا واز دفران در هر دو طرف از نظر سلامت و نداشتن گره و تنگی و عروق بیضه از نظر وجود واریس یا بیماری واریکوسل بررسی می‌شوند. در صورت لزوم و در موارد خاصی از ناباروری، معاینه پروستات هم انجام می‌گیرد.
آزمایشات
در آخرین مرحله از بررسی‌‌ها، تست‌های آزمایشگاهی و از همه مهم‌تر آزمایش مایع منی انجام می‌شود. مایع منی محصول ترشح چندین غده است که هر کدام نقش مهمی در باروری دارند. سلول‌های نطفه یا اسپرم‌ها در مایع منی دارای مواد لازم برای تغذیه و تحرک هستند.
بیضه‌ها تولید اسپرم می‌كنند و وجود اسپرم‌های سالم و به تعداد کافی، برای لقاح با تخمک و تولید مثل ضروری است. اسپرم‌های تولیدشده توسط بیضه بعد از عبور از غده اپیدیدیم و دریافت ترشحات آن، تحرک و قدرت باروری پیدا می‌کنند. همچنین ترشحات پروستات و کیسه‌های منی که محل ذخیره منی بعد از تولید می‌باشند، برای بالا بردن توانایی لقاح در اسپرم‌ها لازم است.
لذا بیضه‌ها ، غدد اپیدیدیم، لوله منی بر، پروستات و کیسه‌های منی هر کدام وظیفه خاصی بر عهده دارند که برای باروری، سلامت تمامی آنها ضروری می‌باشد. در آزمایش اسپرم، حجم مایع منی، تعداد اسپرم‌ها، درصد اسپرم‌های متحرک و درصد اسپرم‌های دارای شکل طبیعی تعیین می‌شوند.
حد اقل حجم مایع منی برای باروری 1.5 میلی لیتر، حداقل تعداد اسپرم‌ها 20 میلیون در هر میلی لیتر، حداقل اسپرم‌های متحرک 50 درصد و حداقل اسپرم‌های دارای اشکال طبیعی 30 درصد باید باشد.
لازم به یادآوری است که تحرک اسپرم‌ها باید سریعاً بعد از گرفتن نمونه بررسی شود و به همین منظور نمونه گیری باید در آزمایشگاه انجام گیرد و اگر نمونه در منزل تهیه می‌شود، ظرف مدت 15 -20 دقیقه به آزمایشگاه رسانده شود...
برای خواندن بخش دوم - ناباروری در مردان - اینجا کلیک کنید.
