تحریریه مجله دنیای زنان
شما عضو کمیته کشوری مبارزه با ایدز هستید و در این زمینه فعالیتهای آموزشی و پژوهشی گسترده ای انجام داده اید. وضعیت انتقال این ویروس کشنده در جامعه به ویژه در بین زنان را چگونه ارزیابی میکنید؟برای پاسخ به این سوال باید نگاهی به آمارها بیندازیم تا دریابیم که سهم زنان در موارد ابتلا به ایدز در گذشته چقدر بوده و امروز به چه میزان افزایش یافته. ابتلا به ایدز در میان زنان از طریق روابط جنسی کنترل نشده در 12سال پیش رشد چشمگیری داشته به طوریکه در سال1380 از مجموع 362 مورد ابتلا به ایدز از طریق روابط جنسی، سهم مردان 2/60 درصد و سهم زنان 8/39درصد بود.
آماری که نشان میداد موج سوم ایدز در حال نزدیک شدن است. امروز باید بگویم که این آمار به وضعیت نگران کنندهای رسیده به طوریکه سهم 40درصدی زنان به بیش از 60درصد افزایش یافته. نکته مهم دیگر این است که علاوه بر ابتلا به ایدز از طریق روابط جنسی در بین زنان، وضعیت ابتلا به این ویروس در بین زنان نسبت به مردان نیز نگرانکننده تر است.شما بارها اعلام کرده اید که ایدز و شیوع این بیماری در بین زنان در آینده نه چندان دور به بحرانی تبدیل میشود که از امروز باید به فکر درمان آن باشیم.
چه عوامل خطرناکی بیشتر جامعه زنان را تهدید میکند؟
درباره شیوههای ابتلا به این بیماری در زنان، باید به آمار بالای خطر ابتلا به دلیل روابط جنسی محافظت نشده در این گروه از جامعه اشاره کنم زیرا در بررسیهای میدانی به این نتیجه رسیدیم که ابتلا به ایدز میان زنان بیشتر از طریق روابط جنسی محافظت نشده است و بعد از آن از طریق اعتیاد. در آمار بسیاری از کشورها نیز، بیشتر زنانی که آلوده به ایدز شدهاند، از راه تماس جنسی با شریک جنسی آلوده مرد، ویروس را دریافت کردهاند. این نکته را باید بگویم که در رابطه بین دوشریک جنسی، مرد و زن، زنان از نظر جسمانی آمادگی بیشتری نسبت به مردان برای دریافت ویروس HIV دارند.
این بدین معناست که زنان در مقایسه با مردان احتمال آلودگی شان به ویروس HIV بیشتر است؟
بلی، کاملا درست است. اطلاعات به دست آمده از تحقیقات متفاوت نشان میدهد در تماس جنسی بین زن و مرد، زنان در مقایسه با مردان به میزان دوبرابر امکان دریافت ویروس از شریک جنسی آلوده خود را دارند. در ایران هم اگر آمارهای رسمی اعلام شده افراد آلوده به ویروس از طریق سرنگ آلوده را بپذیریم و این مهم را که مردان در این زمینه بیشتر آلوده میشوند را مد نظر قرار دهیم، در مییابیم که زنان بیش از مردان در معرض خطرند. چراکه مردانی که با سرنگهای آلوده به ایدز مبتلا میشوند، احتمالا خانواده و همسر دارند و آنان نیز در معرض خطر ابتلا هستند.
به نظر شما چه عواملی سبب افزایش و رواج روابط جنسی محافظت نشده در بین زنان میشود و امروز این گروه از جامعه را در معرض خطر آلودگی به ویروس HIV قرار داده است؟
یک مسئله ای که در سالهای اخیر زنان را بیش از سایر موارد پس از اعتیاد خود یا همسرشان، در معرض آلودگی به ویروس ایدز قرار داده، مصرف موادی تحت عنوان داروهای لاغری در برخی سالنهای ورزشی و آرایشگاههای زنانه است. داروهایی که گاه از مواد مخدر همچون شیشه تهیه میشوند و محرک عصبی اند و در پایان مصرف منجر به افزایش رفتارهای پرخطر مانند برقراری روابط جنسی محافظت نشده میشوند که در نهایت نیز خطر ابتلا به ایدز در جامعه به ویژه در بین زنان و دختران جوان را افزایش میدهد.
درست است که موج سوم ابتلا به ایدز از طریق روابط جنسی محافظت نشده به دغدغه مسئولان و دست اندرکاران حوزه بهداشت بدل شده اما هنوز موج دوم ابتلا که همان استفاده از سرنگ مشترک در بین معتادان است عامل اصلی ابتلای مردان به ویروس HIV است. به نظرتان توقف اجرای طرح NSP، توزیع سرنگ و سوزن در بین معتادان تزریقی که راه شیوع ایدز را سد میکرد نیز سلامت زنان را هدف قرار نمیدهد؟
آخرین گزارشهای سازمان ملل، حاکی از افزایش 30 درصدی تولید مواد مخدر به ویژه هروئین در افغانستان است. خبری که موجب شده تا کارشناسان حوزه اعتیاد در ایران از بازگشت مجدد هروئین به چرخه مصرف و گسترش ایدز در معتادان تزریقی ابراز نگرانی کنند و خواستار ارائه حمایتهای بیشتر از سوی دولت و دستگاه ذیربط برای مهار این پدیده شوم شوند. چراکه احتمال افزایش مصرف هروئین، بلافاصله میزان استفاده از سرنگ را افزایش میدهد، چیزی که نتیجه قهری آن، بالا رفتن آمار مبتلایان به ایدز ابتدا در مردان و سپس زنان است. با تصمیمی که در دولت دهم برای حذف توزیع سرنگ میان معتادان گرفته شد، این نگرانی پیش میآمد که برتعداد افراد مبتلا به بیماری لاعلاج ایدز افزوده شود مگر آنکه دولت جدید، سیاستی دیگر در این عرصه اتخاذ کند. روندی که پیش از این با اجرای گام به گام برنامه بینالمللی کاهش آسیب و در صدرآن برنامه توزیع سرنگ و سوزن بین معتادان تزریقی تا قبل از سال 89 در کشور تا حد بسیاری کنترل شده بود.