دکتر ناصر ابراهیمی دریانی؛ فوق تخصص گوارش و کبد، عضو هیئت‌علمی دانشگاه
کولیت عصبی یکی از اختلالات شایع گوارشی است که افراد زیادی درگیر آن هستند با وجود این باز هم شناخت کمی نسبت به این بیماری وجود دارد، کولیت عصبی بیماری خطرناکی نیست و زندگی فرد را تهدید نمی‌کند، اما مشکلاتی برای بیمار ایجاد می‌کند که آزاردهنده است.
این بیماری همراه با درد و ناراحتی شکمی بوده و با تغییرات اجابت مزاج به صورت اسهال یا یبوست و گاهی هر دو حالت همراه است. البته در شرایطی نیز بیماری با حالت نفخ نمایان می‌شود.
از علائم خارج از روده‌ای این بیماری می‌توان به سردردهای تیپ میگرنی و سردردهای عصبی اشاره کرد.
حتی ایجاد زورپیچ (احساس تمایل مداوم به دفع مدفوع) در مبتلایان به کولیت عصبی باعث می‌شود بسیاری از بیماران از شرکت در مجامع عمومی دوری کنند.
دوری از اضطراب و ایجاد آرامش
بنابراین لازم است این بیماران با دوری از اضطراب و ایجاد آرامش روحی و فکری به درمان و بهبود سلامت خود کمک کنند.
همچنین کولیت عصبی ممکن است تا پایان عمر همراه فرد باشد، اما نباید ترسی از تبدیل‌شدن این بیماری به سرطان داشت چون برخلاف باور خیلی‌ها کولیت عصبی موجب ابتلا به سرطان نمی‌شود.
کولیت یعنی التهاب و کولون یعنی روده بزرگ، اولاً در این بیماری هیچ‌گونه شاهدی دال بر وجود التهاب و یا زخم در روده‌ها و به‌خصوص در روده بزرگ وجود ندارد که عدم وجود التهاب با آزمایش‌های خونی و مدفوع اثبات می‌شود از کلمه کولیت، بیشتر در بیماری کولیت زخمی (بیماری التهابی روده) استفاده می‌شود و هیچ ارتباطی بین بیماری روده تحریک‌پذیر و کولیت زخمی وجود ندارد.
از طرف دیگر استفاده از کلمه عصبی نابجا است چون در بسیاری موارد، بدون دخالت ناراحتی‌های روحی و عصبی و به دلایل عوامل محرک دیگر مثل برخی غذاها و تغییرات آب‌وهوا، شخص دچار تشدید علائم بیماری می‌شود.
کولیت عصبی در خانم‌ها شایع‌تر است
کولیت عصبی در خانم‌ها شایع‌تر است و بیماران معمولااز درد و صدای شکم، نفخ و اختلال در اجابت مزاج شکایت دارند.
همچنین احساس کوفتگی و خستگی صبحگاهی در میان دو کتف، از نشانه‌های ابتلا است و خانم‌های مبتلابه این سندرم علاوه بر دردهای شکمی و اختلالات اجابت مزاج دچار سردرد، بخصوص در دوران قاعدگی نیز می‌شوند.
از طرفی قطع و وصل شدن ادرار از دیگر عوارض ابتلا به کولیت عصبی بوده و ابتلای خانم‌ها به این بیماری موجب می‌شود این افراد درد بیشتری را در دوران قاعدگی و حتی هنگام مقاربت احساس کنند.
بیماران مبتلابه کولیت عصبی نباید فراموش کنند رفع یبوست ناشی از کولیت عصبی با مصرف دو لیوان آب صبح ناشتا امکان‌پذیر است.
خوردن صبحانه کامل هم موجب افزایش حرکات روده شده و به رفع یبوست کمک می‌کند.
برای درمان عارضه نفخ ناشی از این سندرم هم مصرف حبوباتی مثل نخود و لوبیا و غذاهایی مانند آش رشته توصیه نمی‌شود و مبتلایان می‌توانند در صورت احساس نفخ شدید از زیره سیاه در غذا و عرق نعنا استفاده کنند، اما درصورتی‌که مشکل حاد باشد این احتمال وجود دارد که برای بیمار دارو تجویز شود.
از طرفی اگر بیماران مبتلابه کولیت عصبی دچار کمبود آنزیم لاکتاز نیز باشند باید از خوردن شیر و موادی که در ترکیبات آن شیر به‌کار رفته (به‌جز ماست) پرهیز کنند چون کمبود این آنزیم در بدنشان باعث می‌شود هنگام خوردن شیر با مشکلات نفخ و اسهال بیشتری مواجه شوند.
متأسفانه وجود تنش در زندگی ماشینی این روزها اجتناب‌ناپذیر است، اما تا زمانی که فشار عصبی روی فرد وجود داشته باشد، کولیت عصبی عود می‌کند.
علائم و نشانه‌های بیماری
این بیماری، در اغلب موارد در سنین جوانی و میانسالی شروع‌شده وزنان، بیشتر از مردان مبتلا می‌گردند علائم بیماری، به‌طور متناوب در طول حیات تکرار می‌شوند و در اغلب موارد، حتی بدون مصرف دارو، ممکن است علائم بیماری برطرف شده و بعد از دوره‌ای آرامش، مجدداً ظاهر شوند.
علائم و نشانه‌های بیماری، از فردی به فرد دیگر، متفاوت است بیماران غالباً دچار درد پیچشی شکم همراه با یبوست و گاهی اسهال، همراه با دفع بلغم هستند از علائم دیگر می‌توان آروغ زدن فراوان، احساس ترش کردن و سوزش سر دل، تلخی دهان و نفخ شکم را نام برد.
از نظر شیوه اجابت مزاج، بیماران به سه دسته تقسیم می‌شوند:
گروه اول: بیمارانی هستند که مشکل آن‌ها یبوست است (اجابت مزاج مشکل یا به فواصل طولانی و...)
گروه دوم: بیمارانی هستند که مشکل اصلی آن‌ها اسهال است. (دفع مکرر، مدفوع شل)
گروه سوم: که دچار اسهال و یبوست متناوب هستند.
بیشتر بخوانید:
با تغذیه از بیماری التهابی روده پیشگیری کنیم
نکات تغذیه‌ای در ایلئوستومی و کولستومی
