تحریریه پزشك امروز
آنفلوانزای با منشا خوكی (A/H1N1) یك بیماری حاد تنفسی به شدت واگیر دار در خوك‌ها است كه به وسیله چندین نوع ویروس آنفلوانزای خوكی ایجاد می‌شود. میزان مرگ و میر آن در خوك‌ها نسبتا بالا است (4-1 درصد).
ویروس در میان خوك‌ها از طریق ذرات آلوده معلق در هوا – تماس مستقیم، تماس غیرمستقیم (تماس با سطوح آلوده به ترشحات تنفسی) و توسط خوك‌های ناقل بدون علامت منتشر می‌شود. طغیان بیماری در خوك‌ها در تمام طول سال رخ می‌دهد، اما بیماری در مناطق معتدل بروز بیشتری در پاییز و زمستان دارد.
بسیاری از كشورها به صورت معمول خوك‌های خود را در مقابل آنفلوانزای خوكی واكسینه می‌كنند. ویروس‌های آنفلوانزای خوكی غالبا از زیرگونه H1N1 می‌باشند، اما زیرگونه‌های دیگر هم می‌توانند در خوك‌ها در چرخش باشند مثل (H1N2- H3N1 – H3N2). خوك‌ها همچنین می‌توانند توسط ویروس‌های آنفلوانزای پرندگان و ویروس‌های آنفلوانزای انسانی آلوده شوند.
گاهی اوقات خوك‌ها می‌توانند با بیش از یك گونه ویروس در یك زمان آلوده شوند كه این مسأله می‌تواند باعث امتزاج و نوتركیبی این ویروس‌ها در بدن خوك با یكدیگر گردد.
تاثیر آنفلوانزای خوكی بر سلامت انسان
گهگاه آلودگی انسان به آنفلوانزای خوكی به صورت انفرادی و یا به صورت گروهی (طغیان) گزارش شده است. به طور كلی علائم بالینی این بیماری مشابه آنفلوانزای فصلی انسانی می‌باشد. اما طیف علائم بالینی می‌تواند از حالت بدون علامت تا علائم پنومونی شدیدی كه منجر به مرگ می‌شود، متغیر باشد.
علائم بالینی آنفلوانزای با منشا خوكی
علائم بالینی آنفلوانزای خوكی با آنفلوانزای فصلی انسانی و سایر بیماری‌های عفونی حاد دستگاه تنفسی فوقانی مشابهت دارد و همچنین موارد خفیف یا بدون علامت بیماری ممكن است شناسایی نگردد. بنابراین، میزان گسترش واقعی این بیماری در انسان‌ها تاكنون ناشناخته می‌باشد.
علائم اصلی بیماری عبارت است از: تب، سرفه، گلودرد، سردرد، لرز، كوفتگی بدن، احساس خستگی، بروز اسهال و استفراغ در بعضی از بیماران و موارد ابتلای انسانی آنفلوانزای خوكی تاكنون براساس اعلام سازمان جهانی بهداشت (WHO) تا تاریخ 8 تیر ماه 1388 (29 جون 2009 میلادی) در 109 كشور دنیا با ابتلای 70893 نفر و 311 مرگ گزارش شده است و پس از آن با توجه به افزایش آمار، WHO از اعلام آمار جدید خودداری می‌كند.
انسان‌ها چگونه به این ویروس آلوده می‌شوند؟
در ابتدا آلودگی انسان‌ها از طریق انتقال بیماری از خوك به انسان صورت می‌گرفت، ولی در حال حاضر انتقال بیماری وارد مرحله جدیدی شده و از انسان به انسان رخ می‌دهد، یعنی دیگر مسأله انتقال از طریق خوك به انسان به تنهایی مطرح نیست.
آیا بیماری آنفلوانزا از طریق غذا منتقل می‌شود؟
ویروس آنفلوانزای موجود در گوشت حیوانات آلوده از طریق پختن گوشت در دمای 70 درجه سانتیگراد (160 درجه فارنهایت) از بین می‌رود.
همانطور كه ذكر شد راه اصلی انتقال این بیماری تماس مستقیم انسان با انسان (از طریق قطرات تنفسی ناشی از سرفه و عطسه و یا غیرمستقیم از طریق دست آلوده) می‌باشد.
آیا خطر ایجاد پاندمی (جهانگیری) وجود دارد؟
به نظر می‌رسد اكثر مردم به ویژه افرادی كه به طور مداوم در تماس با خوك‌ها نیستند، نسبت به ویروس‌های آنفلوانزای خوكی ایمنی ندارند. اگر ویروس آنفلوانزای خوكی به اندازه كافی قدرت انتقال انسان به انسان را پیدا كند، می‌تواند باعث ایجاد پاندمی آنفلوانزا گردد.
در حال حاضر دنیا در شرایط پاندمی (جهانگیری) قرار گرفته است. عوامل موثر در پاندمی شدن بیماری به شدت بیماری‌زایی ویروس، حساسیت سیستم ایمنی انسان نسبت به آن، واكنش ایمنی متقاطع ناشی از آنفلوانزای فصلی و فاكتورهای میزبان بستگی دارد.
آیا واكسن آنفلوانزای انسانی از ابتلا به آنفلوانزای خوكی پیشگیری می‌كند؟
اكنون معلوم شده است كه واكسن آنفلوانزای فصلی موجود در پیشگیری از آنفلوانزای A/H1N1 هیچ تاثیری ندارد. هرچند واكسن این بیماری نیز در دست تهیه است، ولی در حال حاضر مشخص نیست كه از آن می‌توان استفاده كرد یا خیر؟
چه داروهایی برای درمان در دسترس می‌باشد؟
در حال حاضر داروهای ضدیروسی از گروه ممانعت‌كننده‌های نورآمینیداز آنفلوانزا (شامل استامیویر و زانامیویر) جهت درمان و پیشگیری در بیماران مصرف می‌شوند كه در كشور ما نیز به میزان كافی در دانشگاه‌های علوم پزشكی موجود می‌باشد.
