تحریریه ماهنامه دنیای تغذیه
یکی از مسائل پیش روی دنیای پزشکی پیشگیری از مصرف داروهایی با عوارض جانبی زیاد است. میتوان از این دست داروها کورتیکواستروییدها را نام برد که بهطور عام با نام کورتونها میشناسیم و از پرکاربردترین داروها درپزشکی هستند که در بیماریهای التهابی به کار میروند از این داروها ی کورتون میتوان بتامتازون، دگزامتازون، هیدروکورتیزون، تریامسینولون، متیل پردنیزولون، پردنیزون، کلوبتازول، بکلومتازون، فلودروکورتیزون، فلوسینولون، فلوتیکازون و... را نام برد. این داروها به صورت تزریقی، خوراکی، قطره، پماد و افشانه تهیه و مصرف میشوند.
التهاب چیست؟ و انواع بیماریهای التهابی کدام است:
هنگامی که آسیب بافتی براثرباکتریها، ضربه، مواد شیمیایی، گرمایا هر پدیده دیگری به وجود می آید مواد متعددی به وسیله بافتهای آسیب دیده آزاد میشوند که موجب بروز تغییرات ثانویه شدیدی در بافتها میگردند، تمام این تغییرات ثانویه بر روی هم التهاب نامیده میشوند.
از انواع بیماریهای التهابی میتوان به سرطان، سندروم متابولیک، بیماریهای قلبی، دیابت، آترواسکلروز، آرتریت روماتویید، پریودنتیت، بیماریهای رودهای مثل کولیت زخمی و بیماری کرون، خار پاشنه و آسم که بیماری التهابی مزمن راههای هوایی است، اشاره کرد.
عوارض کورتونها: کورتونها خط اول درمان بیماریهای فوقالذکر هستند و همانگونه که در مقدمه اشاره شد این داروها عوارض متعددی برای بیمار در پی دارند، خونریزی و پیدایش ضایعات مخاطی شایعترین عارضه در بیمارانی است که تحت درمان با این گونه داروها هستند.
تزریق کورتیکواستروییدها میتواند عوارضی چون دپیگمانتاسیون پوستی، عفونت، آتروفی لایه چربی پا ایجاد کند و همچنین مصرف زیاد کورتونها باعث ایجاد فشارخون بالا، اختلال در چربیهای خون و بروز پوکی استخوان شود.
در سال 2010 پزشکان هندی موردی را گزارش کردند به این صورت که بیماری بعد از تزریق موضعی تریامسینولون ( نوعی کورتون) برای درمان خار پاشنه دچار کوریورتینوپاتی سروزی مرکزی ( به عنوان یک عارضه نادر چشمی درمان با استروئید) شد. افسردگی شدید و اختلالات روانی دیگری که در مصرف کنندههای طویلالمدت کورتیکواسترویید دیده میشود میتواند منجر به خودکشی شود.
برای جلوگیری از عوارض ذکر شده چه میتوان کرد|؟
با توجه به عوارض ذکر شده جلوگیری از مصرف کورتونها و در واقع پیش گیری از ابتلا به این بیماریها با مصرف فلاونوییدها میتواند تا حدی قابل اجراباشد. فلاونوییدها یکی از بزرگترین گروههای ترکیبات طبیعی هستند که جزو ترکیبات فنولی میباشند و خاصیت ضد التهابی دارند و ما در این جا به دو نوع از فلاونوییدها اشاره خواهیم کرد.
کورستین فراوانترین فلاونویید طبیعی گیاهان و سبزیجات است. کورستین توانایی مهار تولید واسطههای التهابی را از طریق فاکتور داخل سلولی که نقش کلیدی در تنظیم پاسخ ایمنی به عفونت را دارد، دارا میباشد. آپی ژنین موجود در سبزیها و میوهها که یکی از عمومیترین فاونوییدها است و سبب مهار التهاب، تکثیر سلولی و متاستاز میگردد و اثر مهاری آن بر التهاب حاد و مزمن به دلیل اثر بر مسیرهای سیگنال کننده شامل فعالیت داخل سلولی است.
نتایج بدست آمده
با توجه به بیماریهای التهابی متعددی که ذکر شد و عوارض داروهای کورتیکو استروییدی که معمولا به عنوان انتخاب اول هر پزشکی برای درمان این نوع بیماریها هستند و همچنین اثرات ضد التهابی اثبات شده فلاونوییدها که در انواع میوهها و سبزیجات میتوان یافت.
شاید مصرف فلاونوییدها و گنجاندن آنها در مواد مصرفی روزانه به عنوان سادهترین و ابتداییترین قدم برای پیش گیری از ابتلا به بیماریها و رهایی از مصرف داروهایی با عوارض جانبی زیاد باشد و متخصصان تغذیه مصرف مواد حاوی فلاونوییدها مانند انگور قرمز، چای، کرفس، پیاز، سیب قرمز، انارو... را توصیه میکنند و پیاز و پوست سیب قرمز را به عنوان منابع عمده کورستین که قویترین فلاونویید شناخته شده است میدانند و در نتیجه مصرف روزانه4 – 3 واحد میوه 5 – 4 واحد سبزی که به عنوان الگوی مصرف این مواد در هرم غذایی ایران است توصیه میشود.